Nhiều điểm sạt lở nghiêm trọng
Đoàn công tác đã có mặt tại các công trình nhà ở, hạ tầng kỹ thuật, giao thông, thủy lợi, hệ thống cấp thoát nước... để tìm hiểu nguyên nhân hư hại, chỉ rõ những bất cập và đưa ra phương án khắc phục cả trước mắt lẫn lâu dài.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết, ngay sau đợt mưa lũ đầu tháng 8/2015 vừa qua, Bộ Xây dựng đã cử các đoàn công tác đến những địa phương bị ảnh hưởng, là Điện Biên, Quảng Ninh... để phối hợp khắc phục hậu quả, đưa ra các phương án phòng chống thiên tai bão lũ lâu dài cho các công trình xây dựng, hạ tầng kỹ thuật giao thông, thủy lợi, cấp thoát nước nhất.
Đặc biệt, ngay sau chuyến khảo sát của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng tại Quảng Ninh cũng khẳng định phải chú trọng đến việc bố trí quy hoạch các khu dân cư bảo đảm an toàn, tính mạng cho người dân. Thứ trưởng Lê Quang Hùng nhấn mạnh: “Sau đợt khảo sát thực địa tại một số tỉnh, thành phố, Bộ Xây dựng sẽ ra văn bản yêu cầu các địa phương rà soát lại toàn bộ công tác quy hoạch, xây dựng các khu dân cư, hạ tầng kỹ thuật phòng tránh nguy cơ mất an toàn khi có thiên tai”.
Tại điểm sạt lở cầu dẫn ra cảng Cái Lân, Phó Giám đốc Sở Giao thông tỉnh Quảng Ninh Hoàng Đình Sáu cho biết, công trình này đang bị hư hỏng nặng do sạt lở trong mưa lũ. Nghiêm trọng hơn là điểm sạt lở này đang gây nguy hiểm cho các hộ dân sống gần khu vực này, nên chính quyền đã phải di dời ngay 4 hộ dân trong khu vực nguy hiểm. Phía Quảng Ninh cũng mong muốn các chuyên gia nghiên cứu, đưa ra phương án khắc phục để công trình đảm bảo chất lượng, an toàn.
Một trong những điểm sạt lở nghiêm trọng nhất được đoàn công tác khảo sát là dốc đèo Bụt, phường Hà Phong, thành phố Hạ Long. Tại đây, do lượng mưa lớn xói thẳng vào chân đèo khiến các tảng đá lớn rời ra và có thể rơi xuống đường bất cứ lúc nào, gây nguy hiểm cho người và phương tiện qua lại.
Bên cạnh đó, quanh khu vực dốc đèo Bụt còn có điểm dân cư trong đợt mưa lũ vừa qua bị úng ngập nặng trong 5 ngày cũng được đoàn công tác chỉ rõ nguyên nhân là do bất cập trong xây dựng hệ thống thoát nước. Điểm dân cư đô thị nằm giữa 2 dãy núi nhưng chỉ có 1 đường thoát, trong khi nhiều nhà cửa xây kiên cố đã cản trở dòng chảy thoát nước khi lưu lượng nước quá lớn. Nhìn chung, hệ thống thoát nước của thành phố Hạ Long bố trí cũng còn bất cập, không đáp ứng kịp nên xảy ra úng ngập nặng tại nhiều điểm dân cư.
Kiểm tra thực tế tại bãi thải đất đá Đông Cao Sơn của công ty cổ phần Than Cọc 6 cho thấy đợt lũ vừa qua đã tạo dòng chảy lớn qua bãi, kéo theo bùn thải tràn qua đập chắn vào khu dân cư phía dưới. Mặc dù Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam đã khắc phục bằng cách gia cố đập và nạo vét đất đá, tuy nhiên các chuyên gia Bộ Xây dựng lưu ý số liệu lượng mưa vừa qua phải đưa vào thiết kế bãi đổ thải, thiết kế chiều cao lấp đổ, hệ thống thoát nước, đê quây bãi thải...để bảo đảm yêu cầu an toàn.
Bất cập trong quy hoạch
Theo đánh giá của Cục Giám định Nhà nước về chất lượng các công trình xây dựng (Bộ Xây dựng)thì quy hoạch chung đô thị và các điểm dân cư của tỉnh Quảng Ninh nói chung và thành phố Hạ Long nói riêng với các quy hoạch ngành vẫn còn những bất cập, cần rút kinh nghiệm và sớm có kế hoạch khắc phục. Hạ tầng kỹ thuật công trình nhất là hệ thống thoát nước từ đất liền ra biển chưa đáp ứng được yêu cầu và chưa phù hợp với địa hình, địa chất khu vực. Mặt khác, công tác bảo trì và định kỳ kiểm tra, đánh giá chất lượng, an toàn của công trình đập xỉ than cũng chưa được đảm bảo.
Trong buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh mới đây, Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Ninh Nguyễn Mạnh Tuấn cho biết, từ năm 2012, Sở đã tổ chức rà soát và lập mới đồng loạt 7 quy hoạch chiến lược đều do các tổ chức tư vấn quốc tế lập. Trên cơ sở như các quy hoạch chiến lược đã được phê duyệt, tỉnh triển khai cơ bản quy hoạch kinh tế xã hội các địa phương. Tỷ lệ phủ kín quy hoạch chung đạt 100%, quy hoạch phân khu đạt 45%, quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đạt 50%. Đây là tỷ lệ tương đối cao so với các địa phương. Ngoài ra các quy hoạch chuyên ngành, hạ tầng kỹ thuật... cũng được chú trọng.
Tỉnh Quảng Ninh đề nghị Bộ Xây dựng hỗ trợ rà soát lại các quy hoạch đang bộc lộ nhiều bất cập như cấp, thoát nước và sẽ điều chỉnh, bổ sung ngay trong thời gian tới, đặc biệt là quy hoạch về điểm cư an toàn.
Ông Nguyễn Mạnh Tuấn cũng cho biết, phần lớn các công trình hạ tầng kỹ thuật xây dựng trên các triền đồi, nhất là nhà dân. Dù các công trình này đã được cấp phép xây dựng nhưng trong quá trình xây dựng không có kỹ thuật xử lý địa chất nên khi xảy ra thiên tai dễ mất an toàn.
Một trong những bất cập được tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh là quy hoạch ngành Than. Hiện nay, ngành Than chưa có quy hoạch chung mà chỉ có quy hoạch của các công ty thành viên và được thực hiện trong ranh giới khai thác nên thiếu tính kết nối hạ tầng giữa khu vực khai thác, sản xuất và các khu dân cư lân cận. Tại cuộc họp, đại diện ngành Than cũng thừa nhận thiệt hại trong đợt mưa lúc vừa qua là bài học đắt giá và ngành đang phải thực hiện các giải pháp trước mắt là gia cố đập chắn, nạo vét bãi chứa, về lâu dài phải hoàn thành quy hoạch chung, nghiên cứu lại toàn bộ các quy chuẩn tiêu chuẩn trong thiết kế các bãi thải.
Ông Đỗ Viết Chiến Cục trưởng Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) nhận định: Từ thực tế và qua bài học của Quảng Ninh cần rà soát và cảnh báo cho tất cả các địa phương về việc gấp rút xác định bản đồ các khu vực ảnh hưởng thiên tai ngập lụt, sạt lở để xác định những khu vực an toàn, được cho phép xây dựng.
Các chuyên gia của Bộ Xây dựng cũng lưu ý tỉnh Quảng Ninh cần có phương án kết hợp hệ thống thủy lợi và phát triển đô thị để tránh ngập lụt bởi Quảng Ninh và nhiều đô thị miền núi có sông, suối chảy trong khu vực đô thị. Bên cạnh đó,cần kết hợp quy hoạch thủy lợi với quy hoạch phát triển đô thị để tránh dòng thoát lũ từ vùng núi xuống. Trong phát triển đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật cần xác định các hạng mục, công trình ưu tiên để có lộ trình đầu tư, tìm các nguồn vốn thu hút đầu tư cho phù hợp từng giai đoạn.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh Đặng Huy Hậu đề nghị Bộ Xây dựng hỗ trợ Quảng Ninh cũng như các đô thị miền núi trong cả nước nhanh chóng rà soát lại các quy hoạch đang bộc lộ nhiều bất cập như cấp thoát nước để điều chỉnh bổ sung trong thời gian tới, đặc biệt là quy hoạch về điểm dân cư bảo đảm an toàn. Ngành Than gấp rút hoàn thành quy hoạch chung, quy hoạch phân khu xác định rõ các khu khai trường, khu bãi đổ thải các khu vực có nguy cơ sạt lún, không bảo đảm môi trường đồng thời xác định hành lang bảo vệ môi sinh các khu dân cư.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết sẽ yêu cầu các địa phương rà soát lại toàn bộ công tác quy hoạch khu dân cư, hạ tầng kỹ thuật đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai và giảm nhẹ thiệt hại. Hiện nay Bộ Xây dựng đang hoàn thiện các quy chuẩn về hạ tầng kỹ thuật để giúp cho các địa phương có cơ sở lập, thẩm định các nội dung quy hoạch hạ tầng kỹ thuật. Tỉnh Quảng Ninh và các dịa phương cần tập trung xử lý các vấn đề như ban hành quy chế quản lý nhà ở riêng lẻ, chuẩn bị "kịch bản" ứng phó trước mùa mưa lũ đối với toàn bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, nhất là cấp, thoát nước.
Trong dịp này, Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn Bộ Xây dựng ủng hộ đồng bào vùng thiên tai tỉnh Quang Ninh số tiền 40 triệu đồng.
Thu Hương