Phát biểu tại Hội thảo, TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm- Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết, trong xu hướng phát triển hiện nay, đô thị đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng GDP của nhiều nước, trong đó có Việt Nam.Trên thực tế, tốc độ đô thị hóa của nước ta đang diễn ra nhanh chóng đã góp phần làm gia tăng giá trị sản xuất, giá trị xuất - nhập khẩu, tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận tiến bộ khoa học công nghệ của các nước tiên tiến trên thế giới.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, đô thị hóa ở Việt Nam cũng đang phát sinh không ít vấn đề nan giải, như: dòng người di cư nông thôn ra thành thị tăng, gây áp lực đáng kể về nhà ở, hạ tầng và chất lượng môi trường... Đặc biệt, việc đô thị hóa ở Hà Nội diễn ra nhanh chóng đã khiến diện tích đất sản xuất nông nghiệp ở nhiều khu vực vùng ven đô bị thu hẹp, nguồn nước nuôi trồng thủy sản trên địa bàn các huyện giáp ranh như Từ Liêm, Thanh Trì, Thanh Oai, Chương Mỹ… bị ô nhiễm, môi trường sống của người dân bị ảnh hưởng.
Với đô thị Hà Nội, TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm cho rằng, kiến trúc cảnh quan Thủ đôkhông chỉ được tạo nên từ phố phường mà còn từ các làng nghề truyền thống đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Vì thế, diện mạo đô thị Hà Nội không thể đối lập hayphủ định làng quê mà cần có sự kế thừa một cách hài hòa, hợp lý. Từ mô hình cấu trúc đô thị Hà Nội hiện nay cho thấy, sự tồn tại của nông thôn ngoại thành ven đô là quan trọng và cần thiết.
Tuy nhiên, việc tồn tại và phát triển nông thôn ngoại thành như thế nào cho hợp lý cần có định hướng từ việc rà soát lại quy hoạch cũ, xác lập nghiên cứu quy hoạch với yêu cầu thích hợp đa ngành, để vừa ổn định sản xuất, vừa củng cố nông thôn gắn với đô thị hóa.
Theo TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm, Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng rất cần kết hợp xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển đô thị, quản lý dân số, lao động, an ninh lương thực, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, đáp ứng không gian xanh cho khu vực đô thị. Cùng với đó, việc lựa chọn mô hình quy hoạch ngoại thành không chỉ dựa vào đơn vị hành chính mà còn cần theo phân vùng chức năng sản xuất lâu dài, với nội dung đổi mới, thích hợp đa ngành và xác định bước đi cho từng giai đoạn để đô thị Hà Nội không bị chắp vá.
Trong khi đó, ThS. Nguyễn Thị Vân Hương - Viện Nghiên cứu phát triển Kinh tế- xã hội cho biết, thành phố Hà Nội có diện tích đất nông nghiệp là 188,6 nghìn ha. Tuy nhiên, do nhu cầu phát triển đô thị và công nghiệp, dịch vụ, diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, khiến ngành nông nghiệp cũng như các hộ nông dân phải thay đổi tư duy trong sản xuất, thực hiện chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng, vật nuôi, mở hướng phát triển nông nghiệp đô thị.
Cùng chung ý kiến với TS.KTS. Đào Ngọc Nghiêm, ThS. Nguyễn Thị Vân Hương nhận định, quá trình đô thị hóa khu vực ven đô đang tạo ra nhiều thách thức đối với phát triển nông nghiệp ven đô của Hà Nội, đó là tình trạng ô nhiễm môi trườngxảy ra ở nhiều khu vực ven đô, ảnh hưởng tiêu cực tới sản xuất nông nghiệp cũng như chất lượng cuộc sống của người dân các địa phương này.
Tham dự hội thảo, các diễn giả trong và ngoài nước trình bày nhiều tham luận về các nội dung: Các khu vực trọng điểm phát triển đô thị tại khu vực ven đô thành phố Hà Nội đến 2020; những biến đổi kinh tế, xã hội ở vùng ven đô dưới tác động của quá trình đô thịhóa; phát triển nông nghiệp đô thị trong tiến trình đô thị hóa; dự án sinh kế cho nhóm dễ bị tổn thương tại khu vực mới đô thị hóa ở Hà Nội.
Trần Đình Hà