Sự hình thành và đi vào hoạt động của các KCN trên địa bàn tỉnh đã đóng vai trò quan trọng thúc đẩy kinh tế phát triển, tăng GDP, giải quyết việc làm, góp phần làm thay đổi đáng kể bộ mặt của tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích đó, sự phát triển của các KCN cũng kéo theo những không ít những ảnh hưởng về môi trường, đòi hỏi các KCN cần có một hệ thống xử lý nước thải hoàn thiện.
Hệ thống xử lý nước thải KCN Bá Thiện II, huyện Bình Xuyên tiếp nhận, xử lý hiệu quả nguồn nước thải trong quá trình sản xuất của các doanh nghiệp. Ảnh: Nguyễn Lượng
Tính đến 31/5/2021, trên địa bàn tỉnh có 8/19 KCN đi vào hoạt động, thu hút được 389 dự án thứ cấp. Trong đó có 327 dự án đang hoạt động sản xuất kinh doanh, chiếm 84% tổng số dự án đầu tư.
Bên cạnh những lợi ích về phát triển kinh tế, thu ngân sách, giải quyết việc làm, các KCN đi vào hoạt động đã làm phát sinh một lượng lớn nước thải.
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), tổng lượng nước thải tại các KCN hiện đạt khoảng 15 nghìn m3/ngày đêm. Lượng nước thải này được phát sinh từ các hoạt động sản xuất, vệ sinh công nghiệp và sinh hoạt của công nhân viên trong các doanh nghiệp (DN).
Với quan điểm: "Không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế", những năm qua, công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh nói chung và trong KCN nói riêng luôn được tỉnh quan tâm chỉ đạo sát sao.
Theo đó, trong 8 KCN đã đi vào hoạt động, 7 KCN có lưu lượng xả thải lớn hiện đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung với công suất thiết kế khoảng 27.800m3/ngày đêm (KCN Kim Hoa: Công ty Honda Việt Nam 1.000 m3/ngày đêm; KCN Khai Quang với 3 modul có tổng công suất là 9.800 m3/ngày đêm; KCN Bình xuyên: 3.000 m3/ngày đêm; KCN Bá Thiện: 5.000 m3/ngày đêm; KCN Bình Xuyên II: 1.000 m3/ngày đêm, KCN Bá Thiện II với 2 modul có tổng công suất là 5.000 m3/ngày đêm và KCN Thăng Long Vĩnh Phúc là 3.000 m3/ngày đêm).
Trong đó, có 6 KCN đã lắp đặt hệ thống quan trắc tự động liên tục theo quy định của pháp luật. Nhìn chung, cơ sở hạ tầng bảo vệ môi trường tại các KCN đều được triển khai xây dựng theo báo cáo đánh giá môi trường (ĐTM) được duyệt.
Tuy vậy, trong số các KCN đã lắp đặt hệ thống xử lý nước thải tập trung, KCN Bá Thiện hiện chưa lắp đặt hệ thống quan trắc tự động, do hệ thống xử lý nước thải tập trung bị hư hỏng nặng, xuống cấp, không đủ điều kiện để tiếp nhận nước thải.
Ngoài ra, KCN Tam Dương chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung do KCN này hiện nay mới chỉ có duy nhất 1 nhà máy được đầu tư và đang hoạt động là Công ty TNHH Vitto Vĩnh Phúc. Công ty này hiện đã đầu tư hệ thống thu gom và xử lý nước thải của công ty trước khi thải vào nguồn tiếp nhận theo hồ sơ báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt.
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác bảo vệ môi trường trong KCN, Ban Quản lý các KCN đã yêu cầu chủ đầu tư hạ tầng KCN Tam Dương II- Khu A, KCN Bá Thiện – Phân khu 1 hoàn thiện thủ tục đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung.
Song song với việc đầu tư hoàn hiện hệ thống xử lý nước thải, trong thời gian qua, Ban Quản lý các KCN đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến và đôn đốc các DN thực hiện công tác bảo vệ môi trường trong KCN, công tác phòng ngừa và ứng phó đối với sự cố môi trường. Mỗi năm có khoảng từ 2- 3 đợt tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường cho DN trong KCN.
Cùng với đó, Ban quản lý các KCN cũng thường xuyên theo dõi, rà soát, nắm bắt tình hình diễn biến về môi trường và việc thực hiện các quy định về môi trường, nhằm phát hiện cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; giám sát tình hình hoạt động của các Nhà máy xử lý nước thải tập trung tại các KCN, triển khai lấy mẫu, phân tích và thông báo kết quả phân tích mẫu nước thải công nghiệp đối với các DN trong KCN trên địa bàn tỉnh.
Trong giai đoạn 2017- 2020, Ban Quản lý các KCN đã kiểm tra gần 70 DN trong KCN về lĩnh vực môi trường.
Ông Phan Gia Lượng, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng quản lý Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý các KCN tỉnh cho biết: “Nhìn chung, các chủ đầu tư dự án tại KCN đều chấp hành nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường, cơ bản không có DN vi phạm nghiêm trọng về bảo vệ môi trường KCN.
Trong thời gian qua, chưa có các vấn đề môi trường đáng lưu tâm hoặc các sự cố môi trường đã từng xảy ra liên quan đến hoạt động của KCN”.
Với những hoạt động thiết thực, ý thức của các DN trong KCN về bảo vệ môi trường đã được cải thiện. Tuy vậy, việc đầu tư cho công tác môi trường cũng làm tăng chi phí hoạt động của DN, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận đạt được. Điều này, khiến một số DN chưa tự giác trong công tác bảo vệ môi trường.
Theo đó, bên cạnh công tác tuyên truyền, thời gian tới, Ban Quản lý các KCN tiếp tục quan tâm hơn nữa tới việc xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về môi trường tại các KCN trên địa bàn tỉnh; phối hợp với Sở TN&MT, các đơn vị có liên quan giám sát quản lý hoạt động xả thải, đặc biệt đối với hoạt động xả thải liên quan đến hóa chất tại các KCN, nhằm đảm bảo phòng ngừa và kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm môi trường.
Đồng thời kiên quyết từ chối tiếp nhận, cấp phép đầu tư cho những dự án công nghệ lạc hậu, có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao.