Huy động nguồn lực ngoài ngân sách
Nằm trong quy hoạch Vùng Thủ đô Hà Nội, tỉnh Thái Nguyên có hệ thống giao thông kết nối với Hà Nội, các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, Trung du miền núi phía bắc thuận lợi. Đồng thời, Thái Nguyên là trung tâm lớn về giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực và y tế cho nên có nhiều điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư. Tuy nhiên, để thu hút đầu tư, tỉnh cần có mặt bằng sạch tại các KCN với hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin, cấp điện, cấp nước sản xuất, sinh hoạt đồng bộ. Trong khi đó, ngân sách khó khăn, địa phương không có vốn để GPMB, xây dựng khu tái định cư và xây dựng hạ tầng KCN; một số dự án của doanh nghiệp (DN) đầu tư và kinh doanh hạ tầng KCN chậm tiến độ nhiều năm, gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội. Để giải quyết khó khăn này, tỉnh có chủ trương vận động NĐT ứng tiền thuê đất một lần 50 năm để có nguồn lực GPMB, xây dựng hạ tầng KCN.
Năm 2013, UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng KCN Điềm Thụy (phần diện tích 180 ha, nay là khu A) với tổng mức đầu tư 1.417 tỷ đồng, nhưng nguồn vốn ngân sách tỉnh cấp cho dự án này chỉ có 2,4 tỷ đồng và giao cho Ban Quản lý các KCN tỉnh (BQL) làm chủ đầu tư (CĐT). Số vốn đầu tư cho dự án rất lớn, trong khi đó ngân sách cấp để thực hiện dự án là không đáng kể cho nên không thể triển khai được. Sau khi nghiên cứu các quy định của pháp luật, BQL đã tham mưu, đề xuất và ngày 25-6-2013, Tỉnh ủy Thái Nguyên ban hành Văn bản số 866-TB/TU; ngày 28-6-2013, UBND tỉnh ban hành Văn bản 1278/UBND-TH, đồng ý chủ trương giao BQL vận động các NĐT trả tiền thuê đất một lần 50 năm và sử dụng số tiền này để thực hiện bồi thường GPMB, xây dựng khu tái định cư cho nhân dân và xây dựng hạ tầng KCN Điềm Thụy.
Theo quy định, NĐT thuê đất tại KCN có quyền trả tiền thuê đất hằng năm và trả tiền thuê đất một lần trong suốt thời gian thực hiện dự án. Nhưng KCN Điềm Thụy chưa GPMB, hạ tầng chưa được xây dựng mà lại vận động NĐT trả tiền thuê đất một lần là khó khăn, thách thức lớn, vì các NĐT có thể thuê đất trong KCN đã có đầy đủ hạ tầng ở các tỉnh lân cận và trả tiền thuê đất hằng năm. Nhưng lãnh đạo tỉnh và lãnh đạo BQL đã kiên trì tiếp xúc, thuyết phục, cam kết về môi trường đầu tư thuận lợi, nhất quán, hạ tầng KCN được xây dựng đồng bộ, hiện đại cho nên đã thu hút 77 dự án của các NĐT trả tiền thuê đất một lần 50 năm với số tiền hơn 1.500 tỷ đồng để Ban quản lý GPMB 180 ha, xây dựng hai khu tái định cư rộng 13 ha chuyển dân đến sinh sống, san lấp mặt bằng, xây dựng hạ tầng đồng bộ, hiện đại tại KCN Điềm Thụy.
TS Phan Mạnh Cường, Trưởng BQL cho biết: “Các NĐT ứng tiền thuê đất một lần 50 năm tại KCN Điềm Thụy, giá thuê đất theo quy định tại thời điểm thuê, được hưởng lợi ở chỗ trong 50 năm không bị điều chỉnh giá thuê theo quy định của pháp luật, hằng năm không mất thời gian làm thủ tục trả tiền thuê đất. Đồng thời, tỉnh có lợi là huy động được nguồn lực để GPMB, xây dựng hạ tầng KCN đồng bộ, hiện đại để NĐT xây dựng nhà máy, cơ sở sản xuất. Điều đáng nói là mặc dù các NĐT ứng tiền thuê đất một lần 50 năm, nhưng chúng tôi không kêu gọi, không thu hút đầu tư bằng mọi giá, mà chọn lọc những NĐT có trình độ quản lý tốt, xây dựng nhà máy có công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường”. Thực tế, hầu hết các dự án đầu tư vào khu A, KCN Điềm Thụy đều xây dựng nhà máy cơ khí chế tạo, điện tử, sản xuất linh kiện phụ trợ cho Tổ hợp công nghệ cao Samsung, Canon, sản xuất hàng xuất khẩu mà tỉnh Thái Nguyên khuyến khích.
Công ty TNHH Mani Hà Nội có nhà máy với 3.000 công nhân tại xóm Vàng, xã Tân Hương, thị xã Phổ Yên chuyên sản xuất kim khâu phẫu thuật, thiết bị y tế điều trị nhãn khoa, nha khoa xuất khẩu sang Nhật Bản. Công ty muốn mở rộng sản xuất tại tỉnh Thái Nguyên, nắm bắt nhu cầu này, BQL các KCN tỉnh đã vận động Công ty TNHH Mani Hà Nội trả tiền thuê đất một lần 50 năm tại KCN Điềm Thụy. Ông H.Ma-chư-mô-tô, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Mani Hà Nội chia sẻ: “Chúng tôi phải huy động số tiền lớn để trả một lần cho việc thuê đất 50 năm, nếu đem số tiền đó gửi vào ngân hàng thì tỷ lệ lãi suất còn cao hơn tỷ lệ giá thuê đất được điều chỉnh 5 năm một lần. Chẳng hạn, chúng tôi trả tiền thuê đất một lần 50 năm là 50 tỷ đồng, chỉ tính lãi suất là 5%/năm, sau 5 năm, chúng tôi có tổng tiền lãi 25%, còn trả tiền thuê đất hằng năm, theo quy định, 5 năm điều chỉnh giá thuê đất một lần tăng 20% thì vẫn thấp hơn lãi suất tín dụng. Tuy nhiên, đổi lại, trong 50 năm chúng tôi không bị điều chỉnh giá thuê đất, hằng năm không phải làm thủ tục hành chính, trả tiền thuê đất cho nên tiết kiệm nhiều thời gian và giấy tờ. Đồng thời, với sự cam kết của lãnh đạo tỉnh và BQL các KCN về môi trường đầu tư thuận lợi, nhất quán; cấp điện, cấp nước sạch ổn định; thu gom, xử lý nước thải đầy đủ, hạ tầng KCN được xây dựng đồng bộ, hiện đại, đúng tiến độ, nguồn nhân lực dồi dào, được đào tạo cho nên chúng tôi đồng ý trả tiền thuê đất một lần 50 năm tại KCN Điềm Thụy để mở rộng sản xuất”.
* Công nhân Nhà máy sản xuất kim khâu phẫu thuật, thiết bị y tế nhãn khoa, nha khoa (Công ty TNHH Mani Hà Nội, KCN Điềm Thụy).
Trưởng BQL Phan Mạnh Cường khẳng định: “Trên tinh thần phát triển bền vững, sản xuất gắn với bảo vệ môi trường, chúng tôi yêu cầu các nhà máy, cơ sở sản xuất tại KCN Điềm Thụy phải quan trắc môi trường định kỳ ba tháng một lần, khi có nghi vấn thì quan trắc, kiểm tra đột xuất. Kết quả cho thấy, các nhà máy, cơ sở sản xuất tại khu A, KCN Điềm Thụy đều thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường”. Mặt khác, phần lớn các nhà máy, cơ sở sản xuất mà CĐT trả tiền thuê đất một lần tại KCN Điềm Thụy đều là cơ khí chế tạo, sản xuất linh kiện điện tử phụ trợ cho Samsung, Canon nên lượng nước sử dụng để phục vụ sản xuất không đáng kể và khí thải không nhiều. Nước thải tại KCN đều được thu gom vào hệ thống đấu nối để đưa về nhà máy xử lý nước thải tập trung bằng phương pháp sinh học, nước thải ra môi trường đạt tiêu chuẩn cho phép. Tại bể lắng trước khi thải ra môi trường, công nhân Nhà máy xử lý nước thải nuôi nhiều cá.
Tạo nhiều việc làm, tăng thu ngân sách
Tại KCN Điềm Thụy, hệ thống đường giao thông nội bộ, giao thông kết nối được xây dựng rộng rãi, hai bên là cây xanh, hệ thống cấp nước sản xuất, sinh hoạt, điện phục vụ sản xuất, chiếu sáng, xử lý nước thải... được xây dựng đồng bộ, đáp ứng yêu cầu của các NĐT. Các DN, NĐT vào KCN Điềm Thụy nộp tiền thuê đất một lần 50 năm đều là các DN có tiềm lực về tài chính, quản trị tốt cho nên ngay sau khi được giao mặt bằng đã xây dựng nhà máy, cơ sở sản xuất với công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường, mặt bằng KCN Điềm Thụy nhanh chóng được lấp đầy 100% với 77 dự án, tổng vốn đầu tư gần 1 tỷ USD và gần 3.000 tỷ đồng. Doanh thu các nhà máy, cơ sở sản xuất, dự án trong KCN Điềm Thụy năm 2017 đạt 932 triệu USD, nộp ngân sách 485 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho gần 16 nghìn lao động, thu nhập bình quân 6,5 triệu đồng/người/tháng; doanh thu năm 2018 tăng gần 10% so với năm 2017, nộp ngân sách hơn 500 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho hơn 20 nghìn lao động.
Từ thành công tại KCN Điềm Thụy với cơ chế trả tiền thuê đất nộp một lần 50 năm, ngày 23-3-2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 353/QĐ-TTg phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án xây dựng hạ tầng KCN Sông Công 2, TP Sông Công, tỉnh Thái Nguyên với quy mô 250 ha, vốn đầu tư hơn 1.757 tỷ đồng. Thủ tướng Chính phủ cũng cho phép thực hiện cơ chế huy động từ nguồn vận động NĐT trả tiền thuê đất một lần để có vốn xây dựng hạ tầng KCN Sông Công 2. Thời gian qua, BQL đã tích cực vận động các NĐT trả tiền thuê đất một lần, nhiều NĐT đã thuê 50 ha đầu tiên tại KCN Sông Công 2, hiện nay CĐT đang nỗ lực GPMB, tiến hành xây dựng hệ thống giao thông kết nối, hạ tầng kỹ thuật để giao đất cho các NĐT.
Trong hoàn cảnh ngân sách khó khăn, việc vận động các NĐT trả tiền thuê đất một lần là cách làm hiệu quả, năng động của tỉnh, đặc biệt là lãnh đạo, cán bộ BQL trong việc vận động, thuyết phục các NĐT trong nước và nước ngoài để tạo nguồn vốn GPMB, xây dựng hạ tầng đồng bộ tại KCN. Tuy nhiên, đối với KCN Sông Công 2 không nên thu hút đầu tư bằng mọi giá mà cần lựa chọn những NĐT có công nghệ sản xuất tiên tiến, thân thiện môi trường, tiêu thụ ít điện năng và nhiên liệu, tránh tình trạng địa phương khác không tiếp nhận thì Thái Nguyên lại tiếp nhận bởi cơ chế trả tiền thuê đất một lần 50 năm.
Theo Nhân dân điện tử