Ngày 5/11/2025, tại Hà Nội, Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) phối hợp với Tổng Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO), GIZ và AFD tổ chức hội thảo chuyên đề “Đô thị an toàn và thích ứng biến đổi khí hậu hướng tới tăng trưởng xanh, bền vững”. Đây là một trong những sự kiện quan trọng nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025 (Bộ Xây dựng phối hợp với Ban Chính sách chiến lược Trung ương tổ chức), thu hút sự tham dự của đông đảo nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp.
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Văn Giải Phóng - Cán bộ Chương trình cấp cao, Đại sứ quán Thụy Sỹ tại Việt Nam cho biết, thời gian qua, nhiều đô thị trên cả nước, từ miền núi phía Bắc, Đồng bằng Sông Hồng đến miền Trung và vùng Đồng bằng Sông Cửu Long liên tục phải đối mặt với tình trạng ngập lụt nghiêm trọng. Điều đó cho thấy khả năng chống chịu và thích ứng với biến đổi khí hậu của đô thị không còn là khái niệm xa vời mà gắn liền trực tiếp với an toàn của người dân, sức cạnh tranh của thành phố và tương lai phát triển bền vững của quốc gia.
.JPG)
Phó Cục trưởng Nguyễn Cao Viên phát biểu tại hội thảo
Theo ông Trần Văn Giải Phóng, trong hơn hai thập kỷ qua, Thụy Sỹ đã tích cực đồng hành cùng Việt Nam trên hành trình xây dựng các đô thị an toàn hơn, xanh hơn và có khả năng thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu. Quá trình hợp tác này, Đại sứ quán Thụy sỹ tại Việt Nam đã chứng kiến nhiều tiến bộ ấn tượng của Việt Nam trong phát triển đô thị, đồng thời đúc được nhiều kinh nghiệm quý báu, có thể giúp định hướng chính sách phát triển đô thị chống chịu khí hậu.
Đó là quản trị tốt là nền tảng của khả năng chống chịu; quy hoạch phải thích ứng linh hoạt và lấy con người làm trung tâm; chuyển đổi số chỉ thành công khi bắt đầu từ con người; tài chính cho khả năng chống chịu phải hướng tới tính bền vững dài hạn; và đầu tư vào năng lực con người chính là hình thức chống chịu mạnh mẽ nhất. Ông nhấn mạnh, Việt Nam đã chứng minh năng lực vượt qua nhiều thách thức, điều cần thiết hiện nay là kết nối giữa chính sách và thực tiễn, giữa dữ liệu và quyết định, giữa hạ tầng và con người mà hạ tầng phục vụ.
Tại hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị Nguyễn Cao Viên thông tin những kết quả quan trọng Việt Nam đã đạt được trong phát triển các đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2025 và định hướng giai đoạn 2026-2030 theo Quyết định số 438/QĐ-TTg ngày 25/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Phát triển các đô thị Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021-2030". Đến nay, trong số 45 địa phương thuộc phạm vi Đề án, đã có 43 địa phương ban hành kế hoạch triển khai; 19 địa phương xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung; 14 tỉnh hoàn thiện bản đồ rủi ro ngập lụt và 11 tỉnh phát triển Atlas khí hậu. Giai đoạn tiếp theo (2026-2030), Đề án sẽ tập trung quy hoạch thích ứng khí hậu cực đoan, giảm phát thải khí nhà kính, phát triển đô thị xanh và thông minh.
Đề cập vấn đề ngập lụt đô thị tại các tỉnh ven biển miền Trung, ông Phạm Doãn Khánh - Phó Trưởng phòng Hợp tác quốc tế (Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, đặc thù địa hình thấp, mưa lớn bất thường và tốc độ đô thị hóa nhanh khiến nhiều đô thị khu vực này dễ bị tổn thương. Các trận lũ lịch sử năm 1999 và 2025 đã để lại hậu quả nặng nề đối với nhiều địa phương ở miền Bắc, miền Trung. Để giảm thiểu rủi ro, ông Khánh đề xuất các giải pháp đồng bộ như nâng cấp hệ thống thoát nước, mở rộng diện tích thấm nước, phát triển không gian xanh, quản lý chặt chẽ sử dụng đất và tăng cường cảnh báo sớm.
.JPG)
Chuyên gia quốc tế phát biểu tại hội thảo
Tham dự hội thảo, bà Sabina Stein - Trưởng ban Quản trị và tham gia (Chương trình Phát triển Liên hợp quốc - UNDP) lưu ý rằng các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng đang chịu tác động kép từ nắng nóng cực đoan, ô nhiễm không khí và ngập úng gia tăng. Các nhóm dễ bị tổn thương, gồm người cao tuổi, lao động ngoài trời, người có bệnh nền và người khuyết tật cần được quan tâm trong quá trình hoạch định chính sách. Theo bà, cần lồng ghép tiếng nói cộng đồng vào quy hoạch, bảo đảm công bằng xã hội trong các chương trình thích ứng khí hậu, từ đó nâng cao niềm tin và hiệu quả quản trị đô thị.
Từ góc độ quy hoạch và thể chế, ông Antonie Mougenot - Chuyên gia Phát triển đô thị thuộc Cơ quan Phát triển Pháp - AFD cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Những hiện tượng thời tiết cực đoan đang ngày càng xảy ra thường xuyên hơn, dữ dội hơn và để lại hậu quả nghiêm trọng hơn.
Trong 5 năm qua, Việt Nam đã liên tục hứng chịu những đợt thiên tai lớn: Các trận bão nối tiếp năm 2020, bão trong năm 2022; mưa lớn năm 2023 và đặc biệt là đợt mưa lũ lịch sử tháng 10/2025 tại Huế, Đà Nẵng với lượng mưa vượt 1.000 mm trong 24 giờ tại Huế và hơn 65.000 hộ dân bị ảnh hưởng tại Đà Nẵng. Ở phía Bắc, các tỉnh Tuyên Quang và Thái Nguyên cũng vừa chịu thiệt hại nặng nề do mưa lũ trong tháng 10/2025. Những sự kiện này cho thấy rõ rằng không một vùng nào của Việt Nam có thể “đứng ngoài” tác động của biến đổi khí hậu. Đây không còn là những hiện tượng “bất thường” mà đã trở thành “bình thường mới” đối với các đô thị Việt Nam.
Quang cảnh hội thảo
"Phát triển đô thị không thể tách rời khỏi khả năng chống chịu. Mỗi con đường, công trình hay khu dân cư mới nếu được quy hoạch và đầu tư đúng hướng có thể trở thành một lá chắn bảo vệ cộng đồng trước rủi ro khí hậu, thay vì là “điểm yếu” khi thiên tai xảy ra. Đây chính là tinh thần mà AFD mong muốn cùng Việt Nam thúc đẩy. Một mô hình đô thị phát triển xanh, toàn diện và có sức chống chịu cao" - Ông Antonie Mougenot nhấn mạnh.
Trong khi đó, thông qua bài trình bày tập trung vào tài chính khí hậu, ông Steven Louis Rubinyi - Chuyên gia cao cấp về quản lý rủi ro thiên tai của Ngân hàng Thế giới cho biết, khu vực đô thị đóng góp hơn 70% GDP và 90% việc làm phi nông nghiệp mới của Việt Nam, song cũng là khu vực dễ tổn thương nhất trước thiên tai. Mỗi năm, thiệt hại do rủi ro khí hậu gây ra ước tính lên tới 3,75 tỷ USD. Từ kinh nghiệm dự án đô thị chống chịu khí hậu tại Cần Thơ, thời gian ngập đã giảm 60% nhờ ứng dụng hạ tầng thông minh khí hậu. Trên cơ sở đó, ông đề nghị Việt Nam cần mở rộng nguồn vốn ưu đãi, gắn nhãn ngân sách khí hậu và đưa tiêu chí rủi ro thiên tai vào mọi quyết định đầu tư công.
Tại hội thảo, các chuyên gia, đại biểu đã tích cực thảo luận, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và thống nhất rằng phát triển đô thị chống chịu khí hậu là nhiệm vụ cấp bách và lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách, tài chính, quy hoạch và khoa học công nghệ. Việc đặt con người ở trung tâm, tăng cường quản trị, đảm bảo công bằng xã hội và thúc đẩy hợp tác quốc tế sẽ là nền tảng để kiến tạo những đô thị Việt Nam an toàn hơn, xanh hơn và đáng sống hơn trong tương lai.