Trình bày lý do và sự cần thiết lập Đề án, đồng chí Đào Xuân Đan - Chủ tịch UBND thành phố Hạ Long cho biết: thành phố Hạ Long được chính thức thành lập năm 1993, trên cơ sở thị xã Hòn Gai (tỉnh Quảng Ninh), và được công nhận là đô thị loại II theo Quyết định số 199/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 26/9/2003. Nằm ở vị trí Tây bắc Vịnh Bắc Bộ, có trục quốc lộ 18A đi qua, Hạ Long được coi là một trung tâm du lịch quốc gia gắn với thắng cảnh nổi tiếng Vịnh Hạ Long - di sản thiên nhiên thế giới. Bên cạnh đó, Hạ Long còn là thành phố công nghiệp, có cảng nước sâu Cái Lân; là một trong những đô thị hạt nhân vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ (nằm trong hành lang kinh tế Quảng Tây - Hạ Long - Hải Phòng và tam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh). Quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 7/4/2009 của Thủ tướng đã xác định Hạ Long nằm trong nhóm đô thị Thành phố lớn, và là một trong 12 đô thị trung tâm cấp vùng của cả nước.
Qua 10 năm kể từ ngày được công nhận là đô thị loại II, được sự quan tâm của Trung ương và Chính quyền địa phương, cùng với nỗ lực của nhân dân tỉnh và thành phố, Hạ Long đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng, có những đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội của toàn tỉnh Quảng Ninh và cả nước: Tăng trưởng kinh tế của thành phố năm 2011 ổn định ở mức 11,5%; GDP bình quân đầu người năm 2011 đạt 3718 USD - gấp 2,8 lần so với mức bình quân cả nước. Tỷ lệ hộ nghèo cuối năm 2011 chỉ còn 1,28%. Cơ cấu kinh tế của thành phố đang chuyển dịch đúng hướng, với du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực thúc đẩy các lĩnh vực kinh tế khác phát triển. Có di sản thế giới Vịnh Hạ Long 2 lần được UNESCO công nhận, khu du lịch quốc tế Tuần Châu, khu di tích và danh thắng Núi Bài Thơ...Hạ Long xứng đáng được nâng cấp thành một đô thị du lịch tầm vóc quốc tế. Kết cấu hạ tầng của thành phố tương đối hoàn chỉnh; diện mạo đổi mới rất nhiều theo hướng một đô thị văn minh và hiện đại. Về cơ bản, Hạ Long đã đáp ứng các tiêu chí của đô thị loại I, căn cứ theo Nghị định số 42/2009/NĐ-CP ngày 7/5/2009 của Chính phủ về việc Phân loại đô thị và Thông tư số 34/2009/TT-BXD ngày 30/9/2009 của Bộ Xây dựng về việc Quy định chi tiết một số nội dung của Nghị định 42/2009/NĐ-CP. Việc nâng loại cho thành phố Hạ Long thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh Quảng Ninh vừa phản ánh đúng tầm vóc phát triển và vị thế là một đô thị trung tâm vùng duyên hải Bắc Bộ, đồng thời phù hợp với nguyện vọng và quyết tâm của Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Ninh nói chung và thành phố Hạ Long nói riêng, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm và niềm tự hào của người dân chung tay góp sức xây dựng thành phố ngày càng giàu đẹp.
Báo cáo thẩm định của Cục Phát triển đô thị - Bộ Xây dựng, các báo cáo phản biện của Bộ Nội vụ và Cục Hạ tầng kỹ thuật - Bộ Xây dựng, và ý kiến của các thành viên khác trong Hội đồng đều đánh giá cao những kết quả Hạ Long đã đạt được trên chặng đường phấn đấu trở thành đô thị loại I, với rất nhiều chỉ tiêu đạt và vượt mức quy định, như các chỉ tiêu về kinh tế xã hội, nhà ở và công trình công cộng, cấp điện, nước sinh hoạt, chiếu sáng công cộng... Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu chưa đạt và đạt thấp của Hạ Long (nước thải sinh hoạt được xử lý, trung tâm văn hóa, cơ sở giáo dục...) cũng được Hội đồng góp ý để UBND tỉnh và thành phố định hướng hoàn chỉnh đề án, tập trung đầu tư, nâng cao những chỉ tiêu chưa đạt. Các kiến nghị địa phương cần tập trung hoàn chỉnh hạ tầng đô thị; có các chính sách bảo tồn đối với di sản thiên nhiên và di sản văn hóa; chú ý vấn đề bảo vệ môi trường, giảm thiểu những tác động không tốt từ công nghiệp khai khoáng và cảng biển tới môi trường và cảnh quan thiên nhiên, giáo dục ý thức người dân ...để góp phần xây dựng một đô thị du lịch đẹp, một hình ảnh đẹp về đất nước và con người Việt Nam trong lòng bạn bè quốc tế được đại diện các Bộ ngành đưa ra cùng thảo luận trong Hội nghị.
Tổng hợp các ý kiến rất khách quan, tâm huyết của toàn thể Hội đồng, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Nghị bày tỏ sự nhất trí cao, công nhận thành phố Hạ Long là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Quảng Ninh với số điểm trung bình 87,72 điểm. Tuy có tới 43/49 chỉ tiêu đạt và vượt mức so với tiêu chí đô thị loại I, chỉ có 03 chỉ tiêu đạt thấp, Hạ Long vẫn còn 3 chỉ tiêu chưa đạt cần khẩn trương khắc phục nhằm nâng cao chất lượng đô thị, chất lượng cuộc sống người dân. Bên cạnh đó, địa phương cần chú ý hơn tới chất lượng công trình kiến trúc, xây dựng nhiều công trình đặc sắc tạo điểm nhấn của một đô thị du lịch tầm quốc tế; chú trọng công tác quản lý đô thị, đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý có trình độ; quan tâm tới vấn đề bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và nước biển dâng; chú trọng an ninh quốc phòng do Hạ Long có vị trí chiến lược rất quan trọng trong khu vực Vịnh Bắc Bộ.Thông qua Hội nghị, Thứ trưởng cũng kiến nghị UBND tỉnh Quảng Ninh xây dựng định hướng phát triển Hạ Long là đô thị loại I có bản sắc, xứng tầm là một thành phố du lịch quốc tế trong tương lai.
Phòng TT-TL