Số liệu giật mình
Cầm trên tay kết quả phân tích a-sen (tức thạch tín) trong nước ngầm của Cục Quản lý tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường, anh Trần Ðức Thắng ở xóm 2, xã Giao Tân, huyện Giao Thủy thật sự lo lắng khi biết nguồn nước ngầm gia đình sử dụng bao năm nay đã nhiễm a-sen ở mức độ nặng, vượt tiêu chuẩn quy định tới 17%. Các hộ dân thuộc xóm 7, xóm 8, xóm 9 và xóm 12 cũng nhận được thông tin nguồn nước giếng khoan, giếng đào đều nhiễm a-sen. Cách đây chưa lâu, tại xã Giao Châu đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ tiến hành lấy mẫu nước ngầm phân tích, sau đó thông báo cho chính quyền địa phương: Tại các xóm Tiên Hưng, Tiên Long, Lạc Thuần, Mỹ Bình, Thành Thắng nước nhiễm a-sen, vượt tiêu chuẩn quy định 20% và khuyến cáo người dân không được sử dụng trong ăn uống hằng ngày. Theo thống kê của xã Giao Châu, trên địa bàn hiện có 1.338 giếng khoan sâu 8m và khoảng 500 giếng khơi đều có chất lượng nước không bảo đảm tiêu chuẩn. Dễ thấy nhất là tỷ lệ sắt trong nước rất cao, nếu để nước qua một đêm hoặc trong thời gian từ 10 đến 12 giờ thì trên bề mặt xuất hiện lớp váng vàng, có mùi tanh khó chịu. Từ nhiều nguồn vốn, huyện Giao Thủy xây dựng được bốn trạm cấp nước sinh hoạt phục vụ cho nhân dân các xã Giao Tiến, Giao An, Giao Phong và thị trấn Ngô Ðồng nhưng chất lượng nguồn nước lấy từ các con sông chảy qua địa bàn cũng chưa đạt tiêu chuẩn quy định. Trung tâm Quan trắc và Phân tích tài nguyên môi trường tỉnh Nam Ðịnh cho biết, các cuộc điều tra, lấy mẫu phân tích vào năm 2007 và 2008 khẳng định nước ngầm ở các xã, thị trấn trong huyện có chứa a-sen vượt tiêu chuẩn 09/Bộ Y tế, cá biệt một số mẫu nước vượt TCVN 5942-1995 về nước mặt và TCVN 5944-1995 về nước ngầm.
Nước trong chưa phải là nước sạch
Phó Chủ tịch UBND xã Giao Tiến Cao Xuân Chiến cho biết: Trạm cấp nước sinh hoạt của xã xây dựng với kinh phí 2,2 tỷ đồng hiện nay đáp ứng gần 70% nhu cầu của nhân dân trong xã. Nhưng thời gian qua, thanh tra Sở Y tế Nam Ðịnh tiến hành kiểm tra nguồn nước lấy từ sông Sò đã kết luận: Không bảo đảm dùng sinh hoạt. Tìm hiểu thực tế được biết, vào mùa đông nước sông Sò cạn trơ đáy, mầu nước đen bởi rác phế thải sinh hoạt nhưng vẫn được lấy vào kênh cấp hai của xã, sau đó đưa vào hồ lắng rồi bơm lên bể lọc để cung cấp nước cho người dân. Ðồng chí Phạm Ngọc Rật, Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Giao Thủy cho biết: "Nước qua xử lý tại bốn nhà máy cấp nước hiện nay không thể gọi là nước sạch mà nên gọi là nước trong vì đều lấy từ nguồn nước sông Hồng ở gần biển cho nên có vị mặn, chua. Nhiều thời điểm, nước mặn vượt qua cả địa bàn huyện Giao Thủy vào tận xã Xuân Tân, huyện Xuân Trường".
Nguyên nhân làm nguồn nước ngầm và nước mặt ở huyện Giao Thủy ô nhiễm nặng được các cơ quan chuyên môn phân tích là do tác động của việc lạm dụng thuốc trừ sâu trong sản xuất nông nghiệp trong thời gian dài, đó còn là hành vi xả rác thải bừa bãi xuống kênh mương và cả quá trình phát triển các khu, cụm công nghiệp, làng nghề nhưng không quan tâm việc xử lý nước thải sản xuất trước khi đổ ra môi trường.
Khuyến cáo
Ðể hạn chế dần việc dùng nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng, trước mắt các cấp, các ngành trong huyện Giao Thủy cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nhân dân nắm vững và hiểu rõ những tác động không tốt đến sức khỏe bản thân. Người dân nên giảm dần thói quen sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm nặng đã được cơ quan chuyên môn khẳng định trong ăn, uống hằng ngày. Thời gian qua, nhiều gia đình nông thôn chuyển mạnh sang xây bể và lu chứa nước mưa, mỗi bể có thể tích vài m3. Ðây là sự lựa chọn cần thiết, tuy nhiên phải tham khảo ý kiến của cơ quan chuyên môn, không phát triển ồ ạt theo lối tự phát bởi đến nay toàn huyện có khoảng 35 nghìn bể nước mưa nhưng qua kiểm tra của Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh vẫn có gần 4.000 bể không thể dùng để ăn uống được. Tại những xã, thị trấn chủ yếu dùng nước sinh hoạt bằng giếng khoan, giếng đào có chứa chất a-sen vượt quy định cho phép cần thực hiện ngay quy trình xử lý nước qua bể lọc cát thông thường hoặc cát hoạt tính. Theo Giám đốc Trung tâm Quan trắc và Phân tích môi trường Nam Ðịnh Phạm Văn Sơn, đây là cách làm đơn giản mà nhiều gia đình nông thôn có thể áp dụng, phương pháp này giảm từ 90% đến 95% lượng a-sen trong nước sinh hoạt. Về lâu dài, huyện Giao Thủy cần xúc tiến xây dựng các trạm cấp nước sinh hoạt theo cụm xã áp dụng quy trình xử lý nước tiên tiến, đây vẫn là phương án khả thi bảo đảm chất lượng nước phục vụ đời sống nhân dân nông thôn.
Theo Nhân dân