Xây dựng các khu đô thị mới đồng bộ là hướng phát triển đô thị hiện đại

Thứ nhất, Đổi mới tư duy, chính sách phù hợp

Trong đổi mới kinh tế -  xã hội của  nước ta những năm 90 thế kỷ trước, những người lãnh đạo cao cấp của Đảng, Chính phủ của  ngành Xây dựng đã có những gợi ý, mà những gợi ý ý đó đã chắp cánh cho nhà đầu tư một cách nhìn mới, mạnh dạn,  phóng khoáng và nhận diện rõ về một không gian đô thị  phải được mở rộng về các hướng bằng những dự án khu nhà ở mới, đồng bộ, hiện đại. Đó là dự án về  những khu đô thị mới.

Điều đáng phải nhắc lại đó là, khi ý tưởng của nhà quản lý ngành xây dựng, Chính quyền các Tỉnh, Thành phố, các nhà quy hoạch, nhà đầu tư đã cùng chung  mong muốn xây dựng đô thị khang trang bằng tư duy đổi mới. Họ đã gặp mặt trong tư tưởng và hội tụ thực tiễn bằng  những chính sách kịp thời, bằng mô hình Khu đô thị mới khá thành công về mọi phương diện. Trong đó điển hình các khu đô mới mang tên  Phú Mỹ Hưng, Linh Đàm, Trung Hoà, Mỹ Đình,... và rất nhiều khu đô thị khác nữa.

Thứ hai, Phù hợp quy luật cung - cầu

Phát triển về quy mô, chất lượng, số lượng nhà ở và dịch vụ đô thị là một nhu cầu thiết thực của bất cứ đô thị nào. Nhưng bức xúc nhất lại là những đô thị có quy mô lớn. Nơi tốc độ đô thị hoá xảy ra ở tốc độ cao. Vì vậy,  lựa chọn thành phố đông dân cư làm  thí điểm, làm vị trí xuất phát  để xây dựng đô thị mới là việc chọn địa bàn được mong đợi nhất về những khu ở mới cho một bộ phận rất lớn dân cư có nhu cầu nhà ở và dịch vụ mới lớn nhất, nóng bỏng nhất.

Đó là sự hợp lẽ giữa cung và cầu. Quy luật của cuộc sống đã  được chứng minh bằng một thực tiễn sinh động. Ngày nay và ngay hôm nay bất cứ người dân nào của các khu đô thị mới  trên cả nước cũng nhận thức được điều là: Khát vọng về một ngôi nhà cho mình và gia đình với dịch vụ đồng bộ đã được đáp ứng trong vòng 1  2 năm sau ngày khởi công đó điều hiếm có từ trước đó.

Thứ ba, Quy hoạch không gian hợp lý, quản lí khoa học

Đó là phương pháp nghiên cứu: tạo lập ra không gian kiến trúc phong phú; tổ chức tốt mọi hoạt động  sinh sống, giao tiếp cộng đồng; cân bằng các chức năng đô thị; thích hợp khí hậu và hoàn thiện không gian chung; đồng bộ hạ tầng kĩ thuật, xã hội ngay trong tư duy lập đồ án. Vì vậy, đa phần các dự án khu đô thị mới có mức độ tiện nghi cao về không gian căn hộ, tổ chức khá tốt về  những không gian dành cho cộng đồng, những tiện ích, dịch vụ đô thị được đáp ứng. Cũng như  đạt được yêu cầu cao về độ thân thiện con người trong khu đô thị mới đối với cảnh quan, môi trường.

Chúng tôi cho rằng một số yêu cầu cơ bản sau đây cần nêu ra và đặt cho nó những mức độ cần thiết khi nghiên cứu phương án quy hoạch xây dựng, tạo dựng, khai thác cảnh quan của các khu đô thị mới mà chúng ta tiếp tục thực thi theo yêu cầu của cuộc sống. Đó là:

1. Về cơ cấu không gian phải thích ứng với điều kiện thực tế của khu đất dự án; chặt chẽ về hệ thống các không gian chức năng trong một đơn vị ở cân bằng về tiện nghi và sinh thái.

2. Về công trình kiến trúc: các hạng mục chính như nhà ở, các hệ thống công trình dịch vụ và hạ tầng xã hội phải đa dạng trong một thể thống nhất. Hiện đại, mới mẻ nhưng phải hài hoà với những không gian liền kề, với những khu vực phụ cận như các làng truyền thống chưa có điều kiện đô thị hoá.

3. Về cảnh quan đô thị, tiện ích đô thị, từ những kiến trúc nhỏ, tiểu cảnh chiếu sáng nghệ thuật hoành tráng trong đô thị, quảng cáo đều phải là mẫu mực về sự tỷ lệ độ thân thiện. Đảm bảo tính sinh động và đều chung mục đích phục vụ con người, mọi cư dân từ trẻ em cho đến người già và cả người không thường xuyên ở khu đô thị mới.

4. Về hạ tầng kỹ thuật: cấp điện, cấp nước, thông tin thu gom chất thải trước hết phải thích ứng với lối sống mới trong một tầm nhìn dài hạn. Vì vậy, phải đồng bộ, ngầm hoá, tiện lợi và an toàn , rẻ và bền.

5. Về cảm nhận khung cảnh yêu cầu phải được có trong thực tế cũng như trong tâm thức mọi người về độ mới mẻ, gần gũi, an toàn, thiện cảm đô thị. Đảm bảo mối quan hệ cộng đồng thân thiết, hoà đồng với truyền thống Việt Nam, cũng như cộng đồng người nước ngoài trong khu đô thị, với  mọi hoàn cảnh.

6. Về quản lý, đây là yêu cầu căn bản của dịch vụ sau dự án mà các khu đô thị mới  thường bị chỉ trích nhiều vì liên quan đến trách nhiệm trước sau của chủ đầu tư đối với người dân trong khu đô thị; về bảo hành công trình, xử lý các sự cố liên quan đến sinh hoạt của cư dân khu đô thị. Ngoài ra, giá cả các chi phí dịch vụ thích hợp;  đảm bảo các cam kết về những điều kiện nói trên; việc thực thi các  nghĩa vụ  liên quan để đảm bảo, duy trì sự hoạt động bình thường khu đô thị mới sau khi hình thành và những năm tiếp theo. Cho đến hiện tại với những nội dung này thì các Khu đô thị mới không phải ở đâu cũng được người dùng bằng lòng. Điều này đã được chứng minh trong thực tế tại các khu đô thị mới tiêu biểu ở cả ba miền Bắc Trung Nam.

Thí dụ như khu đô thị mới Linh Đàm - Hà Nội, Phú Mỹ Hưng- Thành phố Hồ Chí Minh, ở đây lợi ích, quyền lợi, nghĩa vụ, của doanh nghiệp và cộng đồng dân cư gắn chặt với nhau. Đã tạo sự đồng thuận rõ rệt.

Đối với cảnh quan, kiến trúc, môi trường là ba yếu tố cơ bản và ưu việt của đô thị mới. Người dân ở  những đô thị mới này được hưởng các tiện nghi và cảm nhận cảnh quan khu vực. Do đó  các khu đô thị mới  phải được bảo đảm từ khi  quy hoạch bảo tồn, tôn tạo hoặc lập mới cảnh quan và đưa vào sử dụng sau này.  Điều đáng nói là cảnh quan tại khu vực  phải  có chế độ duy trì thường xuyên, có kinh phí dành cho việc này để cảnh quan càng ngày càng hoàn thiện và đẹp hơn.

Nếu chỉ nhìn nhận bằng cảm quan và động thái bên ngoài thì không thể hệ thống được những gì làm nên bản chất khu đô thị mới. Và, sẽ chẳng có gì  đảm bảo tổng kết thực tiễn, tập hợp thành kinh nghiệm, rút ra  những yêu cầu và phương cách bài bản để xây dựng khu đô thị mới kiểu mẫu làm mô hình hướng tới nhằm phát triển đô thị hiện đại.  Khái quát lại các  giải pháp chung trong chủ trương đầu tư, trong thực thi và quản lý dự án khu đô thị mới  chúng tôi cho rằng cần theo phương châm: Đồng thuận - Hiện đi - Tiện nghi - Kinh tế - Hài hoà - Nhân văn.

Câu nói của nhà đầu tư khu đô thị mới rằng: “Vì lợi ích của cư dân-doanh nghiệp sẽ thành công lâu bền”. Ông là Chủ tịch Tập  đoàn CT&D và Công ty Liên doanh Phú Mỹ Hưng. Đây quả là một tư duy sáng suốt.

Do vậy, theo chúng tôi để hướng tới xây dựng được nhiều khu đô thị mới, tốt đẹp, văn minh, tiện ích cao cần có chính sách  chung đúng đắn, có phương án chỉ đạo kịp thời, có đội ngũ tư vấn đủ năng lực, có nhà đầu tư am hiểu thực tiễn và kinh nghiệm, có nhà quản lí nhiệt tình, tâm huyết coi khu đô thị như ngôi nhà của chính mình trong đó là những con người thân thiết của mình đang sinh sống./.