Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực phấn đấu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, việc phát triển nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội xanh, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải carbon đang trở nên cấp thiết.
Tháng 5/2024, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 34-CT/TW về việc "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới". Chỉ thị yêu cầu nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của nhà ở xã hội, rà soát, hoàn thiện pháp luật, đẩy mạnh đầu tư, cải cách thủ tục hành chính, đồng thời tăng cường sự lãnh đạo, giám sát của Đảng. Như vậy có thể thấy phát triển nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội đang được Đảng, Nhà nước quan tâm thúc đẩy phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.
Theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2045, ngoài việc gia tăng số lượng nhà ở, định hướng quan trọng là nâng cao chất lượng sống, phát triển không gian xanh, bền vững và phát thải thấp. Đặc biệt, Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030 được Chính phủ phê duyệt năm 2023 nhấn mạnh yếu tố nhà ở xã hội xanh, giá cả phù hợp và tiết kiệm năng lượng cho người thu nhập thấp, công nhân tại các khu công nghiệp.
Nói về những thuận lợi, khó khăn trong lĩnh vực phát triển nhà ở xanh, tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam, ông Nguyễn Đức Vinh - Phó Trưởng phòng Quản lý, phát triển nhà ở xã hội (Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản) nhận định phát triển nhà ở xanh, tiết kiệm năng lượng tại Việt Nam hiện nay còn không ít khó khăn. Nguyên nhân chính là do nhận thức xã hội chưa đầy đủ, chi phí xây dựng thường cao hơn 1-2% so với nhà ở thông thường, trong khi lợi ích của loại hình này chưa được truyền thông rộng rãi.
Nhà ở xã hội xanh tại Khu đô thị mới Thanh Lâm (Hà Nội)
Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Việt Nam cần sớm nghiên cứu xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn về thiết kế và công nghệ xây dựng nhà ở xanh; có chính sách hỗ trợ tổ chức, cá nhân tham gia phát triển; đồng thời tăng cường truyền thông để thu hút sự quan tâm của người dân và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, để hiện thực hóa các mục tiêu Chiến lược phát triển nhà ở, cần tập trung triển khai đồng bộ các văn bản quan trọng như Quyết định số 927/QĐ-TTg ngày 30/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về Kế hoạch thực hiện Chỉ thị 34-CT/TW, cùng Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 phê duyệt Đề án phát triển 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội. Đây là nền tảng pháp lý quan trọng để đẩy mạnh loại hình nhà ở xanh, tiết kiệm năng lượng.
Trong khi đó, TS. Nguyễn Hồng Hải - Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ xây dựng nhận định phát triển nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội xanh, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính đang là một trong những xu hướng được ngành Xây dựng đặc biệt quan tâm, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường như hiện nay. Để tiến tới xu hướng này, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống khung kỹ thuật, quy chuẩn, tiêu chuẩn trong thiết kế - thi công - nghiệm thu là đặc biệt cần thiết.
Theo TS. Nguyễn Hồng Hải, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn không chỉ đảm bảo an toàn kết cấu công trình xây dựng, mà còn định hướng áp dụng các giải pháp thiết kế tối ưu, sử dụng vật liệu phù hợp, tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian thi công, giúp nâng cao hiệu quả đầu tư, đáp ứng tốt hơn nhu cầu người dân.
Bên cạnh đó, cần quan tâm xây dựng các chỉ dẫn kỹ thuật và định mức chi phí cho hạng mục “xanh” trong công trình; ban hành hướng dẫn về nghiệm thu thiết kế cơ sở, phòng cháy chữa cháy đối với nhà ở xã hội xanh; đồng thời làm rõ lợi ích cho các bên liên quan để thúc đẩy triển khai.
Ở góc độ doanh nghiệp, bà Lưu Thị Thanh Mẫu - Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Phúc Khang kiến nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành bộ công cụ đánh giá công trình xanh phù hợp với Việt Nam và quy định lộ trình bắt buộc áp dụng. Bà cũng đề xuất bổ sung chính sách ưu đãi như vay vốn lãi suất thấp, thưởng diện tích sàn, khuyến khích phát hành trái phiếu xanh, tổ chức giải thưởng công trình xanh và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Như vậy, có thể nói việc phát triển nhà ở theo hướng xanh, tiết kiệm năng lượng không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính mà còn nâng cao chất lượng sống của người dân, đồng thời giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển đô thị bền vững và phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.