Về kiến nghị nghiên cứu điều chỉnh quy định xác định giá vật liệu xây dựng để đưa vào xác định Tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng, giá gói thầu theo hướng chặt chẽ hơn: Việc xác định giá vật liệu xây dựng đã được hướng dẫn tại Thông tư 06/2016/TT-BXD ngày 10/3/2016 của Bộ Xây dựng, theo đó đã có quy định cụ thể các trường hợp xác định giá vật liệu xây dựng công trình: Theo công bố giá vật liệu xây dựng của địa phương phù hợp với thời điểm lập đơn giá và giá thị trường tại nơi xây dựng công trình; theo mức giá phù hợp giữa các báo giá của nhà sản xuất hoặc nhà cung ứng vật liệu xây dựng (trừ những loại vật liệu xây dựng lần đầu xuất hiện trên thị trường và chỉ có duy nhất trên thị trường) đảm bảo đáp ứng nhu cầu sử dụng vật liệu của công trình về tiến độ, khối lượng cung cấp, tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật của vật liệu hoặc tham khảo giá của loại vật liệu xây dựng có tiêu chuẩn, chất lượng tương tự đã và đang được sử dụng ở công trình khác; đối với những loại vật liệu xây dựng mà thị trường trong nước không có phải nhập khẩu thì giá các loại vật liệu này xác định trên cơ sở lựa chọn mức giá thấp nhất giữa các báo giá của nhà sản xuất hoặc nhà cung ứng vật liệu xây dựng phù hợp với tiêu chuẩn chất lượng và xuất xứ hàng hóa; đối với công trình sử dụng vốn ODA, trường hợp khi xác định giá những loại vật liệu mà thị trường trong nước có mà cần phải nhập khẩu theo quy định tại hiệp định vay vốn của nhà tài trợ thì giá các loại vật liệu nhập khẩu xác định theo báo giá nhập khẩu phù hợp với tiêu chuẩn chất lượng, xuất xứ hàng hóa và mặt bằng giá trong khu vực.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn trường hợp xác định giá vật liệu xây dựng trong Tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng có giá trị chênh lệch với giá vật liệu trong thực tế triển khai của các nhà thầu thi công (như nội dung văn bản số 267/TB-KTNN nêu). Qua theo dõi, tổng kết, đánh giá quá trình thực hiện các quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng trong thời gian vừa qua, Bộ Xây dựng đã xác định được các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tồn tại này, cụ thể là: còn thiếu nội dung quy định về cơ chế quản lý việc báo giá, lựa chọn báo giá vật liệu, xác định các nguồn cung cấp báo giá đảm bảo xác định đúng, đủ giá vật liệu, thiết bị để áp dụng tính toán chi phí xây dựng công trình; đặc biệt thiếu hẳn nội dung quy định về cơ sở dữ liệu giá thị trường xây dựng đáp ứng yêu cầu về công khai, tạo thị trường xây dựng minh bạch, cạnh tranh trong đầu tư xây dựng, đồng thời để đáp ứng nhu cầu, xu hướng sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý chi phí đầu tư xây dựng, tiệm cận với phương thức quản lý hiện đại theo thông lệ quốc tế.
Với nhận định trên Bộ Xây dựng đã định hướng xây dựng các giải pháp sửa đổi và đưa vào quy định tại dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 32/2015/NĐ-CP về quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Đến nay dự thảo Nghị định đã được công bố lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân, các Bộ, ngành, địa phương và đa số ý kiến phản hồi đều đồng thuận, thống nhất với nội dung dự thảo sửa đổi; Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội đồng thẩm định và không có ý kiến phản đối nội dung sửa đổi này. Trên cơ sở đó Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ để lấy ý kiến thống nhất của các thành viên Chính phủ, dự kiến Chính phủ sẽ ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 32/2015/NĐ-CP trong quý I năm 2019.
Về kiến nghị nghiên cứu ban hành hướng dẫn cách xác định chỉ số giá cụ thể cho từng loại công trình để thống nhất áp dụng trên cả nước: Bộ Xây dựng đã có quy định cụ thể về chỉ số giá xây dựng và phương pháp xác định chỉ số giá xây dựng tại các Thông tư số 02/2011/TT-BXD ngày 22/02/2011 về hướng dẫn xác định và công bố chỉ số giá xây dựng và Thông tư 06/2016/TT-BXD ngày 10/3/2016 hướng dẫn lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng. Theo đó quy định chỉ số giá xây dựng được xác định theo công trình và loại công trình; chỉ số giá xây dựng được công bố là chỉ số giá theo loại công trình và phải được xác định trên cơ sở số lượng, danh mục các công trình đại diện cho từng loại công trình.
Qua kiểm tra chỉ số giá xây dựng do Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và một số địa phương nói chung công bố từ năm 2012-2015 có chỉ số giá máy thi công ở các loại công trình được xác định chung cùng một tỷ trọng máy thi công tại thời điểm gốc để tính toán nên có chỉ số giá bằng nhau. Tuy nhiên từ năm 2016 đến nay đã có sự điều chỉnh lại trong tính toán xác định chỉ số giá ca máy công bố tại các địa phương, tỷ trọng máy thi công tại thời điểm gốc đã được xác định riêng theo từng loại công trình do đó chỉ số giá máy thi công của từng loại công trình đã có giá trị khác nhau.
Về kiến nghị nghiên cứu ban hành định mức cho công tác đào hầm bằng máy khoan TBM để có cơ sở quản lý chi phí tại các dự án đường sắt đô thị: Công nghệ đào hầm bằng máy khoan TBM là công nghệ thi công mới, đã và đang được áp dụng trong thi công ở Việt Nam tại công trình hầm đường ống áp lực của một số công trình thủy điện, công trình hầm đường sắt đô thị tại dự án đường sắt đô thị thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hà Nội. Do các dự án thủy điện và dự án đường sắt đô thị này chủ yếu sử dụng nguồn vốn ODA của nhà tài trợ quốc tế nên công tác lập và quản lý chi phí xây dựng được thực hiện theo thông lệ và điều ước quốc tế, vì vậy chi phí xây dựng đào hầm bằng máy khoan TBM trong tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng của các dự án này được xác định theo phương pháp lập dự toán chi phí do tư vấn nước ngoài xác định , chưa được xác định trên cơ sở định mức xây dựng theo quy định về lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng của Việt Nam. Đồng thời việc thanh quyết toán theo giá hợp đồng (được xác định chủ yếu trên cơ sở đấu thầu quốc tế rộng rãi), do đó việc tổ chức xây dựng định mức công tác đào hầm bằng máy khoan TBM chưa được thực hiện tại các dự án này.
Tuy nhiên để khắc phục tồn tại này, trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 32/2015/NĐ-CP trình Chính phủ ban hành trong thời gian tới, Bộ Xây dựng đã dự thảo quy định Chủ đầu tư các dự án đầu tư xây dựng có trách nhiệm tổ chức khảo sát xây dựng định mức xây dựng công trình trong quá trình thi công xây dựng đối với các công tác xây dựng chưa có trong danh mục định mức ban hành, báo cáo cơ quan chuyên môn về xây dựng theo phân cấp và gửi về Bộ Xây dựng làm cơ sở phục vụ quản lý. Đồng thời, trong thời gian tới, thực hiện Đề án Hoàn thiện hệ thống định mức và giá xây dựng theo Quyết định số 2038/QĐ-TTg ngày 18/12/2017, các công tác thi công xây dựng sẽ được tổ chức xây dựng xác định định mức theo phương pháp xây dựng định mức sử dụng vật liệu, năng suất nhân công và năng suất máy thi công. Khi đó các công tác xây dựng sử dụng công nghệ thi công mới sẽ được tổ chức xây dựng, xác định ngay định mức xây dựng và cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu về định mức để làm cơ sở, căn cứ phục vụ việc lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng cho các dự án đầu tư công.
Trung tâm Thông tin
Nguồn: Công văn 186/BXD-KTXD.