Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đo bóc khối lựơng xây dựng công trình để làm cơ sở cho việc tính toán chi phí đầu tư xây dựng công trình của các dự án đầu tư xây dựng công trình theo các giai đoạn của quá trình đầu tư xây dựng là công việc không mới trên thực tế, xong nó cũng có chuẩn mực để đảo bảo tính thống nhất, tính khoa học, phù hợp với đặc điểm, tính chất riêng biệt của sảng phẩm xây dựng và sản xuất xây dựng… Xoay quanh vấn đề trên, xin có một số vấn đề trao đổi thêm khi soạn thảo hướng dẫn đo bóc khối lựơng xây dựng công trình như sau:
VẤN ĐỀ THỨ NHẤT
Có cần hướng dẫn đo bóc khối lựơng xây dựng công trình hay không?
Khối lựơng xây dựng là cơ sở quan trọng trong quá trình xác định chi phí đầu tư xây dựng công trình. Các nhà tư vấn, nhà thầu, chủ đầu tư khi xác định chi phí theo thống kê đề dựa trên một cơ sở chung là khối lượng xây dựng công trình, thế nhưng trong thực tiễn thực hiện công vịêc này với cùng một hồ sơ thiết kế, các chủ thể khác nhau tiến hành đo bóc, nhiều khi khối lựơng tính toán còn có sự khác nhau. Điều này ngoài yếu tố chủ quan liên quan đến trình độ, năng lực, quan niệm của người thực hịên đo bóc thì còn có một yếu tố khách quan đó là chưa có trình tự, các nguyên tắc, các quy định cụ thể để việc đo bóc khối lựơng công vịêc được hiểu và quan niệm thống nhất về các thực hiện, phương pháp đo đếm… Tất cả các trình tự, nguyên tắc, quy định cụ thể đó chính là cách thức phương pháp đo bóc khối lựơng xây dựng công trình chính là công cụ để việc đo bóc khối lựơng có được trình tự thể hiện một cách khoa học, phù hợp với thực tiễn, thống nhất trong cách thực hiện và tránh bỏ sót khối lựơng công vịêc. Như vậy, có thể nhận thấy rằng vịêc phải có hướng dẫn về đo bóc khối lượng xây dựng là rất cần thiết nhằm chuẩn hoá công tác đo bóc khối lượng cũng như nâng cao chất lượng của việc lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình.
VẤN ĐỀ THỨ HAI
Hướng dẫn đo bóc khối lựơng xây dựng công trình có nên theo từng loại công trình chi tiết cụ thể hay không?
Theo quy định hiện hành thì công trình xây dựng đựơc phân thành 5 loại công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp, giao thông, thuỷ lợi và hạ tầng kĩ thụât Mỗi loại công trình trên còn được phân thành nhiều nhóm, loại công trình cụ thể khác nhau.
Nếu hướng dẫn đo bóc khối lựơng xây dựng theo từng loại công trình thì khó có khả năng quy định cho đầy đủ và nếu có cũng là một khối lựơng công việc khổng lồ đòi hỏi nhiều thời gian. Thực tế cho thấy, mặc dù là loại công trình nào thì khối luợng xây dựng nó cũng đều có thể phân định theo bộ phận công trình ví dụ như phần ngầm, phần nổi, phần hoàn thịên, phần xây dựng khác hoặc theo nhóm loại công tác xây lắp công trình bao gồm công tác xây dựng và lắp đặt. Như vậy thay vì hướng dẫn cho từng loại công trình thì phương án có lẽ khả thi hơn cả chỉ là hướng dẫn chung mà những hướng dẫn này có thể sử dụng khi đo bóc khối lựơng của bất kì loại công trình nào.
Những hướng dẫn chung này có thể bao gồm các nguyên tắc, trình tự đo bóc, những quy định nhằm thống nhất cách hiểu cụ thể cho từng công tác xây dựng, lắp đặt khi đo bóc… Đối với một số công trình có tính chuyên ngành, đặc thù thì cần được hướng dẫn cụ thể hơn, chi tiết hơn thì vịêc bổ sung thêm các hướng dẫn sẽ do Bộ có chuyên ngành thực hịên và đó là điều cần thiết nhằm đảm bảo cho việc hướng dẫn đo bóc có tính thực tế khi áp dụng.
Làm rõ mục đích sử dụng khối lựơng sau khi đo bóc? Và việc đo bóc có theo từng bước thiết kế thiết kế cơ sở, thiết kế kĩ thụât và thiết kế bản vẽ thi công không?
Như đã đề cập ở phần đầu, khối lựơng đo bóc dùng để xác định chi phí đầu tư xây dựng công trình mà chi phí đầ tư xây dựng có thể được biểu thị qua tổng mức đầu tư, dự toán và giá thanh toán. Tuy nhiên một nguyên tắc rất cơ bản khi soạn thảo hướng dẫn đo bóc là khối lựơng đo bóc căn cứ trên bản vẽ thiết kế, do vậy sẽ là thích hợp nếu khối lượng đo bóc từ bản vẽ thiết kế cơ sở dùng để lập tổng mức đầu tư, khối lựơng đo bóc từ thiết kế kĩ thụât, thiết kế bản vẽ thi công dùng để lập dự toán hay làm bảng khối lựong trong hố sơ mời thầu. Đối với giá thanh toán cần xác định theo hợp đồng và các điều khoản quy định trong hợp đồng. Mặt khác, các hợp đồng đều có điều khoản nghiệm thu trong đó có thể đưa ra cả các hưóng dẫn về đo lường khi nghiệm thu khối lựơng thanh toán và vịêc thanh toán trên cơ sở khối lượng thực hiện theo kì thánh, quý nên thường được đo lường thực tế đã thực hiện trên hiện trường.
Một lần nữa cần nhấn mạnh nguyên tắc khi hướng dẫn về đo bóc là khối lượng đo bóc căn cứ trên bản vẽ thiết kế và nguyên tắc này chính là cơ sở để lý giải việc không cần hướng dẫn đo bóc theo từng giai đọan thiết kế. Về nguyên tắc thiết kế cơ sở và thiết kế kĩ thụât, thiết kế bản vẽ thi công có tính thống nhất và chỉ khác nhau về mức độ chi tiết thể hiện. Dựa trên bản vẽ thiết kế và các chỉ dẫn đều có thể đo bóc được khối lượng, chỉ có sự khác nhau là khối lượng theo thiết kế cơ sở có thể mang tính tổng hợp hơn ví dụ như m2 sàn xây dựng, m2 hay m3 kết cấu bộ phận công trình… trong khi khối lựơng theo thiết kế kĩ thụât, thiết kế bản vẽ thi công chi tiết hơn m3 khối xây, khối lựơng kg thép… . Tất nhiên mức độ khối lựơng chi tiết đo bóc được có khác nhau và kèm theo đó là mức độ chính xác của chi phí xác định nhưng người ta cũng thừa nhận mức độ chi tiết của khối lựơng và sự sai lệch về chi phí theo từng loại thiết kế này. Như vậy không nhất thiết phải phân chia theo từng giai đoạn thiết kế thiết kế cơ sở, thiết kế kĩ thụât và thiết kế bản vẽ thi công khi hướng dẫn đo bóc khối lượng xây dựng công trình.
VẤN ĐỀ CUỐI CÙNG
Lựa chọn hính thức văn bản nào để phù hợp với điều kiện hịên nay?
Như đã đề cập, trứơc đây chưa có hướng dẫn về đo khối lựơng nhưng công vịêc này vẫn được thực hịên, tuy nhiên vịêc thiếu hướng dẫn đã kéo theo những tồn tại và để khắc phục nó cần thiết phải có hướng dẫn về đo bóc khối lượng xây dựng công trình. Như vậy nếu việc đo bóc khối lựơng chỉ có tính chất hướng dẫn mang tính tham khảo thì những tồn tại trứoc đây khó có thể giải quyết? Việc quy định bắt buộc áp dụng sẽ giải quyết được vấn đề thống nhất về trình tự, nguyên tắc, cách thức thực hịên, cách hiểu khi đo bóc khối lựơng. Mặt kác, những yếu tố quản lý như trách nhịêm của ngừơi đo bóc, người kiểm tra, chủ đầu tư đối với vấn đề khối lựơng đo bóc kéo theo đó là vấn đề chi phí đầu tư xây dựng mới được nâng cao và là công cụ cần thiết cho vịêc xử lý khối lựơng đo bóc thừa thiếu cũng như cho công tác kiểm tra, kiểm soát khối lựơng. Có thể thấy rằng huớng dẫn có tính chất bắt buộc áp dụng hơn huớng dẫn mang tính tham khảo.
Trên đây là một số vấn đề trao đổi thêm có liên quan đến hướng dẫn về đo bóc, khối lượng xây dựng công trình, để công tác này có thể đáp ứng đợcư những yêu cầu đặt ra khi thực hịên vịêc đo bóc khối lượng xây dựng công trình.
Nguồn: Tạp chí Kinh tế Xây dựng số 1- 2008