Ngày 26/4/2022, tại Hà Nội, Cục Kinh tế Xây dựng - Bộ Xây dựng phối hợp với Hiệp hội Tư vấn Xây dựng Việt Nam tổ chức hội thảo “Trao đổi những khăn vướng mắc về công bố giá vật tư vật liệu đến chân công trình và một số bất cập về chi phí quản lý dự án (QLDA) và tư vấn đầu tư xây dựng (ĐTXD).
.jpg)
Toàn cảnh hội thảo
Hội thảo được tổ chức nhằm nhận diện khó khăn trong thực tiễn quản lý chi phí QLDA và ĐTXD nói chung, về định mức, giá xây dựng nói riêng, thông qua đó làm rõ nguyên nhân, đề xuất giải pháp khắc phục.
Tham dự hội thảo, ông Nguyễn Quốc Anh - Tổng Công ty Tư vấn Xây dựng Việt Nam nêu lên một số bất cập liên quan đến chi phí QLDA, khi cho rằng chi phí QLDA chỉ tính trên giá trị xây dựng và thiết bị là chưa phù hợp vì nhiệm vụ QLDA là toàn bộ các chi phí liên quan đến dự án, bao gồm cả chi phí tư vấn và chi phí khác. Bên cạnh đó, chi phí lập báo cáo nghiên cứu khả thi (FS) hiện nay vẫn thấp hơn rất nhiều so với chi phí thiết kế. Điều này ngược với xu thế của nước ngoài. Hơn nữa, giai đoạn FS rất quan trọng, quyết định đến chất lượng, hiệu quả và tính sáng tạo của dự án. Do vậy, cần dành nhiều thời gian và chi phí cho giai đoạn FS. Trong chi phí thiết kế hiện nay không nói rõ là có chi phí thiết kế ý tưởng (concept) hay không? Không đề cập đến việc nghiên cứu, đào tạo, ứng dụng khoa học công nghệ hoặc ý tưởng mới trong thiết kế… dẫn đến sản phẩm thiết kế chưa thực sự tốt. Việc hướng dẫn tính chi phí thiết kế không rõ ràng, khiến việc vận dụng tính thiết kế phí còn lúng túng.
Đề cập đến vướng mắc liên quan đến định mức xây dựng, ông Hoàng Anh - Tổng Công ty tư vấn thiết kế Giao thông vận tải - TEDI cho biết một số định mức chưa có trong hệ thống định mức đã công bố. Hệ thống định mức mặc dù đã được điều chỉnh, bổ sung nhưng vẫn chưa thực sự phù hợp với công nghệ thi công hiện tại. Một số định mức có quy định hay thuyết minh chưa rõ, gây khó khăn trong quá trình lập, thẩm tra, thẩm định cũng như thanh tra kiểm toán.
Về việc công bố giá đến chân công trình, theo ông Hoàng Anh, thực tế công bố giá của địa phương còn chậm, đa số theo quý, chưa bám sát với thị trường. Danh mục công bố còn thiếu nhiều loại vật liệu xây dựng chủ yếu. Giá công bố tại các thời điểm khác nhau, nhiều khi không cập nhật so với biến thị trường dẫn đến giá lập dự toán, đấu thầu và giá thi công có sự chênh lệch lớn. Hầu hết công bố giá vật liệu địa phương được xem xét trên cơ sở tham khảo báo giá của nhà cung cấp trên địa bàn tỉnh mà chưa xem xét đến khả năng cung cầu của thị trường. Đến khi có dự án lớn hoặc nhiều dự án được triển khai đồng thời, các nhà cung ứng vật liệu lợi dụng tình trạng cầu vượt cung để đầu cơ, tăng giá, trục lợi. Thực trạng này khiến công tác lập, quản lý chi phí gặp nhiều khó khăn, đẩy nhà thầu vào rủi ro khi giá vật liệu bùng phát tăng tại thời điểm thực hiện dự án.
Tại hội thảo, nhiều ý kiến đại biểu đề xuất, Bộ Xây dựng và Bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành ưu tiên tập trung sửa đổi các định mức còn bất cập, ảnh hưởng lớn đến chi phí ĐTXD; xây dựng mới các định mức mang tính cấp thiết, còn thiếu trong hệ thống định mức; Bộ Xây dựng cần hướng dẫn các địa phương công bố giá xây dựng minh bạch, công khai, kịp thời, phù hợp với cơ chế thị trường; các địa phương cần thường xuyên rà soát, cập nhật, bổ sung các loại vật liệu chủ yếu, thiết bị công trình phổ biến vào danh mục để công bố. Đối với các loại vật liệu chủ yếu, biện động nhiều thì cần tổ chức xác định, công bố giá cật liệu xây dựng hàng tháng, hàng tuần.
.jpg)
Cục trưởng Đàm Đức Biên phát biểu tại hội thảo
Phát biểu tại hội thảo, Cục trưởng Cục Kinh tế xây dựng Đàm Đức Biên cho biết, thời gian qua, hệ thống cơ chế chính sách và các công cụ quản lý chi phí ĐTXD đã được Bộ Xây dựng tập trung chỉ đạo rà soát tổng thể, nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện cho phù hợp với cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế. Các quy định về quản lý chi phí ĐTXD được hoàn thiện theo hướng quản lý, kiểm soát chặt chẽ chi phí nhưng tạo quyền chủ động, nâng cao vai trò, trách nhiệm, quyền hạn của người quyết định đầu tư, của chủ đầu tư trong triển khai thực hiện; đồng thời tránh phát sinh thủ tục, rút ngắn thời gian thực hiện nhằm đem lại hiệu quả cao nhất cho dự án.
Thời gian qua, Bộ Xây dựng đã cơ bản hoàn thành việc rà soát hệ thống định mức do Bộ Xây dựng đã công bố, ban hành và chủ động làm việc với một số Bộ, địa phương để hướng dẫn thực hiện công tác rà soát, xác định định mức cho các công tác xây dựng đặc thù của ngành. Bộ Xây dựng cũng đã ban hành các văn bản yêu cầu các địa phương công bố giá kịp thời, bảo đảm sát giá thị trường, phục vụ điều chỉnh giá hợp đồng; tăng cường xử lý nghiêm các hiện tượng đầu cơ, tích trữ, đẩy giá vật liệu xây dựng. Bộ Xây dựng đã giao Cục phối hợp với Viện Kinh tế Xây dựng nghiên cứu, để trình Bộ ban hành trong thời gian tới hướng dẫn các Sở Xây dựng tiêu chí về cách thức khảo sát, công bố để đảm bảo công bố giá thống nhất, kịp thời.
Theo Cục trưởng Đàm Đức Biên, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, của người quyết định đầu, các chủ đầu tư là rất lớn. Bên cạnh đó, vai trò của tư vấn trong ĐTXD cũng rất quan trọng. Việc tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện các quy định về quản lý chi phí ĐTXD là cần thiết. Cùng với đó, các đơn vị, tổ chức, cá nhân hoạt động tư vấn xây dựng cũng cần hướng đến chuyên nghiệp hơn để cung cấp cho các chủ đầu tư những sản phẩm tư vấn tốt nhất. Vai trò, trách nhiệm của tư vấn ĐTXD cần được nâng cao. Quyền lợi, công bằng của tư vấn cần được đảm bảo.