Phát thải 0,9 triệu tấn tro xỉ/năm
Không thể phủ nhận vai trò và tầm quan trọng của ngành điện với những dự án nhiệt điện tầm cỡ quốc gia, góp phần vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo nguồn điện cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và phục vụ cho đời sống của người dân. Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 giữ trọng trách đảm bảo cung cấp điện cho khu vực phía Nam, giảm sự phụ thuộc của hệ thống điện vào nguồn thủy điện, đặc biệt vào mùa khô và các năm cạn kiệt; giảm sản lượng điện phải truyền tải từ Bắc vào Nam và tăng tính an toàn, ổn định, kinh tế cho hệ thống điện quốc gia. Nhà máy này gồm 2 tổ máy, mỗi tổ công suất 622 MW, đặt tại xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, tổng vốn đầu tư hơn 23.000 tỷ đồng, sử dụng nhiên liệu than cám 6A Hòn Gai - Cẩm Phả, sau khi đưa vào vận hành thương mại, sẽ cung cấp sản lượng điện 7,2 tỷ kWh/năm.
Tuy nhiên, khi đi vào vận hành đã xảy ra hiện tượng phát tán tro bụi gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, ảnh hưởng đến cuộc sống của nhân dân trong khu vực.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lý giải, do các nguyên nhân khách quan như: Hạn hán gay gắt xảy ra trên địa bàn khu vực, nắng nóng kéo dài làm cho xỉ nhanh khô, thiếu nước tưới, gió lốc xoáy rất mạnh và kéo dài cả ngày xảy ra trong tháng 3, tháng 4 trên địa bàn tỉnh Bình Thuận; cùng một số nguyên nhân chủ quan như: Tuyến đường vận chuyển thải xỉ của nhà máy ra bãi thải xỉ đang trong quá trình hoàn thiện, hệ thống cung cấp nước chính thức ra bãi thải xỉ của nhà máy và các hệ thống phụ trợ của bãi thải xỉ chưa được hoàn thiện với đầy đủ công năng theo thiết kế do một số vướng mắc trong giải phóng mặt bằng trước đó, việc lu lèn, đảm bảo độ ẩm của xỉ chưa được thực hiện tốt khiến tro, xỉ, bụi, phát tán bất thường…
Cần phải nói thêm rằng, Vĩnh Tân 2 chỉ là 1 dự án thực hiện đầu tiên trong số 4 dự án tại Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân (gồm 04 nhà máy với tổng công suất thiết kế lên đến 5.600MW).
Theo một chuyên gia, chỉ riêng Vĩnh Tân 2 chạy hết công suất sẽ thải khoảng 0,9 triệu tấn tro xỉ/năm. Nếu tính cả Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân gồm 4 nhà máy với công suất 5.600MW sẽ thải ra khoảng 4 triệu tấn tro xỉ/năm, gần bằng với khối lượng tro xỉ của tất cả các nhà máy nhiệt điện trong nước thải ra trong năm 2012 theo Quy hoạch điện VII (khoảng 4,3 triệu tấn/năm). Như vậy, việc đưa ra giải pháp xử lý triệt để tro xỉ của cả Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân đang trở nên bức thiết.
Vẫn loay hoay giải pháp tình thế
Trong khi đó, mặc dù EVN đã triển khai ngay các giải pháp cấp bách và vạch ra các giải pháp lâu dài để đáp ứng các qui định về bảo vệ môi trường trong quá trình xây dựng và vận hành Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 cũng như các nhà máy nhiệt điện khác của Tập đoàn tại Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân như: Tạm thời trữ tro xỉ trong khu vực kho than nhà máy, dừng vận chuyển tro xỉ ra bãi thải xỉ; quy hoạch lại bãi thải xỉ, san gạt, lu lèn, phun nước, che phủ bạt bên trong bãi thải xỉ nhằm ngăn chặn tình trạng gió cuốn tro xỉ bay lên tạo thành bụi, đôn đốc nhà thầu thi công khẩn trương mở rộng cầu nhiệt điện trên QL 1A và đường vận chuyển tro xỉ riêng của nhà máy ra bãi thải xỉ, hoàn thiện hệ thống cung cấp nước chính thức ra bãi thải xỉ và hệ thống phụ trợ đầy đủ công năng theo thiết kế, nghiên cứu tận dụng tro xỉ phát sinh trong quá trình phát điện để sản xuất vật liệu xây dựng, giảm tồn trữ…
Nhưng, những giải pháp này chỉ mang tính tình thế. Và điều mà dư luận kỳ vọng nhất về những giải pháp lâu dài, triệt để nhằm xử lý tro xỉ phát thải của Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân chưa được EVN đưa ra một cách thỏa đáng và việc tận dụng tro, xỉ phát thải trong quá trình vận hành nhà máy vẫn đang trong quá trình nghiên cứu.
Phải chăng, để thực hiện nhiệm vụ cao cả trước mắt, EVN chưa tính đến giải pháp lâu dài, bền vững? Tuy nhiên, theo Quyết định 1696 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định phải bổ sung trong thiết kế cơ sở các nhà máy nhiệt điện, phân bón, hóa chất nội dung thiết kế hoàn chỉnh đến khâu xử lý tro, xỉ, thạch cao đủ tiêu chuẩn làm VLXD, đến năm 2020 chỉ cấp bãi thải cho các nhà máy nhiệt điện, phân bón, hóa chất trong 2 năm và nếu chủ đầu tư các nhà máy nhiệt điện, phân bón, hóa chất không tự đầu tư dây chuyền xử lý tro, xỉ, thạch cao đủ tiêu chuản làm VLXD thì phải có trách nhiệm chi trả chi phí xử lý tro, xỉ, thạch cao cho đơn vị xử lý.
Như vậy, EVN không thể không đưa ra giải pháp xử lý triệt để phát thải tro, xỉ trong quá trình vận hành Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân cũng như các nhà máy nhiệt điện trên cả nước, ngay cả với những nhà máy có lợi thế về diện tích bãi chứa xỉ thải lớn, không nằm gần khu dân cư.
Theo Báo Xây dựng điện tử