Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1-8-2024, hứa hẹn sẽ tác động sâu rộng tới mọi mặt xã hội cũng như mọi tầng lớp nhân dân. Ảnh: VGP/Thùy Chi
Thực hiện Luật Đất đai năm 2024, các nghị định của Chính phủ: Số 88/2024/NĐ-CP ngày 15-7-2024 (Quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất), số 101/2024/NĐ-CP ngày 29-7-2024 (Quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và Hệ thống thông tin đất đai), số 102/2024/NĐ-CP ngày 31-7-2024 (Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai), số 71/2024/NĐ-CP ngày 27-6-2024 (Quy định về giá đất), các sở, ban, ngành thành phố, UBND các quận, huyện, thị xã và các đơn vị liên quan, theo nhiệm vụ của đơn vị, có trách nhiệm triển khai thực hiện nghiêm, đúng thẩm quyền và quy định.
Đối với các hồ sơ thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đã được cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận nhưng đến ngày 1-8-2024 mà chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất: Sở Tài nguyên và Môi trường căn cứ Luật Đất đai năm 2024 và các nghị định của Chính phủ, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân liên quan thực hiện bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định pháp luật và thực tiễn trên địa bàn, không ảnh hưởng đến việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai của thành phố Hà Nội.
Đối với những trường hợp có khó khăn, vướng mắc cụ thể, chủ động kịp thời báo cáo, đề xuất các cơ quan cấp trên theo quy định.
Đối với các hồ sơ thuộc danh mục thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai tiếp nhận sau ngày 1-8-2024, tiếp tục thực hiện theo quy trình, thủ tục tại danh mục thủ tục hành chính đã được UBND thành phố công bố.
Trong quá trình thực hiện, cơ quan giải quyết thủ tục hành chính có trách nhiệm rà soát, cập nhật và thực hiện theo các quy định của Luật Đất đai năm 2024.
Các Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tư pháp theo nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 2354/QĐ-UBND ngày 5-5-2024 của UBND thành phố (về việc ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024) có trách nhiệm khẩn trương hoàn thiện nội dung dự thảo các quy định quy phạm pháp luật, thẩm tra, trình UBND thành phố để ban hành trước ngày 10-8-2024.
10 điểm mới của Luật Đất đai 2024 có lợi cho người dân
Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1-8-2024, hứa hẹn sẽ tác động sâu rộng tới mọi mặt xã hội cũng như mọi tầng lớp nhân dân.
1. Đất không có giấy tờ sử dụng trước 1/7/2014 được cấp sổ đỏ
Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ổn định trước 1/7/2014 mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, không vi phạm pháp luật về đất đai, không thuộc trường hợp giao đất trái thẩm quyền nay được Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã xác nhận không có tranh chấp thì được cấp Sổ đỏ.
Theo đó, Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể việc cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất theo thời điểm sử dụng đất:
- Trước ngày 18/12/1980;
- Từ ngày 18/12/1980 - trước ngày 15/10/1993;
- Từ ngày 15/10/1993 - trước ngày 1/7/2014.
2. Bỏ khung giá đất, xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường
Hiện nay, khung giá đất được ban hành định kỳ 05 năm/lần và là căn cứ để Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng bảng giá đất tại địa phương.
Bỏ khung giá đất, đồng nghĩa với việc các tỉnh sẽ được tự quyết định Bảng giá đất mà không phụ thuộc vào giá đất tối thiểu - tối đa của khung giá đất. Điểm a khoản 1 Điều 158 Luật Đất đai 2024 nhấn mạnh, việc định giá đất phải đảm bảo nguyên tắc thị trường.
3. Thêm nhiều trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất từ 1/8/2024
Điều 157 Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm một số trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất từ ngày 1/8/2024 như sau:
- Đất để làm bãi đỗ xe, xưởng bảo dưỡng phục vụ hoạt động vận tải hành khách công cộng; đất xây dựng công trình trên mặt đất phục vụ cho việc vận hành, khai thác sử dụng công trình ngầm;
- Sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt chuyên dùng; đất xây dựng công trình công nghiệp đường sắt; đất xây dựng công trình phụ trợ khác trực tiếp phục vụ công tác chạy tàu, đón tiễn hành khách, xếp dỡ hàng hóa của đường sắt;
- Sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư;
- Sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng nhà xưởng sản xuất
- Sử dụng đất xây dựng công trình cấp nước sạch và thoát nước, xử lý nước thải tại khu vực đô thị và nông thôn;
- Sử dụng đất không phải đất quốc phòng, an ninh cho mục đích quốc phòng, an ninh của doanh nghiệp quân đội, công an;
- Hộ gia đình, cá nhân được giao đất ở khi Nhà nước thu hồi đất gắn liền với nhà ở phải di chuyển chỗ ở mà không đủ điều kiện được bồi thường về đất ở mà không có chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi.
4. Đơn giản hóa điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp
Từ 1/8/2024, hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư/trong cùng thửa đất hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở chỉ cần đáp ứng điều kiện:
Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện đã được phê duyệt thay vì phải đáp ứng kế hoạch sử dụng đất cấp hằng năm.
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện được ban hành theo thời kỳ 10 năm còn kế hoạch sử dụng đất được ban hành theo từng năm nên đương nhiên cơ hội chuyển mục đích sử dụng đất theo Luật mới cũng dễ dàng hơn.
5. Đa dạng hình thức bồi thường cho người dân bị thu hồi đất
Luật Đất đai 2024 đã mở rộng các hình thức bồi thường về đất. Cụ thể, khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai 2024 quy định, việc bồi thường về đất được thực hiện thông qua 1 trong 4 hình thức:
- Giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi; hoặc
- Bằng tiền trong trường hợp không có đất để bồi thường người dân có nhu cầu; hoặc
- Bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi; hoặc
- Nhà ở.
6. Bị thu hồi đất nông nghiệp được bồi thường bằng đất ở/nhà ở
Khoản 6 Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định:
Hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp không phải đất ở mà đủ điều kiện bồi thường về đất theo quy định tại Điều 95 của Luật này mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư.
7. Phải bàn giao nhà ở tái định cư mới được thu hồi đất
Một trong những điều kiện thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 là phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư (khoản 3 Điều 80 Luật Đất đai 2024).
8. Bổ sung nhiều khoản hỗ trợ cho người dân bị thu hồi đất
Luật Đất đai 2024 quy định thêm các khoản hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất bao gồm:
- Hỗ trợ di dời vật nuôi;
- Hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời đối với tài sản gắn liền với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo pháp luật về xây dựng mà đến thời điểm thu hồi đất giấy phép đã hết thời hạn.
9. Cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa
Hiện nay, Luật Đất đai 2013 không cho phép hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa. Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 đã bỏ quy định này.
10. Tăng hạn mức chuyển nhượng đất nông nghiệp
Theo đó, khoản 1 Điều 177 Luật Đất đai 2024 quy định, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân không quá 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của cá nhân đối với mỗi loại đất.
Điều này cho phép cá nhân tích tụ đất nông nghiệp, tạo điều kiện để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng đầy đủ công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, tiến tới sản xuất nông nghiệp hiện đại, tăng thu nhập cho người nông dân.