Tiêu chuẩn các sản phẩm vật liệu xây không nung

II. Thực trạng tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật xây dựng về vật liệu không nung (VLXKN)

Theo thống kê, cho đến thời điểm hiện tại đã có một số tiêu chuẩn về VLXKN và các tiêu chuẩn cho các loại vật liệu khác có thể sử dụng chung cho VLXKN (xem bảng liệt kê dưới đây)

Bên cạnh đó còn có các tiêu chuẩn liên quan không chỉ dành riêng cho VLXKN như yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử cho cốt liệu, phụ gia, nước trộn, vữa xây…

Đánh giá tổng quát và nhóm tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật cho VLXKN, trong quá trình theo dõi, quản lý công tác tiêu chuẩn chúng ta nhận thấy như sau:

1. Ngoại trừ hai tiêu chuẩn TCXDVN 136: 2004 và TCXDVN 317: 2004 là quy định riêng và chi tiết cho bê tông nhẹ dạng block, các tiêu chuẩn còn lại đều quy định chung cho nhiều loại sản phảm vật liệu khác nhau.

2. Các tiêu chuẩn về thi công và nghiệm thu dùng riêng cho gạch xây không nung còn thiếu, sử dụng các tiêu chuẩn của gạch, đá dùng chung không đáp ứng yêu cầu đối với bê tông nhẹ và bê tông khí chưng áp.

3. Vữa xây trát dùng cho bê tông khí chưng áp và bê tông bọt có yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử khác hẳn so với gạch đất sét nung. Ngay cả gạch xi măng cốt liệu cũng cần có chế độ vữa xây trát khác với gạch đất sét nung hút nước rất mạnh nên vữa xây trát đòi hỏi hàm lượng nước cao hơn và còn phải thường xuyên giữ ẩm trong thời gian đầu mới hoàn thành khối xây  khi gặp điều kiện nắng nóng gay gắt.

4. Tiêu chuẩn thiết kế công trình sử dụng VLXKN chưa có chuyên biệt riêng, nhất là đóoi với bê tông nhẹ và bê tông khí chưng áp. Đối với gạch xi măng cốt liệu có thể không cần có quy định riêng và vẫn có thể sử dụng chung với tiêu chuẩn thiết kế kết cấu gạch đá bình thường.

5. Các tiêu chuẩn trên còn chưa đồng bộ về nhiều mặt dẫn đến nhiều khó khăn cho các nhà đầu tư cũng như người sản xuất, tiêu dùng, do vậy cũng là một nguyên nhân gián tiếp dẫn tới chậm đưa sản phẩm vào công trình.

6. Nói tóm lại hệ thống tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật  cho sử dụng VLXKN tuy đã được Bộ Xây dựng quan tâm, nghiên cứu soạn thảo và ban hành, song để phục vụ thúc đẩy cho chương trình phát triển gạch không nung thì còn thiếu nhiều và chưa đồng bộ, khó đáp ứng cho kế hoạch thúc đẩy nhanh chóng VLXKN thay thế gạch đất sét nung hiện nay nhằm mục tiêu lớn là bảo vệ tài nguyên đất trồng trọt và ngăm chặn ô nhiễm môi trường do các lò gạch thủ công phát triển tràn lan gây nên.

III. Đề xuất kiện toàn lại hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật phục vụ phát triển chương trình VLXKN.

Chương trình phát triển VLXKN tập trung vào một số nhóm sản phẩm như gạch xi măng- cốt liệu, block bê tông nhẹ bọt, block bê tông khí chưng áp là chủ yếu. Một số vật liệu truyền thống khác như gạch đá ong, đá chẻ, pa panh…được khuyến khích phát triển tuỳ theo đặc điểm địa phương có sẵn nguồn nguyên liệu và nhân công lao động. Vì vậy trong thời gian trước mắt, các tiêu chuẩm, quy chuẩn cũng sẽ tập trung chính cho nhóm gạch xi măng cốt liệu và bê tông nhẹ.

Mặt khác, luật tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật do Quốc hội ban hành năm 2006 đã quy định rõ: quy chuẩn là bắt buộc thực hiện, tiêu chuẩn là tự nguyện áp dụng. Vì vậy việc xây dựng mới, soát xét tiêu chuẩn cũ cũng được triển khai theo quy định này. Dự kiến kế hoạch soát xét, xây dựng mới tiêu chuẩn, quy chuẩn được thực hiện như sau:

1. Đối với công tác thiết kế, thi công và nghiệm thu khối xây sử dụng VLXKN để đảm bảo chất lượng công trình, sẽ biên soạn quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho hoạt động này. Đây cũng là hoàn toàn cần thiết để  có cơ sở pháp quy kỹ thuật buộc các chủ đầu tư phải sử dụng loại vật liệu này vào công trình.

2. Đối với yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm, sẽ phải biên soạn các tiêu chuẩn riêng cho từng loại sản phẩm trên cơ sở tính năng kỹ thuật do các nhà sản xuất cung cấp, cụ thể như sau:

- Đối với gạch đất sét xi măng- cốt liệu loại sử dụng phế thải công nghiệp sẽ được ưu tiên triển khai trước vì đây là loại gạch được chú trọng phát triển trong chương trình do mang lại lợi ích nhiều mặt cả về kích cầu tiêu dùng xi măng lẫn bảo vệ môi trường.

- Đối với block bê tông bọt và bê tông khí chưng áp, do đặc thù công nghệ của hai loại sản phẩm này có khác nhau nên sẽ biên soạn hai tiêu chuẩn riêng biệt.

3. Đối với nhóm các tiêu chuẩn về phương pháp thử: trước mắt sẽ xây dựng hai nhóm tiêu chuẩn cho hai chủng loại khác nhau là xi măng - cốt liệu và loại bê tông nhẹ (bao gồm cả bê tông bọt và bê tông khí). Trong quá trình thực hiện nếu thấy có nhu cầu sẽ tách thành các tiêu chuẩn riêng biệt cho từng loại sản phẩm riêng.

4. Sẽ phải biên soạn tiêu chuẩn mới về vữa xây và trát riêng cho bolck bê tông nhẹ.

5. Đốt với loại gạch xi măng cốt liệu vẫn sử dụng tiêu chuẩn vữa trát cho loại gạch thông thường trên cơ sở soát xét bổ sung các yêu cầu đặc thù riêng cho loại gạch này.

Tóm lại, để thúc đẩy chương trình VLXKN nhanh chóng triển khai bên cạnh các giải pháp về tài chính, giải pháp công nghệ, cần phải có hệ thống quy chuẩn kỹ thuật đồng bộ để các doanh nghiệp các nhà sản xuất làm cơ sở triển khai các dự án của mình. Hy vọng rằng với những công cụ tích cực và hữu hiệu trên cùng với sự đồng thuận của toàn xã hội trước trách nhiệm bảo vệ môi trường và tài nguyên của đất nước, chương trình phát triển VLXKN thay thế gạch đất sét nung sẽ được triển khai mạnh mẽ, mang lại hiệu quả thiết thực cho toàn xã hội.

Nguồn: Vật liệu Xây dựng Việt nam, số 5/2010.