Viện Kinh tế xây dựng vừa tổ chức Hội thảo “Đổi mới cấp bậc công nhân xây dựng”. Đây là một trong những hoạt động quan trọng nằm trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu khoa học “Nghiên cứu giải pháp sửa đổi quy định cấp bậc thợ trong hệ thống định mức, đơn giá nhân công hiện hành để phục vụ việc hoàn thiện hệ thống định mức dự toán và phương pháp xác định đơn giá nhân công xây dựng theo thị trường”.
Tham dự hội thảo có TS. Nguyễn Tấn Vinh - Viện trưởng Viện Kinh tế xây dựng, lãnh đạo Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng, các chuyên gia, nhà khoa học, cùng đại diện nhiều đơn vị nghiên cứu và quản lý trong ngành xây dựng.
Trong bối cảnh ngành xây dựng Việt Nam đang hội nhập mạnh mẽ với khu vực và thế giới, yêu cầu nâng cao năng suất, chất lượng lao động và minh bạch trong quản lý chi phí xây dựng trở nên cấp thiết. Hệ thống định mức và đơn giá nhân công hiện hành, mặc dù đã trải qua nhiều lần điều chỉnh, song vẫn còn bộc lộ hạn chế: số lượng cấp bậc thợ quá nhiều, chưa phản ánh đúng thực tế trình độ tay nghề; phương pháp tính hao phí nhân công còn cứng nhắc, chưa sát với thị trường.
Hội thảo không chỉ là diễn đàn khoa học để trao đổi, thảo luận mà còn là bước đi quan trọng nhằm từng bước đổi mới hệ thống định mức và đơn giá nhân công xây dựng. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở khoa học và thực tiễn để đề xuất các cơ quan quản lý ban hành quy định mới, góp phần nâng cao tính minh bạch, công bằng trong trả lương, khuyến khích công nhân nâng cao trình độ tay nghề.
.jpg)
Quang cảnh hội thảo
Theo các chuyên gia, việc sửa đổi hệ thống này không chỉ nhằm đơn giản hóa quy định, mà còn hướng tới tạo động lực cho công nhân xây dựng nâng cao kỹ năng, đảm bảo quyền lợi và thu nhập chính đáng, đồng thời giúp các chủ đầu tư, nhà thầu tính toán chi phí sát thực tế hơn. Đây cũng là một bước quan trọng để ngành Xây dựng Việt Nam tiệm cận các thông lệ quốc tế, nâng cao tính cạnh tranh trong môi trường lao động ngày càng mở.
Tại hội thảo, ThS. Phạm Huy Cường - Trưởng phòng Nghiên cứu Giá và Thị trường xây dựng, Chủ nhiệm đề tài trình bày kết quả nghiên cứu sơ bộ. Báo cáo khái quát cơ sở lý luận về hệ thống cấp bậc thợ trong ngành Xây dựng, phân tích thực trạng áp dụng định mức và tiền lương hiện nay, đồng thời nêu rõ những bất cập còn tồn tại.
Nhóm nghiên cứu đã đề xuất hai phương án chính để sửa đổi quy định cấp bậc thợ. Phương án 1 là giảm số lượng cấp bậc thợ trong định mức hiện hành từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, giúp hệ thống trở nên gọn nhẹ, dễ áp dụng và phù hợp hơn với cơ cấu tay nghề phổ biến trong thực tiễn thi công. Phương án 2 là quy định cấp bậc thợ theo trình độ tay nghề, chia thành hai nhóm: công nhân chính và công nhân phụ. Cách phân loại này phản ánh rõ vai trò và năng lực thực tế, đồng thời linh hoạt hơn trong bố trí nhân lực.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng đưa ra hai phương án về đơn vị tính hao phí nhân công: tính theo ngày công hoặc theo giờ công. Việc áp dụng đơn vị tính theo giờ được đánh giá là phù hợp với xu hướng quốc tế, minh bạch hơn trong quản lý thời gian và khối lượng lao động.
Các đại biểu tham dự hội thảo đã đóng góp nhiều ý kiến thiết thực giúp nhóm nghiên cứu hoàn thiện các đề xuất sửa đổi quy định cấp bậc thợ. Một số chuyên gia cho rằng, việc giảm số lượng cấp bậc thợ sẽ giúp đơn giản hóa quản lý, song cần tính toán kỹ để không làm giảm động lực phấn đấu nâng cao tay nghề của công nhân. Trong khi đó, phương án phân loại theo công nhân chính - phụ được đánh giá có ưu điểm phản ánh sát thực tế hơn, nhưng lại cần hệ thống tiêu chí rõ ràng để tránh sự tùy tiện trong áp dụng.
Ông Hồ Ngọc Sơn - Phó Cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng cho rằng, việc sửa đổi quy định cấp bậc thợ cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, có đánh giá tác động toàn diện tới hoạt động đầu tư xây dựng. Thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến việc lập và quản lý chi phí mà còn tác động trực tiếp tới chính sách tiền lương, thu nhập và động lực của hàng triệu công nhân xây dựng. Do đó, mọi phương án đưa ra đều phải được cân nhắc thận trọng, có cơ sở thực tiễn và tính khả thi cao”.
Nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Ở nhiều nước, đơn giá nhân công xây dựng được xác định dựa trên khảo sát thị trường và năng suất thực tế, đồng thời gắn liền với hệ thống đào tạo nghề và chứng chỉ tay nghề. Việc nghiên cứu, lựa chọn mô hình phù hợp với điều kiện Việt Nam sẽ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tính cạnh tranh của ngành.
Kết thúc hội thảo, TS. Nguyễn Tấn Vinh - Viện trưởng Viện Kinh tế xây dựng đánh giá cao những ý kiến đóng góp từ đại biểu và giao nhiệm vụ cho nhóm nghiên cứu tiếp thu, phân tích, hoàn thiện đề tài. Ông nhấn mạnh đây là đề tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn, tác động trực tiếp đến công tác quản lý chi phí và đời sống người lao động ngành xây dựng. Việc lựa chọn giải pháp tối ưu phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động.