Tổng kết Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn, chống thất thoát, thất thu nước sạch

Ngày 24/12/2025, tại Thành phố Hải Phòng, Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (thuộc Bộ Xây dựng) tổ chức Hội thảo tổng kết Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn và Chương trình Quốc gia chống thất thoát, thất thu nước sạch, với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương, các tổ chức quốc tế, hiệp hội chuyên ngành và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cấp thoát nước. Phó Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng Trần Hoài Anh chủ trì hội thảo.

Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Trần Hoài Anh cho biết, việc triển khai hai Chương trình quốc gia nêu trên được thực hiện trên cơ sở các quyết định quan trọng của Thủ tướng Chính phủ, gồm Quyết định số 1566/QĐ-TTg ngày 9/8/2016 phê duyệt Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn giai đoạn 2016–2025; Quyết định số 2147/QĐ-TTg ngày 24/11/2010 phê duyệt Chương trình Quốc gia chống thất thoát, thất thu nước sạch đến năm 2025; cùng với Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 28/8/2020 về tăng cường quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh nước sạch, bảo đảm cấp nước an toàn, liên tục.

Phó Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng Trần Hoài Anh phát biểu tại hội thảo

“Với vai trò là cơ quan chuyên môn trực thuộc Bộ Xây dựng được giao là đơn vị đầu mối triển khai 2 Chương trình nêu trên, trong hơn 10 năm qua, Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (trước sáp nhập là Cục Hạ tầng kỹ thuật) đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan như Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế, Hội Cấp thoát nước Việt Nam và các địa phương trên cả nước để triển khai đồng bộ nhiều hoạt động: rà soát, đánh giá công tác quản lý và cung cấp dịch vụ cấp nước; tổ chức hội thảo, tập huấn về cấp nước an toàn và giảm thất thoát nước sạch; tổng hợp, đánh giá hiệu quả thực hiện chương trình tại các địa phương; đồng thời kêu gọi sự hỗ trợ kỹ thuật, tài chính từ các tổ chức quốc tế nhằm nâng cao năng lực quản lý và vận hành hệ thống cấp nước” - Phó Cục trưởng Trần Hoài Anh nhấn mạnh.

Theo Báo cáo tại hội thảo, đến nay, quá trình thực hiện 2 Chương trình đã đạt được nhiều kết quả tích cực: Về thể chế, khung pháp lý từng bước được hoàn thiện với các thông tư, chỉ thị và văn bản hướng dẫn; nhiều tỉnh, thành phố thành lập Ban Chỉ đạo cấp nước an toàn cấp tỉnh; về hạ tầng và dịch vụ, tổng công suất thiết kế cấp nước đô thị đạt khoảng 13,7 triệu m³/ngày đêm, tỷ lệ dân số đô thị được cấp nước sạch đạt khoảng 95%. Đặc biệt, công tác giảm thất thoát, thất thu nước sạch có chuyển biến rõ rệt, tỷ lệ thất thoát bình quân tại các đô thị trên cả nước giảm xuống khoảng 15%, đạt mục tiêu Chương trình đề ra; nhiều địa phương đã kiểm soát tốt thất thoát, tiệm cận thông lệ quản lý tiên tiến của khu vực và quốc tế.

Không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, việc giảm thất thoát, thất thu nước sạch còn góp phần tiết kiệm tài nguyên nước, giảm chi phí sản xuất, ổn định giá nước và nâng cao chất lượng dịch vụ. Công tác cấp nước an toàn cũng từng bước tiếp cận các chuẩn mực quản lý theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), với việc đánh giá rủi ro nguồn nước, xây dựng phương án bảo vệ nguồn nước, kịch bản ứng phó sự cố và phương án cấp nước dự phòng.

Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hải Phòng Nguyễn Minh Tuấn phát biểu tại hội thảo

Bên cạnh nhiều kết quả quan trọng đã đạt được, công tác thực hiện Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn, chống thất thoát, thất thu nước sạch, cũng đối mặt không ít khó khăn, tồn tại, hạn chế. Đó là nguồn lực đầu tư cho cấp nước an toàn còn hạn chế, đặc biệt tại khu vực nông thôn và các doanh nghiệp nhỏ; quy hoạch và phân vùng cấp nước còn bất cập, chưa theo kịp quá trình đô thị hóa và sắp xếp đơn vị hành chính; hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách chưa đồng bộ; năng lực quản lý, chuyển đổi số và giám sát hệ thống cấp nước còn hạn chế. Bên cạnh đó, ô nhiễm nguồn nước, tác động của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và các rủi ro an ninh nguồn nước đang gia tăng, đặt ra yêu cầu cao hơn đối với công tác bảo đảm cấp nước an toàn.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hải Phòng Nguyễn Minh Tuấn đánh giá cao việc Bộ Xây dựng tổ chức hội thảo tổng kết, coi đây là diễn đàn quan trọng để các địa phương chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, nhận diện rõ những khó khăn, vướng mắc trong quản lý cấp nước, đặc biệt trong bối cảnh phân vùng cấp nước đô thị, nông thôn chưa rõ ràng và mô hình quản lý còn chồng chéo. Ông bày tỏ mong muốn Bộ Xây dựng sớm hướng dẫn, định hướng làm cơ sở cho địa phương hoàn thiện cơ chế, chính sách và triển khai hiệu quả Chương trình bảo đảm cấp nước an toàn trong giai đoạn tới.

Chuyên gia đóng góp ý kiến tại hội thảo

Trình bày tham luận tại hội thảo, thông qua tổng kết, đánh giá thực tiễn thực hiện Chương trình Quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn, chống thất thoát, thất thu nước sạch giai đoạn vừa qua, ông Nguyễn Minh Đức - Trưởng phòng Quản lý Cấp, thoát nước (Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng) nhấn mạnh sự cần thiết xây dựng Chương trình bảo đảm cấp nước an toàn giai đoạn 2026-2035, nhằm bảo đảm cung cấp nước sạch an toàn, liên tục, đủ áp lực, đạt chất lượng theo quy định; chủ động quản lý rủi ro từ nguồn nước đến người sử dụng; nâng cao khả năng chống chịu của hệ thống cấp nước trước biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và các rủi ro an ninh nguồn nước.

Theo dự thảo định hướng, Chương trình đặt mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất 90% hệ thống cấp nước tập trung và 40% hệ thống cấp nước phân tán được lập, thẩm định, phê duyệt và triển khai Kế hoạch cấp nước an toàn; đến năm 2035, tỷ lệ này lần lượt đạt 100% và 80%. Tỷ lệ thất thoát, thất thu nước sạch tiếp tục được kiểm soát ở mức dưới 15% đối với hệ thống tập trung vào năm 2030 và dưới 13% vào năm 2035.

Chương trình giai đoạn mới tập trung vào các nhóm nhiệm vụ trọng tâm như: hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật về cấp nước, trong đó nghiên cứu xây dựng Luật Cấp, thoát nước và các nghị định hướng dẫn; quản lý, bảo vệ nguồn nước phục vụ cấp nước sinh hoạt; xây dựng và triển khai kế hoạch cấp nước an toàn theo phương pháp quản lý rủi ro toàn chuỗi; giảm thất thoát, thất thu nước sạch gắn với trách nhiệm của chính quyền địa phương và đơn vị cấp nước; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số; nâng cao năng lực quản lý và truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả.

Quang cảnh hội thảo

Tại hội thảo, đại diện các doanh nghiệp cấp nước cũng đóng góp nhiều ý kiến thực tiễn, đề xuất hoàn thiện quy hoạch dài hạn, ổn định phân vùng cấp nước; tăng cường chế tài xử lý đầu tư chồng chéo; chuyển từ quản lý cục bộ sang quản lý nguồn nước theo lưu vực; ưu tiên đầu tư hệ thống thu gom, xử lý nước thải để bảo vệ nguồn nước thô; đồng thời hoàn thiện cơ chế tài chính, giá nước và khung pháp lý cho kế hoạch cấp nước an toàn.

Các nhà quản lý, chuyên gia, đại diện các doanh nghiệp cũng thống nhất rằng việc xây dựng Chương trình bảo đảm cấp nước an toàn giai đoạn 2026-2035 là yêu cầu cấp thiết, có ý nghĩa quan trọng trong bảo đảm an ninh nước, nâng cao chất lượng sống của người dân và phát triển bền vững đô thị.

Kết luận hội thảo, Phó Cục trưởng Trần Hoài Anh cảm ơn các đại biểu đã quan tâm tham dự, trao đổi thẳng thắn và đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, có giá trị thực tiễn cao đối với việc xây dựng Chương trình bảo đảm cấp nước an toàn giai đoạn 2026-2035. Trên cơ sở các ý kiến tại hội thảo, Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng sẽ tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu đầy đủ, làm cơ sở hoàn thiện dự thảo Chương trình, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả và phù hợp với yêu cầu thực tiễn, sớm trình cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành trong thời gian tới.

Theo Ban tổ chức, tiếp sau hội thảo này, Cục Kết cấu hạ tầng sẽ tổ chức hội thảo với chủ đề tương tự tại Thành phố Cần Thơ.