Tại cuộc họp, thay mặt nhóm tác giả, Phó Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ xây dựng Đinh Quốc Dân cho biết, xử lý tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện đang là vấn đề cấp bách, được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm, ban hành nhiều chính sách có liên quan. Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt: “Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng”, với mục tiêu đến năm 2020 phải xử lý và sử dụng tro, xỉ, thạch cao đảm bảo đáp ứng lượng tồn trữ tại bãi chứa của từng nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón nhỏ hơn tổng lượng phát thải của 2 năm sản xuất.
TS. Đinh Quốc Dân cho biết, TCVN Tro, xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp - Yêu cầu chung được áp dụng cho tro, xỉ nhiệt điện sử dụng làm vật liệu san lấp cho các công trình xây dựng dân dụng công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật.
Về nội dung, Dự thảo TCVN phân loại tro, xỉ theo các loại sau: Theo thành phần hạt; theo độ ẩm; theo công nghệ thải; tro xỉ xử lý. Trong đó, tro, sỉ xử lý là hỗn hợp tro, xỉ được trộn với các loại nguyên vật liệu khác như xi măng, chất kết dính, phụ gia, chất độn hoặc vật liệu xây dựng khác để cải thiện các đặc tính cơ - lý - hóa của hỗn hợp vật liệu.
Yêu cầu đối với tro, xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp: Tro, xỉ nhiệt điện phải được phân định, phân loại đáp ứng các điều kiện môi trường được sử dụng là vật liệu xây dựng có kiểm soát theo tiêu chuẩn này; tro, xỉ nhiệt điện khi sử dụng làm vật liệu xây dựng san lấp cho các công trình xây dựng phải được kiểm soát từ nguồn cung cấp, quá trình vận chuyển, xử lý vật liệu, thi công và sử dụng nhằm đảm bảo các yêu cầu liên quan (môi trường, kỹ thuật, an toàn lao động…).
Yêu cầu đối với bãi san lấp sử dụng tro, xỉ nhiệt điện gồm: Yêu cầu chung về thiết kế (lựa chọn địa điểm, thiết kế bãi san lấp, yêu cầu đối với cấp phối vật liệu). Đối với quy mô khối san lấp lớn hơn 10.000m2 phải có lớp lót, lớp phủ và hệ thống thu gom nước mặt và nước chiết đảm bảo yêu cầu về an toàn và bảo vệ môi trường.
Về Chỉ dẫn kỹ thuật Tro xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp - Yêu cầu chung, Phó Viện trưởng Đinh Quốc Dân cho biết, Chỉ dẫn này được áp dụng đối với sử dụng tro, xỉ nhiệt điện vào san lấp phục vụ cho các công trình xây dựng công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật. Khi áp dụng chỉ dẫn kỹ thuật này cần tuân thủ các quy định hiện hành về tro, xỉ và các quy định an toàn khác có liên quan.
Chỉ dẫn kỹ thuật đưa ra những yêu cầu sử dụng tro, xỉ nhiệt điện vào san lấp. Đối với tro, xỉ nhiệt điện thì phải đáp ứng TCVN Tro, xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp - Yêu cầu chung. Thuộc tính kỹ thuật và môi trường thay đổi phụ thuộc vào nguồn thải phải được đánh giá đối với từng nguồn phát thải tro, xỉ hoặc hỗ hợp tro, xỉ kết hợp với các vật liệu khác để sử dụng phù hợp vào san lấp. Tro, xỉ có thể được sử dụng độc lập, hoặc trộn với đất hoặc với vật liệu xây dựng khác để đạt được các thuộc tính mong muốn. Yêu cầu đối với loại tro, xỉ dùng cho san lấp tùy thuộc điều kiện cụ thể của công trình, mục đích san lấp.
Về thuộc tính kỹ thuật của tro xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp: Tro, xỉ nhiệt điện có thể được cung cấp từ một hoặc nhiều nguồn tro, xỉ khác nhau, mỗi loại tro, xỉ có đặc trưng kỹ thuật riêng và phải được xem xét khi thiết kế. Các thuộc tính kỹ thuật của tro, xỉ cùng các yêu cầu và phương pháp thử tương ứng: Thành phần hạt, khối lượng riêng, khối lượng thể tích, độ ẩm, đặc trưng đầm chặt, đặc trưng cường độ, khả năng thấm, độ trương nở, sự hóa lỏng, đặc trưng xói mòn, độ pH, điện trở suất, nồng độ lưu huỳnh…
Chỉ dẫn kỹ thuật này cũng đưa ra những yêu cầu về kiểm tra chất lượng thi công, an toàn lao động và bảo vệ môi trường.
Nhằm giúp nhóm tác giả hoàn thiện các báo cáo của đề tài, các chuyên gia phản biện và thành viên Hội đồng KHKT Bộ Xây dựng đã đóng góp nhiều ý kiến. Ông Lê Trung Thành - Chủ tịch Hội đồng KHKT Bộ Xây dựng cho biết, đây là một tiêu chuẩn quan trọng, nhằm mục tiêu giải quyết vấn đề tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện, do đó nhóm tác giả cần rà soát lại nội dung tiêu chuẩn đảm bảo hợp lý, chính xác.
Chủ tịch Hội đồng Lê Trung Thành yêu cầu nhóm tác giả tiếp thu đầy đủ ý kiến góp ý của các chuyên gia phản biện và các thành viên Hội đồng KHKT Bộ Xây dựng, sớm hoàn thiện dự thảo, gửi lãnh đạo Bộ Xây dựng xem xét, quyết định.
Hội đồng KHKT Bộ Xây dựng quyết định nghiệm thu TCVN Tro, xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp - Yêu cầu chung, với kết quả đạt loại Khá. Đối với Chỉ dẫn kỹ thuật Tro xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp - Yêu cầu chung, Chủ tịch Hội đồng Lê Trung Thành yêu cầu nhóm tác giả tổng hợp thêm ý kiến các đơn vị thi công san lấp, để hoàn thiện Chỉ dẫn trước khi trình Bộ ban hành.
Trần Đình Hà