Các đô thị đang đối mặt với nhiều thách thức, vì vậy việc phát triển đô thị thông minh là xu hướng tất yếu. Mục tiêu cao nhất của tỉnh Quảng Ninh là hướng đến sự phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, tăng hiệu quả hoạt động và giảm chi phí, giảm thiểu tác động môi trường...
TP Móng Cái khai trương Trung tâm Điều hành đô thị thông minh, tháng 2/2020. Ảnh: Hữu Việt
Đô thị hóa đang trở thành một xu thế chủ đạo, định hình kinh tế, môi trường, xã hội và văn hóa, là động lực cơ bản cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đến nay, toàn tỉnh có 1 đô thị loại I trực thuộc tỉnh, 3 đô thị loại II, 3 đô thị loại IV và 6 đô thị loại V.
Tỷ lệ đô thị hóa của tỉnh là 64,09%, là một trong 3 địa phương có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất cả nước (sau TP Hồ Chí Minh và tỉnh Bình Dương), cao hơn so với trung bình các tỉnh vùng Đồng bằng sông Hồng (40,43%), trung bình cả nước (35,74%). Tăng trưởng kinh tế ở khu vực đô thị của tỉnh luôn đạt ở mức cao so với mặt bằng chung.
Tuy nhiên, quá trình phát triển các đô thị của tỉnh đang gặp nhiều thách thức. Đó là việc phát triển một số đô thị, khu vực còn hạn chế về tầm nhìn và chất lượng. Hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội của các đô thị chưa được đầu tư đồng bộ, chất lượng chưa cao, năng lực quản lý đô thị còn hạn chế. Không gian kiến trúc cảnh quan đô thị chưa tạo được bản sắc và nét đặc trưng của từng đô thị. Tốc độ phát triển hạ tầng thường không theo kịp với tốc độ đô thị hóa, dẫn đến những hệ lụy như ngập lụt, ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông…
Cách mạng công nghiệp 4.0 có ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển và hoàn thiện của đô thị. Thực tiễn tại các đô thị trên thế giới, ứng dụng đô thị thông minh đã đem lại nhiều hiệu quả. Vì vậy, với mục tiêu quy hoạch đô thị hướng tới đô thị thông minh, khắc phục hạn chế, thách thức, thời gian qua tỉnh Quảng Ninh đã chủ động nghiên cứu xây dựng đề án phát triển đô thị thông minh theo hướng tăng trưởng bền vững, phát huy các tiềm năng và lợi thế trên cơ sở khai thác có hiệu quả các sản phẩm của Đề án Chính quyền điện tử và Đề án triển khai mô hình thành phố thông minh.
Hệ thống chiếu sáng thông minh trên các tuyến đường chính của TP Hạ Long.
Tháng 3/2020, tỉnh ban hành Kế hoạch số 47/KH-UBND về phát triển đô thị thông minh tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030.
Mục tiêu đến 2025 Quảng Ninh có 4 đô thị thông minh tại 4 thành phố; đến năm 2030, các địa phương còn lại đạt được các tiêu chí của đô thị thông minh, tập trung vào các lĩnh vực quản lý đô thị, chiếu sáng, giao thông, cấp thoát nước, thu gom và xử lý rác thải, lưới điện, hệ thống cảnh báo rủi ro thiên tai, xây dựng hạ tầng dữ liệu không gian đô thị, hợp nhất các dữ liệu đất đai, dữ liệu về xây dựng và các dữ liệu khác trên nền GIS tại tối thiểu 4 thành phố trên địa bàn tỉnh, đồng thời cung cấp các tiện ích đô thị thông minh phục vụ người dân.
Giai đoạn 2020-2025, tỉnh tập trung ưu tiên đầu tư, thực hiện 16 dự án, nhiệm vụ: Đề án Chính quyền số tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2030; phát triển KH&CN tỉnh đến năm 2020; Đề án xây dựng trung tâm ươm tạo công nghệ và doanh nghiệp KH&CN tỉnh; hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh; triển khai Bộ chỉ số đô thị thông minh Việt Nam giai đoạn đến năm 2025; hệ thống cơ sở dữ liệu và phần mềm phục vụ công tác quản lý tài nguyên và môi trường, cảnh báo thiên tai trực tuyến trên địa bàn tỉnh; Đề án nhân rộng mô hình thành phố thông minh tại Uông Bí giai đoạn 2018-2022, tại Cẩm Phả giai đoạn 2018-2025, tại Móng Cái giai đoạn 2020-2025. Cùng với đó là kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đô thị thông minh cho các cơ quan nhà nước của tỉnh, tổ chức và người dân; hệ thống wifi công cộng trên địa bàn tỉnh...
Trong điều kiện các nguồn lực xây dựng đô thị thông minh còn hạn chế thì việc huy động sự tham gia của các doanh nghiệp là rất quan trọng. Quảng Ninh đang kêu gọi đầu tư các dự án ứng dụng công nghệ đô thị thông minh, phát triển đô thị thông minh, như: Khu đô thị mới có hạ tầng kỹ thuật đồng bộ ứng dụng công nghệ đô thị thông minh; phát triển hạ tầng kỹ thuật đô thị thông minh và các dự án hạ tầng đồng bộ...