Toàn cảnh buổi tọa đàm
Theo Thứ trưởng Lê Anh Tuấn, năm 2025 là năm cuối của nhiệm kỳ 2021 - 2025, giai đoạn mà việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm và xác định là một trong những đột phá chiến lược để phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn phát biểu. Ảnh: Tạ Hải.
Ngành GTVT được Đảng và Nhà nước giao thực hiện nhiều công trình trọng điểm quốc gia, trong đó, mục tiêu hiện thực hoá 3.000km đường bộ cao tốc được đặt ra trong bối cảnh đầy biến động với những thách thức chưa từng có trong lịch sử.
Đó là thách thức về nguồn lực, đại dịch Covid-19, sự biến động giá cả vật tư, vật liệu, biến đổi khí hậu.
Song, dưới sự định hướng, lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự quan tâm của Quốc hội, sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc đồng lòng, trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là sự ủng hộ của Nhân dân vùng dự án đi qua, sự nỗ lực ngày - đêm của các chủ đầu tư, nhà thầu, khó khăn đã từng bước qua đi, các dự án đã "vượt nắng, thắng mưa" về đích đúng hẹn.
Theo đó, đến cuối năm 2025, chúng ta sẽ có 3.000km cao tốc được đưa vào khai thác, đánh dấu một kỳ tích lớn.
Đây không chỉ là minh chứng sinh động cho thành quả phát triển khung hạ tầng chiến lược, mà còn thể hiện ý chí, quyết tâm của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta trong việc xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, hiện đại từng bước hình thành mạng lưới hạ tầng đồng bộ, liên thông, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, mở rộng kết nối quốc tế và phục vụ tốt hơn nhu cầu đi lại, giao thương của Nhân dân.
Ông Phạm Văn Khôi, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Đại diện Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành.
Tại buổi Tọa đàm, chia sẻ về những khó khăn, thách thức mà nhà thầu phải đối diện trong quá trình thi công dự án cao tốc Bắc - Nam, ông Phạm Văn Khôi, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Đại diện Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành cho biết, từ xưa tới nay, chưa có tuyến cao tốc nào có thể hoàn thành trong thời gian ngắn như các dự án cao tốc thực hiện trong khoảng 5 năm qua, đặc biệt là tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Nếu trước kia chúng ta làm cao tốc rất vất vả, nguồn lực có, vật liệu không quá khó khăn nhưng thời gian thực hiện một dự án vẫn mất nhiều năm.
Hiện nay thì khác, chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm để thực hiện, trước hết là quyết sách đúng đắn của Chính phủ trong phân chia gói thầu quy mô lớn với những gói thầu có thể lên tới 5.000 tỷ và lựa chọn những nhà thầu đủ mạnh, đủ kinh nghiệm thi công.
Đủ kinh nghiệm tức là có phương pháp, giải pháp, phối hợp với các bộ, ngành, chủ đầu tư, cơ quan chức năng địa phương để xử lý các khó khăn, vướng mắc về mặt bằng, vật liệu; Áp dụng các công nghệ để phù hợp với địa hình, địa chất, tối ưu năng suất lao động, giảm sức người, tăng sức máy, chủ động tăng ca, tăng kíp trong tất cả thời gian thời tiết thuận lợi. Nhờ đó, tiến độ thi công dự án được rút ngắn đáng kể.
Theo ông Nguyễn Văn Khôi, sau các tuyến cao tốc trục dọc hoàn thành, các tuyến cao tốc trục ngang, trục hướng tâm đang tiếp tục được đầu tư. Mỗi lần như thế, nhà thầu lại rút ra nhiều bài học quý báu, tôi luyện thêm bản lĩnh, kinh nghiệm và nâng cao năng lực máy móc, thiết bị, tài chính.
PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ VN.
Còn theo PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ VN, việc hoàn thành 3.000km đường cao tốc vào năm 2025 cho thấy sự trưởng thành vượt bậc, không chỉ về cơ chế chính sách mà còn đến từ phía các nhà thầu thi công. Từ việc nhìn thẳng vào thực tiễn, phát hiện những bất cập và đề ra những giải pháp quyết liệt tháo gỡ, đơn cử như cơ chế đặc thù trong khai thác mỏ đất, vật liệu xây dựng hay công tác đấu thầu, chỉ định thầu.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư, nhà thầu đã đầu tư đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, đầu tư thiết bị, máy móc và các sáng kiến thi công ra đời; thay cho các công nghệ lạc hậu từ 20 năm trước. Có thể khẳng định, khoa học công nghệ đã tác động rất lớn để góp phần hoàn thành mục tiêu 3.000km đường cao tốc.
Ở góc độ tư vấn, ông Phạm Hữu Sơn, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) cho rằng, các đơn vị tư vấn đã có sự vào cuộc quyết liệt của thủ trưởng đơn vị, đội ngũ kỹ sư, cán bộ khảo sát…, coi đây là một nhiệm vụ chính trị chứ không thuần túy là hoạt động kinh doanh. “Chúng tôi đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ từ khâu khảo sát đến thiết kế, bởi nếu không sẽ rất khó đáp ứng yêu cầu tiến độ. Nhiều bước công việc được triển khai song song, với sự đồng hành, hỗ trợ sát sao của các cục, vụ và lãnh đạo Bộ. Đây là bài học rất đáng rút kinh nghiệm, bởi thực tế công tác tư vấn khó khăn hơn rất nhiều; nếu không có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị thì khó có thể hoàn thành”.
Ngoài ra, qua thực tế công nghệ thi công nền đường, xử lý nền đất yếu đã có bước tiến rõ rệt. Qua các đợt bão lũ vừa rồi, nhiều đoạn cao tốc vẫn đảm bảo ổn định. Công tác xử lý thủy văn trên toàn tuyến cũng rất hiệu quả, hầu như không có đoạn nào bị ngập. Điều đó cho thấy sự nghiên cứu có chiều sâu của đơn vị thiết kế và sự trưởng thành của cả hệ thống.
Ông Lê Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng).
Về góc độ cơ quan quản lý tiến độ các dự án của Bộ Xây dựng, ông Lê Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết qua rà soát đánh giá dự án, đặc biệt ở dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 nổi lên nhiều vấn đề như làm sao rút ngắn thủ tục đầu tư, mặt bằng, chuẩn bị nguyên vật liệu, nguồn lực tài chính và công tác quản lý, huy động các nguồn lực kể cả nhà thầu. Nhưng nhờ có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Chính phủ, Bộ Xây dựng và địa phương, khó khăn đã từng bước được tháo gỡ bằng các nghị quyết cụ thể của Quốc hội, Chính phủ.
Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng với vai trò chuyên môn, tham mưu cũng đã vào cuộc quyết liệt, đồng thời. Hồ sơ thiết kế gửi đến sẽ thẩm tra đến đó, làm nên thời gian kỷ lục.
Một yếu tố then chốt làm nên thành công của các dự án là cả hệ thống chính trị quyết liệt để rút ngắn tối đa thời gian giải phóng mặt bằng, cấp mỏ vật liệu theo cơ chế đặc thù được cấp có thẩm quyền cho phép.
Ngoài ra, Cục cũng đã kịp thời tham mưu cấp có thẩm quyền rà soát các định mức, ban hành Thông tư 08 và Thông tư 09, trong đó có định mức xây dựng cao tốc, bảo đảm tính đúng, tính đủ cho các dự án; chủ trì tham mưu Luật Xây dựng sửa đổi đã được Quốc hội thông qua. Trong luật đã có thay đổi về căn cơ, đảm bảo thông thoáng phân cấp phần quyền, rút ngắn thủ tục hành chính, đầu tư…