Kinh nghiệm của Trung Quốc trong sự phối hợp giữa chính quyền và cộng đồng vào các hoạt động dịch vụ công cộng đô thị.
1 Sự hợp tác giữa Chính quyền - Người dân và các doanh nghiệp ở thành phố Miên Dương
Thành phố Miên Dương thuộc tỉnh Tứ Xuyên nằm ở khu vực trung tâm của đất nước Trung Hoa rộng lớn, với số dân 600.000người. Trong mười năm qua, Thành phố đã tiến hành cải tổ chuyển đổi nền công nghiệp, từ công nghiệp nặng truyền thống sang một thành phố dựa trên nền công nghiệp khoa học công nghệ cao và sạch hơn. Để đạt được điều này, Thành phố tăng cường thu hút thành phần kinh tế tư nhân và các nhà đầu tư nước ngoài. Thành công của thành phố Miên Dương có thể nêu lên trong những vấn đề cụ thể sau:
+ Xác định đúng hướng và tìm lợi thế trong phát triển đô thị
Lãnh đạo Thành phố cho rằng muốn thu hút sự đầu tư nước ngoài cũng như tạo cho Thành phố một lợi thế cạnh tranh, trước hết phải làm thế nào cho Thành phố có năng lực tốt cả về cơ chế quản lý cũng như đáp ứng yêu cầu môi trường cảnh quan đô thị của một thành phố công nghệ điện tử.
Để đạt được điều đó, sự đóng góp của cộng đồng là vô cùng quan trọng Thành phố đã thành lập một tổ chức tự nguyện đại diện cho cộng đồng dân cư thành phố có tên gọi Hiệp hội môi trường thành phố. Hiệp hội có nhiệm vụ tham gia cùng với chính quyền thành phố xác định và thực hiện các chương trình hành động bảo vệ môi trường. Mục tiêu của Hiệp hội là “Quản lý hoạt động theo ngày, hợp tác chặt chẽ với người dân và tư vấn cho cơ quan bảo vệ môi trường của thành phố”. Tính đến tháng 12/2003 đã có gần 200 đơn vị, cá nhân tự nguyện tham gia.
Để nâng cao nhận thức của người dân, Thành phố đã thành lập 3 cơ sở đào tạo giáo dục về môi trường: một trung tâm đặt tại khu vực đông dân cư của thành phố; một cơ sở đặt tại Trường Đại học Tổng hợp Miên Dương nhằm tạo mối liên kết giữa các trường đại học với cộng đồng; một đặt tại nhà máy xử lý nước thải của thành phố. Nhà máy đã áp dụng công nghệ xử lý để có thể xử lý nước thải sinh hoạt trở thành nước sạch phục vụ cho sinh hoạt.
+ Huy động sự cộng tác của các doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường
- Lãnh đạo Thành phố cũng rất quan tâm trong việc huy động các doanh nghiệp cộng tác bảo vệ môi trường. Công ty Điện tử Trường Hồng là một trong bốn công ty điện tử nổi tiếng của Trung Quốc, nơi sản xuất các thiết bị điện tử xuất sang nhiều nước Tây Âu và Mỹ, nơi đã nghiên cứu thành công và đang sản xuất các loại pin không gây độc hại khi thải ra bên ngoài, không như các loại pin chúng ta vẫn dùng. Công ty đặt tại thành phố Miên Dương đã hỗ trợ cung cấp các thùng rác tái chế cho cộng đồng dân cư và tham gia xây dựng nhà máy chế biến rác thành phố bằng nguồn lãi của mình.
Đến với thành phố Miên Dương, khách tham quan thật sự ngỡ ngàng trước sắc màu đô thị vào buổi tối khi thành phố lên đèn. Trên những trục đường phố chính nhiều kiểu dáng đèn màu sắc trang trí khác nhau đã tạo cho hình ảnh đô thị cực kỳ sinh động. Để góp phần giảm bớt kinh phí cho Thành phố trong chiếu sáng đô thị, Thành phố đã đề ra: Các doanh nghiệp, cơ quan muốn quảng cáo thương hiệu, sản phẩm của mình không phải thể hiện trên các panô, áp-phích to, cao đặt ở những ngã ba ngã tư, dễ gây mất an toàn giao thông mà là thông qua hệ thống đèn chiếu sáng của thành phố. Hê thống đèn chiếu sáng lại sử dụng năng lượng mặt trời vừa kinh tế vừa đẹp mắt. Với những kết quả đạt được, ngày nay thành phố Miên Dương đã trở thành một thành phố điểm nổi tiến ở Trung Quốc về sự bền vững của môi trường.
2 Sự tham gia của người dân trong việc bảo vẹ cảnh quan và môi tường thiên nhiên để xây dựng Cảnh Hồng trở thành thành phố du lịch nổi tiếng của Trung Quốc
Cảnh Hồng là thành phố nhỏ thuộc châu Xishungbana của tỉnh Vân Nam nằm bên bờ sông Mê Kông, cách Lào và Mianma khoảng 35km, có dân số gần 100.000người. Thành phố nằm ở một vùng đầm lầy có sinh thái động thực vật đặc biệt đa dạng cùng với những nét văn hoá truyền thống của nhiều dân tộc Thái, Dai Hai, Hani, Jani, Blang, Yao và Wa. Làm thế nào để Cảnh Hồng trở thành thành phố du lịch có sức hấp dẫn du khách trong nước, có sức cạnh tranh cao với nhiều điểm du lịch nổi tiếng khác vốn có của Trung Quốc. Thành phố đã tìm cách đi riêng là phát huy đặc điểm lợi thế về thiên nhiên của mình, nơi có một hệ động thực vật đa dạng. Mặt khác, phải tạo cho Thành phố có nét đặc trưng riêng thông qua các hoạt động văn hoá lễ hội và tạo không gian xanh tươi cho các công viên, vườn hoa trong toàn thành phố.
Thành công của Cảnh Hồng chính là lãnh đạo Thành phố đã rất coi trọng vai trò của người dân trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường rừng thiên nhiên bao quanh Thành phố, cũng như đã huy động được nhiều thành phần kinh tế cùng tham gia vào hoạt động du lịch.
+ Vai trò của người dân trong việc tham gia, giữ gìn vườn hoa trong khu ở
Tất cả các vườn hoa nhỏ trong khu ở đều được quy hoạch và xây dựng đẹp, sạch sẽ nhưng không phải do thành phố quản lý mà chính là công đồng trong khu vực chịu trách nhiệm. Sự tham gia của người dân được thực hiện ngay từ khi thiết kế vườn hoa cho đến khi hoàn thành và chăm sóc, bảo vệ. Một ví dụ cụ thể: Khi cải tạo vườn hoa của khu ở gần sân vận động thành phố, công đồng dân cư đã được cơ quan thiết kế lấy ý kiến khi thông qua quy hoạch. Người dân đã đề nghị diện tích cần mở rộng hơn, thay đổi thiết kế như đặt các tảng đá thay cho ghế đá, tránh mọi người có thể nằm trên đó gây mất mỹ quan, trồng loại cỏ mà mọi người có thể dẫm lên được để mùa hè trẻ em có thể nô đùa, nhằm tăng thêm diện tích sử dụng. Những ý kiến đóng góp đã được xem xét và thay đổi. Khi xây dựng và quản lý, chính quyền Thành phố đã huy động các cơ quan, nhà hàng ở sát vườn hoa, đóng góp về kinh phí để xây dựng một số tiểu cảnh, cũng như cử người tham gia quét dọn hàng ngày vì họ cũng là người được hưởng lợi từ môi trường cảnh quan nơi đây.
+ Vai trò của các công ty du lịch
Những công viên nổi tiếng của Thành phố như công viên Hồ Con Công khu du lịch sinh thái phía Tây là những khu vực do các công ty tư nhân đầu tư và quản lý.
Công viên Hồ Con Công
Cách quản lý và tổ chức phục vụ lịch sự và chu đáo. Không có hiện tượng người ăn xin trên các tuyến du lịch, không có sự bắt chẹt du khách đi vào các di tích, thay vào đó là sự dẫn dắt người tham quan một cách khéo léo để thu hút sự đóng góp của du khách vào những việc làm có lợi cho bảo vệ thiên nhiên. Ví dụ, trên đường đi dọc theo hồ du khách được nghe câu truyện truyền thuyết về hồ và cuối tuyến du khách được giới thiệu ở đây có tục phóng thích cá xuống hồ để hưởng may mắn bình an. Với tình cảm yêu thích thành phố nhỏ xinh đẹp và cũng là kỷ niệm cho chuyến đi, tất cả du khách đều thả cá xuống hồ cho dù giá mua cá ở đây có thể gấp hàng chục lần so với bên ngoài. Tiếp đến, du khách vào thăm chùa, được hướng dẫn viên giới thiệu lịch sử ngôi chùa và cho biết thông tin tâm linh rằng sự tốt đẹp sẽ đến nếu mỗi người thắp đủ 3 nén nhang với khoảng 6000đồng Việt Nam. Tất cả các nguồn thu kiểu như vậy của công viên chủ yếu phục vụ cho bảo vệ môi trường.
Khu du lịch sinh thái phía Tây thành phố
Nằm trên một vùng đầm lầy nhưng những nhà thiết kế đã viết lợi dụng địa hình, hệ thống rừng cây và khai thác nét văn hoá phong tục tập quán các dân tộc thiểu số để tạo cho du khách những ấn tượng khó quên. Những ngôi nhà sàn đơn sơ cheo leo trên sườn núi bên kia bờ vực được nối với con đường trải nhựa rợp bóng cây có tổ chức tuyến minibus chở khách tham quan bằng một chiếc cầu treo đã tạo cho cảnh vật thêm mơ mộng. Những ấn tượng làm mọi người vui thích khi bước vào ngôi nhà là được các thiếu nữ dân tộc Hani xinh đẹp đánh chiêng múa hát chào mừng; từng du khách khi bước lên cầu thang, theo truyền thống dân tộc được hai thiếu nữ đứng hai bên hích mông như tỏ lòng hiếu khách... Tất cả những động thái tưởng chừng nhỏ bé đó đã tạo cho khách tham quan sự ngạc nhiên và vui vẻ.
Là một thành phố du lịch nên hướng dẫn viên có vai trò quan trọng. Họ chính là người nhắc
nhở và hướng dẫn du khách thực hiện các quy định trong việc giữ gìn, bảo vệ môi trường của thành phố...
PGS.TS. Vũ Thị Vinh
Nguồn tin: T/C Quy hoạch Xây dựng, số 7/2005