Xây dựng các khu tái định cư là “chìa khoá” quyết định thành công cho công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) thực hiện các dự án đầu tư xây dựng. Song trong quá trình triển khai, các địa phương lại gặp không ít trở ngại, vướng mắc, gây cản trở và làm chậm tiến độ các dự án. Công tác triển khai xây dựng các khu tái định cư phục vụ dự án đường Vành đai 4 - Vùng thủ đô Hà Nội, địa phận thành phố Bắc Ninh không nằm ngoài khó khăn chung đó.
Thực hiện dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4-Vùng thủ đô, thành phố Bắc Ninh phải bố trí tái định cư, bồi thường bằng đất ở hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất 126 lô đất. Trong đó, 99 lô thuộc khu Thượng, phường Khắc Niệm; 24 lô khu Tiên Xá, phường Hạp Lĩnh; 3 lô khu Đông Dương, phường Nam Sơn. Xác định rõ các chỉ tiêu đó, UBND thành phố chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn nhanh chóng tìm vị trí thích hợp và triển khai xây dựng. Các dự án dùng để bố trí tái định cư, bồi thường bằng đất được xác định gồm: Dự án đường sắt Lim-Phả Lại, 99 lô, diện tích hơn 8.100 m2, hiện đã xong hạ tầng, có giá trong bảng giá đất của tỉnh, sử dụng để bố trí tái định cư, bồi thường bằng đất cho các hộ dân khu Thượng, phường Khắc Niệm; dự án 2,6 ha phường Hạp Lĩnh, diện tích hơn 2.200 m2, 37 lô đất, xây dựng xong cơ sở hạ tầng, chưa có bảng giá đất, bố trí tái định cư cho các hộ dân khu Tiên Xá; dự án 4,23 ha, diện tích, bố trí 145 lô đất ở nhưng chưa xây dựng cơ sở hạ tầng, chưa có giá trong bảng giá đất của tỉnh. Vì vậy, UBND thành phố Bắc Ninh tập trung vào 2 dự án (đường sắt Lim-Phả Lại; 2,6 ha phường Hạp Lĩnh) đã xây dựng xong cơ sở hạ tầng để bố trí tái định cư cho các hộ dân có đất ở bị thu hồi, bảo đảm đủ số lượng lô đất, đáp ứng tiêu chuẩn khu tái định cư theo quy định.
Gói thầu số 16, đoạn qua địa phận thành phố Bắc Ninh đang đẩy nhanh tiến độ thi công.
Các khu tái định cư trên mặc dù xây dựng xong cơ sở hạ tầng, nhưng hiện nay vẫn chưa lập được phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư do dự án 2,6 ha Hạp Lĩnh chưa bổ sung bảng giá đất; giá trong bảng giá đất dự án đường sắt Lim-Phả Lại thấp hơn nhiều so với thực tế, nên việc xác định giá đang gặp rất nhiều khó khăn. Quá trình GPMB các dự án tái định cư vẫn còn gặp một số vướng mắc, mặc dù đã triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng, tại Phường Hạp Lĩnh còn vướng 1 gara sửa chữa ô tô xây dựng trên diện tích đất nông nghiệp, ảnh hưởng đến 2 lô đất ở chưa thể thi công, UBND thành phố yêu cầu UBND phường Hạp Lĩnh sớm giải quyết dứt điểm, để bàn giao mặt bằng trong tháng 11.
Khó khăn nhất hiện nay chính là chính sách hỗ trợ thuê nhà cho các hộ dân trong quá trình chờ triển khai xây dựng nhà mới. Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, Nghị định số 47/NĐ-CP thì UBND tỉnh cho phép hỗ trợ thuê nhà trong 9 tháng, mức hỗ trợ là 700 nghìn đồng/nhân khẩu/tháng đối với khu vực thành phố, thị xã, được nhân dân hưởng ứng tích cực, sẵn sàng bàn giao đất sớm cho dự án triển khai thi công. Tuy nhiên, theo Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định 88/NĐ-CP ngày 15-7-2024 thì không còn khoản hỗ trợ tiền thuê nhà cho các hộ dân có đất bị thu hồi. Trong khi đó, phương án bố trí tái định cư và giao đất phải thực hiện trước, người dân nhận được đất ở trước rồi mới thực hiện thu hồi đất tại vị trí cũ (thời gian nhận đất mới phải mất từ 6-9 tháng để xây dựng nhà ở). Điều này ảnh hưởng lớn đến tiến độ dự án đường Vành đai 4, không bảo đảm tiến độ bàn giao mặt bằng như Kết luận của UBND tỉnh: Các địa phương phải bàn giao mặt bằng liền mạch cho dự án đường Vành đai 4 trước ngày 31-11-2024. Chính vì vậy, UBND thành phố chỉ đạo các địa phương tăng cường tuyên truyền, vận động, đối thoại với người dân có đất bị thu hồi, để họ nhận thức được tác động to lớn về kinh tế-xã hội khi tuyến đường hoàn thành, từ đó, đồng thuận bàn giao đất cho công trình trước khi nhận chỗ ở mới.
Thành phố Bắc Ninh cũng đang tích cực lập phương án bồi thường, hỗ trợ tài sản, vật kiến trúc trước khi lập phương án bố trí tái định cư, giao đất có thu tiền sử dụng đất, phương án thu hồi đất theo trình tự, quy định. Đồng thời kiến nghị ngành chức năng của tỉnh sớm tham mưu, ban hành điều chỉnh, bổ sung bảng giá đất phù hợp với tình hình giá thực tế; xây dựng bảng giá đất đối với dự án 2,6 ha Hạp Lĩnh, để thành phố làm căn cứ triển khai và sớm hoàn thành bố trí tái định cư phục vụ dự án đường Vành đai 4. Đây là tiền đề quan trọng, góp phần đưa dự án trọng điểm quốc gia đường Vành đai 4, đoạn qua địa phận tỉnh Bắc Ninh về đích đúng kế hoạch của tỉnh, trước ngày 31-12-2025, bảo đảm sự kết nối liên thông, tạo động lực phát triển chung của tỉnh trong tình hình mới.