Mã số đề tài: RDN 01-05 Chủ nhiệm đề tài: KS. Vũ Văn Hậu. Cơ quan chủ trì thực hiện: Công ty Lắp máy và xây dựng 69-3 - Lilama. Địa chỉ tài liệu: KQNC.1104. Thư viện KHCN - Bộ Xây dựng.
Mục tiêu đề tài:
Các nước phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Nga, Đức và một số nước Đông Nam Á là những nước xuất khẩu thép không gỉ. Hiện nay, trên thị trường Việt Nam xuất hiện nhiều loại thép không gỉ xuất sứ từ Nhật Bản với nhiều sản phẩm khác nhau, được dùng rộng rãi trong các lĩnh vực cơ khí, hoá chất, nhiệt điện, xi măng, y tế…
Khi làm chủ được công nghệ về cán và đúc thép không gỉ, hàng năm Chính phủ các nước này đã tiết kiệm được một số lượng ngoại tệ khổng lồ từ việc không phải nhập thiết bị, sản phẩm thép không gỉ. Ngược lại, họ xuất khẩu một lượng lớn thép cán và các thiết bị dùng trong lĩnh vực y tế, hoá chất…vào các nước thứ ba, trong đó có Việt Nam.
Trong khi đó, công nghiệp sản xuất xi măng ở một số nhà máy Nghi Sơn, Hoàng Thạch, Bút Sơn…hàng năm phải bảo dưỡng thay thế rất nhiều các sản phẩm chế từ thép chịu nhiệt và thép chịu axit với khối lượng lớn tới hàng trăm tấn, giá thành nhập cao như: tấm ghi làm nguội clinker, tấm chặn gạch lò nung, các loại ống chứa liệu, ống cao áp…Việc nghiên cứu và chế tạo thành công một số mác thép đang được sử dụng phổ biến sẽ góp phần làm giảm chi phí ngoại tệ, nâng cao tỷ lệ nội địa hoá thiết bị cơ khí, góp phần đẩy ngành công nghệ chế tạo máy phát triển.
Vấn đề phát triển ngành cơ khí luyện kim nói chung và công nghệ đúc thép nói riêng, đã được định hướng trong chiến lược và chính sách của Đảng và Nhà nước. Trong đó, các đơn vị tham gia nghiên cứu và tạo ra nhiều sản phẩm có hàm lượng chất xám cao, nhằm tạo ra các loại mác thép INOX. Đó là Viện Luyện kim đen Hà Nội, Công ty Cơ khí Hà Nội, Đại học Bách khoa HN, Công ty Cơ khí Đông Anh-Bộ Xây dựng… Nhìn chung đều tự lực nghiên cứu và có sự trợ giúp của Nhà nước. Song, áp dụng chưa tập trung và chưa mang tính xã hội hoá cao sản phẩm làm ra, nên còn ít địa chỉ áp dụng do thiếu kiểm chứng và triển khai trên các công trình thực tế.
Hiện nay, Nhà máy cơ khí Đông Anh- LICOGI cũng đã đầu tư dây huyền sản xuất thép không gỉ, các sản phẩm của họ cũng đã có mặt trên thị trường Việt Nam như Xi măng Hoàng Thạc, Chinfon Hải Phòng… nhưng, những thông tin mang tính phổ cập có thể chuyển giao công nghệ còn ít.
Đề tài sẽ tập trung nghiên cứu đúc thép không gỉ nói chung và các loại mác thép đúc không gỉ SCS13 SÚ304, SCS14 SU316, SCH13, SCH21 là những sản phẩm cụ thể đã được ứng dụng trong thực tế.
Mục tiêu dài hạn của đề tài là: Từng bước hoàn thiện và làm chủ công nghệ đúc các loại mác thép không gỉ theo tiêu chuẩn Nhật Bản đối với thép đúc trong các lò nấu thép trung tần lò nấu cảm ứng.
Mục tiêu cụ thể của đề tài là:
- Xây dựng quy trình công nghệ đúc thép không gỉ trong điều kiện Việt Nam cụ thể là Công ty LILAMA 69-3
- Khối hoá các quá trình triển khai, thiết lập các quy trình công đoạn đối với quy trình cụ thể như: công nghệ đúc, công nghệ làm khuôn, công nghệ nấu luyện, công nghệ nhiệt luyện, quy trình kiểm tra chi tiết.
- Tạo dựng được thư viện sản phẩm thép đúc không gỉ đã thực hiện để áp dụng cho các công trình nhiệt điện, xi măng, hoá chất.
- Làm chủ được công nghệ, đồng nghĩa cới việc chủ động trong sản xuất, kinh doanh và chế tạo thiết bị, tăng uy tín và hình ảnh của Công ty trên thị trường. Đồng thời, tiết kiệm được ngoại tệ và góp phần vào sự nghiệp chung của Công ty.
Nội dung đề tài:
1. Khảo sát tình hình trong nước và nước ngoài, thu nhận thông tin, học hỏi kinh nghiệm và thiết lập đề cương nghiên cứu.
2. Nghiên cứu, lựa chọn mẫu thép không gỉ, phân tích, định hướng nghiên cứu và phát triển đề tài.
3. Nghiên cứu, thiết kế công nghệ, quy trình công nghệ đúc, nhiệt luyện, thử nghiệm sản phẩm tại các nhà máy, các đơn vị sản xuất xi măng. Thử nghiệm mẫu trong các môi trường phá huỷ về cơ tính, về axit, về nhiệt… để minh chứng các kết quả của thép đúc không gỉ.
4. Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ, phối liệu, vật liệu chính, vật liệu phụ, vận tốc rót khuôn, nhiệt độ rót khuôn… tới quá trình hình thành vật đúc.
5. Quy trình vận hành máy khi đúc thép không gỉ, những cảnh báo và hướng dẫn khi sử dụng lò nấu thép cảm ứng trung tần.
Kết quả đề tài:
Đề tài đã giải quyết những vấn đề chủ yếu sau:
- Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước. Phân tích ưu, nhược điểm khả năng công nghệ trong nước nói chung và điều kiện kinh tế của các doanh nghiệp chế tạo thiết bị với một số mặt hàng về đúc thép không gỉ.
- Những vấn đề liên quan đến công nghệ đúc thép không gỉ, phương pháp lập quy trình công nghệ đúc thép không gỉ.
- Quy trình công nghệ nhiệt luyện đối với thép đúc không gỉ, những điều cần lưu ý và ảnh hưởng của nhiệt luyện tới chất lượng vật thể đúc.
- Quy trình làm khuôn mẫu và những điều cần quan tâm đối với công nghệ khuôn mẫu trong quá trình đúc thép không gỉ.
- Quy trình kiểm tra sản phẩm thép đúc không gỉ, phân tích các thông số thử nghiệm về độ bền, độ dai va đập, cơ tính chịu mòn, thành phần hoá học và tổ chức hạt đối với các mẫu đúc.
- Đã chế tạo một số mác thép không gỉ SCS13, SCS14, SCH13, SCH21 và được ứng dụng trong các nhà máy công nghiệp, hoá chất, vật liệu xây dựng, xi măng, nhiệt điện.
Việc nghiên cứu thành công công nghệ đúc thép không gỉ bằng lò nấu thép cảm ứng có một ý nghĩa to lớn. Thông qua quá trình nghiên cứu, thực nghiệm đúc thép không gỉ, còn có một vấn đề quan trọng đó là, việc đã chế tạo thành công thép không gỉ với 80% nguồn nguyên liệu đầu vào sẵn có trong nước, từ đó chủ động trong việc chế tạo các phôi thép non 0/0C < 0.08 0/0 là phối liệu quan trọng trong việc chế tạo thép không gỉ và với công nghệ tinh luyện thép lỏng trong hệ thống tinh luyện chân không được nghiên cứu, chế tạo tại Công ty đã giải quyết được hoàn toàn vấn đề “đốm trắng” do khí Hydro nằm trong thép lỏng gây nên, đảm bảo cho các sản phẩm chế tạo từ thép không gỉ đạt các chỉ tiêu chất lượng và hiệu quả kinh tế.
Xây dựng thành công Quy trình công nghệ đúc thép không gỉ bằng công nghệ dùng lò đúc thép cảm ứng trung tần.
Giá thành sản phẩm cho mối sản phẩm đúc của Công ty rẻ hơn so với các sản phẩm cùng loại có xuất xứ từ Nhật Bản. Sản phẩm tấm chặn gạch lò nung và tấm ghi làm nguội clinker giá thành chỉ bằng 70% giá thành sản phẩm cùng loại nhập ngoại có xuất xứ từ Nhật Bản, Nga, Mỹ.
Các sản phẩm thép không gỉ đã được chế tạo như: tấm chắn gạch lò nung clinker SCH21, tấm ghi làm nguội clinker SCH13, bơm chịu axit, cánh quạt bơm nước mặn, chân vịt tầu thuỷ SCS13, các tấm bích ống hạ áp SCS14 SUS316 là sản phẩm mới nhất trong các sản phẩm thép đúc không gỉ được ứng dụng tại nhà máy Nhiệt điện Uông Bí 300MW mở rộng tháng 11/2005.
Thư viện Bộ Xây dựng