Ngày 01/10/2007, tại trụ sở Bộ Xây dựng, Hội đồng KHKT chuyên ngành Xây dựng đã tiến hành nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu sử dụng móng nổi cho công trình xây dựng trong vùng đất yếu có chiều dày lớn” Mã số: RD 01 – 01 do Tiến sỹ Trịnh Việt Cường thuộc Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng làm chủ nhiệm đề tài.
Phương pháp móng nổi đã được nghiên cứu và áp dụng ở nước ngoài từ cuối thế kỷ 19 và được coi là một trong những giải pháp móng thông thường trong tiêu chuẩn nước ngoài. Tuy nhiên, phương pháp này chưa thực sự phổ biến ở Việt Nam do chưa có chỉ dẫn thiết kế và thi công móng nổi. Tại Việt Nam, đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long được coi là các khu vực có nền đất yếu do có nguồn gốc từ trầm tích sông biển. Việc xử lý nền móng cho các công trình xây dựng trên nền đất yếu khá đa dạng. Tuy nhiên, qua kinh nghiệm của nước ngoài liên quan tới thiết kế và thi công công trình xây dựng trong những điều kiện địa chất tương tự với điều kiện đất nền ở châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long cho thấy, móng nổi là một trong những giải pháp khá hiệu quả, cho phép xây dựng công trình trong điều kiện đất nền bất lợi, đặc biệt là đối với các vùng đất yếu có chiều dày lớn. Đề tài “ Nghiên cứu sử dụng móng nổi cho công trình xây dựng trong vùng đất yếu có chiều dày lớn” ra đời nhằm nghiên cứu tổng quan về phương pháp móng nổi và đề xuất chỉ dẫn thiết kế móng nổi tại Việt Nam.
Nội dung của báo cáo đề tài gồm 7 chương, đi từ lý thuyết tới các ứng dụng cụ thể. Báo cáo đã giới thiệu tổng quan về nguyên lý của phương pháp móng nổi, tham khảo kinh nghiệm áp dụng cũng như tình hình tiêu chuẩn hoá phương pháp móng nổi ở nước ngoài. Trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn, nhóm đề tài đã đề xuất một số yêu cầu đối với thiết kế móng nổi, theo đó, móng nổi phải đáp ứng yêu cầu chung về độ bền và biến dạng được quy định cho công tác nền móng nói chung. Khi khảo sát địa kỹ thuật, cần xác định một số chỉ tiêu phục vụ thiết kế và thi công móng nổi như chỉ tiêu biến dạng của đất, độ quá cố kết của đất nền và hệ số thấm của đất. Công tác dự báo độ trồi đáy hố đào đã được nhóm tác giả nghiên cứu khá tỷ mỷ, xác định các nguyên nhân khiến đáy hố đào bị đẩy trồi, từ đó đưa ra các biện pháp làm giảm độ trồi đáy hố đào. Báo cáo đề tài cũng trình bày một số ví dụ về ứng dụng và thiết kế móng nổi được thực hiện trong khuôn khổ nghiên cứu của đề tài như chống lún trụ sở Ngân hàng nông nghiệp Hà Nam, chống lún chung cư A-2 Ngọc Khánh, Hà Nội v.v…
Nhìn chung, một số ứng dụng bước đầu dựa trên nguyên lý của phương pháp móng nổi đã cho kết quả khả quan, đặc biệt, khi bề dày đất yếu càng lớn thì hiệu quả của giải pháp móng nổi mang lại càng cao. Đối với một số trường hợp cụ thể thì phương pháp móng nổi mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt so với các giải pháp móng thông thường. Tuy nhiên, công tác thiết kế và thi công móng nổi đòi hỏi người thiết kế phải nắm vững các kiến thức về cơ học đất và nền móng. Việc giám sát kỹ thuật thi công cũng phải chặt chẽ để đảm bảo thực hiện đúng quy trình thi công và xử lý kịp thời các vấn đề kỹ thuật phát sinh trong quá trình thi công. Việc sử dụng công trình xây dựng trên móng nổi phải tuân thủ các quy định của thiết kế, cần có biện pháp chống thấm và chống ngập nước trong móng.
Tóm lại, mặc dù có nhiều ưu điểm về mặt kinh tế và kỹ thuật song việc ứng dụng phương pháp móng nổi ở Việt Nam gặp nhiều trở ngại do thiếu thông tin và không có tiêu chuẩn liên quan đến giải pháp móng này. Do đó, đề tài “Nghiên cứu sử dụng móng nổi cho công trình xây dựng trong vùng đất yếu có chiều dày lớn” có ý nghĩa quan trọng trong việc phổ biến, tuyên truyền, áp dụng tại Việt Nam. Sản phẩm của đề tài là bản “Chỉ dẫn thiết kế và thi công móng nổi” dựa trên kết quả nghiên cứu của đề tài. Dự kiến báo cáo của đề tài sẽ được xuất bản để làm tài liệu tham khảo cho các kỹ sư và các nhà thiết kế. Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu và xếp loại Khá.
Nguyễn Hồng Trang