Ngày 26/6/2025, tại Hà Nội, Bộ Công thương tổ chức Diễn đàn “Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả: Thành quả và mục tiêu trong kỷ nguyên vươn mình”, với sự quan tâm, tham dự của nhiều cơ quan quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp.
Diễn đàn là sự kiện nằm trong khuôn khổ Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 nhằm phổ biến thông tin về Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Sử dụng Năng lượng tiết kiệm, hiệu quả vừa được thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV.
Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2011. Đến nay, sau gần 15 năm triển khai thi hành, đã có nhiều phát sinh, bộc lộ bất cập, chính vì thế Bộ Công Thương đã đề xuất, báo cáo Chính phủ, Quốc hội cho phép sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và đã được Quốc hội thông qua vào ngày 18/6/2025 với nhiều điểm mới quan trọng như: Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước; Phát triển thị trường tư vấn, công ty dịch vụ năng lượng; Chính sách ưu đãi tài chính, tín dụng xanh; Mở rộng dán nhãn năng lượng đối với vật liệu xây dựng.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Nguyễn Thị Lâm Giang - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công thương) nhấn mạnh: trong bối cảnh toàn cầu đang hiện thực hóa các cam kết tại COP26, việc hạn chế nguồn năng lượng truyền thống, phát triển năng lượng sạch, đồng thời đẩy mạnh sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là yêu cầu cấp bách. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ là nhiệm vụ của ngành điện hay cơ quan quản lý, mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội, từ mỗi gia đình, doanh nghiệp đến các tổ chức, cộng đồng. Đây chính là giải pháp quan trọng bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng nền kinh tế xanh.
Quang cảnh diễn đàn
Thông qua bài trình bày của mình, ông Đặng Hải Dũng - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và khuyến công (Bộ Công Thương), nhấn mạnh rằng trong 5-10 năm tới, Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức khi các quốc gia lớn siết chặt yêu cầu về phát thải carbon. Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của châu Âu từ năm 2026 và chính sách thuế carbon của Mỹ sẽ buộc doanh nghiệp xuất khẩu phải chứng minh rõ mức tiêu thụ năng lượng và phát thải trong toàn bộ chuỗi sản xuất. Quản lý năng lượng sẽ chuyển từ khuyến khích sang bắt buộc, đòi hỏi minh bạch hóa dữ liệu, thống kê và báo cáo xuyên suốt để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe.
Một điểm nhấn quan trọng trong Luật sửa đổi là việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Quỹ này sẽ hoạt động theo cơ chế xã hội hóa, bảo toàn vốn và vận hành linh hoạt, đồng thời cung cấp các công cụ tài chính như bảo lãnh tín dụng, cho vay lãi suất thấp, hỗ trợ chi phí vay vốn cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tiết kiệm năng lượng. Nhiều tổ chức quốc tế sẵn sàng cung cấp nguồn vốn vay ưu đãi cho Việt Nam, song cần một cơ chế tài chính trung gian hiệu quả để đảm bảo an toàn dòng vốn và triển khai đúng mục tiêu. Quỹ mới được kỳ vọng sẽ tháo gỡ nút thắt vốn cho các dự án lớn, mở ra cơ hội hợp tác quốc tế sâu rộng hơn trong lĩnh vực năng lượng xanh.
Theo ông Đặng Hải Dũng, với sự đồng hành của các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân, Việt Nam đang hướng tới mục tiêu không chỉ bảo đảm an ninh năng lượng bền vững mà còn khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả sẽ trở thành chìa khóa thực hiện mục tiêu Net Zero vào năm 2050, đồng thời mở ra kỷ nguyên phát triển xanh, hiện đại và tự tin vươn mình mạnh mẽ của dân tộc.
Tham dự Diễn đàn, bà Nguyễn Thị Tâm, đại diện Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho hay, ngành Xây dựng hiện chiếm hơn 1/3 tổng tiêu thụ năng lượng và lượng khí thải toàn cầu. Riêng nhu cầu sưởi ấm và làm mát không gian chiếm tới 61% tổng năng lượng tiêu thụ của ngành. Tại Việt Nam - quốc gia có khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm, lượng điện tiêu thụ cho điều hòa, thông gió và chiếu sáng là rất lớn.
Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 80 công trình được chứng nhận công trình xanh và đến năm 2030 là 150 công trình. Đồng thời, sẽ dán nhãn năng lượng cho 50% các sản phẩm vật liệu xây dựng có yêu cầu cách nhiệt sử dụng trong công trình. Bộ Xây dựng là đơn vị được giao chủ trì triển khai chương trình, bao gồm xây dựng hệ thống đánh giá, chứng nhận công trình, thiết lập tiêu chuẩn kỹ thuật, nâng cao năng lực phòng thử nghiệm và phát triển nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng.
Tại Diễn đàn, ngoài phần tham luận của các diễn giả đến từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, các đại biểu tham dự đã được thảo luận, đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi liên quan đến các nội dung liên quan đến việc triển khai Luật trong thời gian tới. Các tham luận chỉ rõ ngành xây dựng hiện chiếm hơn 1/3 tổng tiêu thụ năng lượng toàn cầu, trong đó nhu cầu sưởi ấm và làm mát chiếm tới 61%.
Riêng tại Việt Nam, điện năng tiêu thụ cho điều hòa, thông gió và chiếu sáng là rất lớn. Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 đã đặt mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 80 công trình được chứng nhận công trình xanh và đến năm 2030 con số này là 150. Đồng thời, 50% sản phẩm vật liệu xây dựng có yêu cầu cách nhiệt sẽ được dán nhãn năng lượng, góp phần chuẩn hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.