Tại phiên họp, Ban Chỉ đạo tập trung rà soát, kiểm điểm việc thực hiện các nhiệm vụ, nhất là các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo đề ra tại phiên họp thứ 3; những kết quả đạt được, khó khăn, hạn chế, vướng mắc cần giải quyết, tháo gỡ, đặc biệt là vướng mắc về thể chế để sớm trình Quốc hội xem xét, bổ sung; giải pháp thúc đẩy triển khai dự án đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để khởi công đúng kế hoạch vào ngày 19/12 tới.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ 4 Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt. Ảnh VPG/Nhật Bắc
Ban Chỉ đạo rà soát, kiểm điểm công tác giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam tại các địa phương, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp triển khai công trình, dự án ở lĩnh vực đường sắt trong những tháng còn lại của năm 2025 và thời gian tới.
Theo Bộ Xây dựng, Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được phân chia thành 2 dự án thành phần. Đến nay dự án thành phần 1 - đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga đã hoàn thành việc lập, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi, bàn giao hồ sơ cắm cọc giải phóng mặt bằng tại 05 vị trí ga khởi công cho các địa phương.
Đối với Dự án thành phần 2 - đầu tư xây dựng công trình đường sắt, chủ đầu tư đã lựa chọn xong và triển khai 4 gói thầu tư vấn trong nước; còn 1 gói thầu thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi sẽ triển khai sau khi phía Trung Quốc hoàn thành để bàn giao cho Việt Nam.
Toàn cảnh phiên họp lần thứ 4 của Ban Chỉ đạo
Đối với dự án thành phần 2 này, việc giải phóng mặt bằng, di dời công trình điện từ 110KV trở lên cũng đang được các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam tích cực triển khai công tác đo đạc, kiểm đếm phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đến nay 15/15 địa phương đã kiện toàn Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng, rà soát nhu cầu tái định cư. Ban Quản lý dự án đường sắt đang tổ chức lựa chọn Tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án.
Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đang hoàn thiện tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và xây dựng dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng cho Dự án.
Bộ Xây dựng đã trình, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị; phê duyệt Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam; hoàn thành việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn chung đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; thực hiện tốt Phiên họp thứ nhất Ủy ban Liên hợp hợp tác Việt - Trung về đường sắt.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu tại phiên họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, phiên họp thứ ba, Thủ tướng đã giao 39 nhiệm vụ cho các bộ, ngành và địa phương, đến nay, đã hoàn thành 16 nhiệm vụ.
Trong đó, Bộ Xây dựng đã trình, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188 của Quốc hội khóa XV về cơ chế đặc thù phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị; phê duyệt Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam; hoàn thành việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn chung đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; thực hiện tốt Phiên họp thứ nhất Ủy ban liên hợp Hợp tác Việt - Trung.
Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Chính phủ Nghị định hướng dẫn thực hiện công tác phát triển khoa học, công nghệ đường sắt và thẩm định xong tiêu chuẩn về đường sắt.
Bộ Công Thương đã trình Đề án phát triển công nghiệp đường sắt; Bộ Tài chính đã hướng dẫn các địa phương về việc phân chia nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án; hướng dẫn thủ tục ứng vốn GPMB các dự án; Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã xây dựng kế hoạch và tổ chức di dời đường điện 110kV trở lên. Các địa phương đã khởi công, khởi động khu tái định cư dự án vào ngày 19/8/2025.
Các đại biểu tham dự phiên họp
Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ sẵn sàng bố trí vốn cho Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, thực hiện tiết kiệm chi 5% ngân sách nhà nước để đầu tư cho 2 tuyến đường sắt này, đề nghị các bộ, ngành địa phương sẵn sàng, khẩn trương giải ngân vốn đầu tư.
Ghi nhận nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao, Thủ tướng cũng cho rằng còn một số nhiệm vụ quan trọng chưa hoàn thành và đề nghị Bộ Tài chính đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký hiệp định vay vốn Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ để huy động vốn đầu tư đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; Tập đoàn Điện lực Việt Nam đảm bảo cung cấp cho các dự án đường sắt; Bộ Xây dựng chủ trì làm việc với phía Trung Quốc về phương án chuyển giao công nghệ Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Thời gian tới, Thủ tướng đề nghị triển khai các dự án phải bảo đảm chất lượng, kỹ thuật, tiến độ, hiệu quả, khả thi. Các cơ quan tiếp tục huy động tối đa nguồn lực triển khai các dự án, cần có cơ chế, chính sách, đãi ngộ phù hợp.
Hội nghị kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ tới 18 tỉnh, thành phố có các dự án đường sắt đi qua. Ảnh VPG/Nhật Bắc
Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu tất cả phải nêu cao tinh thần trách nhiệm cao nhất, phát huy tính tự lực, tự cường, đổi mới phương pháp, cách nghĩ, cách làm để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Quá trình thực hiện cần nêu cao tinh thần “tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, hiệu quả và báo cáo ngay cấp có thẩm quyền nếu cần xử lý, giải quyết công việc".
Trên tinh thần “3 có” và “2 không”, Thủ tướng cho rằng “3 có” là có lợi ích của Nhà nước, có lợi ích của người dân, có lợi ích của doanh nghiệp và “2 không” gồm không tham nhũng, tiêu cực, không để thất thoát, lãng phí tài sản, công sức, tiền bạc của Nhân dân. Tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị; tranh thủ sự ủng hộ, vào cuộc của Nhân dân, nhất là trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án.
Thủ tướng giao UBND các tỉnh, thành phố có dự án đường sắt đi qua tập trung chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, xây dựng các khu tái định cư.
Riêng dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng đề nghị khẩn trương chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết, bảo đảm khởi công Dự án thành phần 1 vào ngày 19/12/2025. Tinh thần đảm bảo cuộc sống cho người dân nhường đất cho dự án có cuộc sống bằng và hơn nơi ở cũ; thúc đẩy phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thành phần 2 và các nội dung hợp tác.
Đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Thủ tướng đề nghị khẩn trương hoàn thiện thủ tục, công bố 37 tiêu chuẩn Việt Nam về đường sắt tốc độ cao trong tháng 10/2025. Hoàn thiện báo cáo về hình thức đầu tư, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án. Các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật theo kế hoạch.
Thủ tướng đề nghị khẩn trương chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết, bảo đảm khởi công
dự án thành phần 1 - Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào ngày 19/12/2025. Ảnh VPG/Nhật Bắc
Về các dự án đường sắt đô thị, Thủ tướng đề nghị khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình Thủ tướng quyết định huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho Dự án tuyến số 3 (ga Hà Nội - Hoàng Mai). Đẩy nhanh tuyến số 2, tuyến số 3 (Cầu Giấy - Ga Hà Nội) và thủ tục điều chỉnh dự án theo mô hình TOD. UBND Thành phố Hồ Chí Minh tập trung hoàn thành thủ tục điều chỉnh Dự án tuyến số 2 (Bến Thành - Tham Lương), phấn đấu khởi công cuối năm 2025.
Các bộ, ngành, địa phương liên quan tiếp tục rà soát, tập trung giải quyết dứt điểm các nhiệm vụ còn chậm tiến độ được giao tại Phiên họp lần thứ ba, đồng thời triển khai quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ được giao, kịp thời tháo gỡ mọi khó khăn, vướng mắc; định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo.