Ngày 01/01/1997 TX Bắc Kạn được tái lập với vai trò là TX tỉnh lỵ của tỉnh Bắc Kạn, với chức năng: Là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hoá - xã hội và khoa học kỹ thuật, trung tâm thương mại, dịch vụ và du lịch của tỉnh Bắc Kạn; Đầu mối giao thông liên kết tỉnh Bắc Kạn với các tỉnh lân cận; Có vị trí quan trọng về an ninh quốc phòng vùng phía Bắc Việt Nam. Lúc này TX lại được tập trung xây dựng trở lại trên nền tảng một đô thị cũ có kinh tế chậm phát triển, thiếu cân đối, hạ tầng đô thị như hệ thống giao thông, điện, nước... còn kém và không đồng bộ; đội ngũ cán bộ chuyên môn chưa nhiều kinh nghiệm trong quản lý xây dựng đô thị. Quy mô và cơ sở vật chất TX chỉ tương đương là đô thị loại V.
Sau 15 năm xây dựng, đến nay TX Bắc Kạn đã có diện mạo của một đô thị loại III với không gian được mở rộng, hệ thống giao thông, cấp thoát nước, điện, bưu chính viễn thông được xây dựng đồng bộ làm cơ sở cho việc xây dựng các công trình dịch vụ thương mại, cơ quan công sở của tỉnh và TX, trường học, bệnh viện, công trình văn hóa - thể thao, công trình công nghiệp, các khu dân cư và cảnh quan đô thị khang trang to đẹp, đáp ứng vai trò là trung tâm chính trị - kinh tế - văn hoá - giáo dục đào tạo của tỉnh Bắc Kạn trong đó có một số lĩnh vực mang chức năng cấp vùng Đông Bắc.
Đối với tỉnh Bắc Kạn, TX Bắc Kạn nằm ở vị trí trung tâm của vùng giàu tài nguyên khoáng sản quý là vàng, sắt, antimoan, chì, kẽm, thiếc và đá xây dựng, vùng trồng cây công nghiệp, cây ăn quả... một lợi thế để TX có thể hình thành các khu công nghiệp hoạt động sản xuất trong các lĩnh vực chế biến khoáng sản, sản xuất vật liệu xây dựng, đồ mộc gia dụng, chế biến hoa quả hộp, nông sản xuất khẩu, giấy, sợi...
TX còn là cửa ngõ đến vùng du lịch rừng nguyên sinh Vườn Quốc gia Ba Bể nơi lưu giữ và bảo tồn một hệ động thực vật phong phú, quý hiếm và hệ thống núi karst với nhiều hang động kỳ thú, vùng có các giá trị cảnh quan thiên nhiên đẹp và độc đáo; vùng có tiềm năng phát triển ngành sản xuất rau hoa quả công nghệ cao, vùng du lịch nghỉ dưỡng tại khu vực Đồn Đèn; Vùng du lịch ATK khu vực Chợ Đồn. Vì vậy TX sẽ có vai trò là một trong những đô thị trung tâm điều phối các tour du lịch và dịch vụ du lịch của vùng Đông Bắc.
Có vị trí nằm trên tuyến QL3 là tuyến đường chiến lược quan trọng của quốc gia nối từ Thủ đô Hà Nội đến tỉnh Cao Bằng nhằm phục vụ phát triển kinh tế cho các tỉnh vùng núi phía Bắc, theo tuyến quốc lộ này TX Bắc Kạn cách Thủ đô Hà Nội 170km và TP Thái Nguyên 80km về phía bắc, cách TX Cao Bằng 120km về phía nam. Các tuyến đường giao thông nói trên đã tạo điều kiện thuận lợi cho TX Bắc Kạn giao lưu phát triển kinh tế với nhiều tỉnh trong vùng Đông Bắc, Tây Bắc và đồng bằng Sông Hồng trong đó có Thủ đô Hà Nội cũng như các trung tâm kinh tế lớn, một số cửa khẩu quốc gia, quốc tế .
Nằm bên dòng sông Cầu, bao quanh là các dãy núi cao, TX Bắc Kạn mang trong mình một nét đặc trưng rất riêng về môi trường cảnh quan và văn hóa lịch sử. Người dân nơi đây luôn sống đoàn kết cùng nhau chia sẻ khó khăn vất vả để khai sơn lập địa và đánh đuổi kẻ thù xâm lược góp phần giữ gìn hòa bình cho đất nước.
Trên đà phát triển, vị thế của TX Bắc Kạn đã ngày càng được nâng lên, không những là trung tâm chính trị, kinh tế - văn hoá của tỉnh Bắc Kạn, mà có những lĩnh vực có chức năng cấp khu vực như y tế, đào tạo, quốc phòng - an ninh và tương lai là trung tâm dịch vụ du lịch, một trong những đầu mối các tour du lịch của khu vực phía Bắc. TX có kết cấu hạ tầng tương đối phát triển, những năm qua đã thu hút được một lượng vốn đầu tư lớn so với tỉnh Bắc Kạn và đạt được những thành tích đáng kể trong sự phát triển kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.
Việc nâng cấp, xây dựng TX Bắc Kạn trở thành đô thị loại III là nhằm phù hợp với thực tế phát triển và tương xứng với vai trò của đô thị hiện nay, góp phần quan trọng cho chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng và phát triển hệ thống đô thị của tỉnh Bắc Kạn nói riêng và vùng Việt Bắc nói chung. Tạo điều kiện cho TX Bắc Kạn tiếp tục phát huy vị thế, thúc đẩy, nâng cao vai trò quản lý hành chính, quản lý xây dựng và nâng cấp hạ tầng đô thị theo hướng hiện đại, tạo cơ hội thu hút đầu tư phát triển kinh tế; nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân và văn minh đô thị.
Căn cứ Nghị định số 42/2009/NĐ-CP ngày 07/5/2009 của Chính phủ “Về việc phân loại đô thị”, TX Bắc Kạn đã cơ bản hội tụ đủ các chỉ tiêu theo yêu cầu của một đô thị loại III. TX Bắc Kạn trở thành đô thị loại III, cũng là phản ánh quy luật khách quan về sự phát triển đô thị, là phù hợp với nguyện vọng của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân TX Bắc Kạn và tỉnh Bắc Kạn, nhằm phát huy tiềm năng lợi thế mà những gì TX đã có.
Theo Báo Xây dựng điện tử