Ngày 13/7/2022, hội nghị Thẩm định Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Sa Pa, thị xã Sa Pa (tỉnh Lào Cai) đến năm 2040 đã diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị - Chủ tịch Hội đồng thẩm định. Tham dự hội nghị có Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường, lãnh đạo Sở Xây dựng tỉnh, UBND thị xã Sa Pa. Hội nghị có sự tham gia của các thành viên Hội đồng thẩm định đến từ Văn phòng Chính phủ, các Bộ ngành liên quan, các Hội và Hiệp hội chuyên ngành, các Cục, Vụ chức năng thuộc Bộ Xây dựng, đại diện Ủy ban Dân tộc.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị chủ trì hội nghị
Trình bày sự cần thiết lập Đồ án, những nội dung cơ bản trong Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Sa Pa đến năm 2040, đại diện tư vấn (Viện Quy hoạch đô thị & nông thôn quốc gia) cho biết: Sa Pa là một trong những địa danh du lịch nổi tiếng của Việt Nam, với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, khí hậu mát mẻ, bản sắc dân tộc độc đáo. Năm 2016, Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Sa Pa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đánh dấu bước phát triển mới cho Sa Pa nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung. Tiếp đó, Nghị quyết 767/NQ-UBTVQH14 ngày 11/9/2019 về việc thành lập thị xã Sa Pa và các phường, xã thuộc thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai đã hình thành khung pháp lý để chuyển đổi mô hình quản lý từ chính quyền địa phương nông thôn sang chính quyền đô thị. Việc Sa Pa trở thành thị xã đáp ứng yêu cầu của phát triển, là cơ sở để lập kế hoạch, triển khai các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, các khu đô thị, khu du lịch – nghỉ dưỡng, tạo động lực phát triển kinh tế xã hội và phát triển hệ thống đô thị trên địa bàn xứng tầm trung tâm du lịch của cả nước. Mặt khác, du lịch phát triển, lượng khách tăng nhanh làm phát sinh nhiều vấn đề mà hạ tầng đô thị và hạ tầng du lịch không đáp ứng kịp. Những thách thức mới về sự quá tải của khu đô thị trung tâm Sa Pa, về nhu cầu bảo tồn các giá trị cảnh quan, yếu tố văn hóa bản địa…cùng thực tế phát triển của địa phương đã đặt ra yêu cầu cấp thiết lập Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Sa Pa, thị xã Sa Pa (tỉnh Lào Cai) đến năm 2040.
Phạm vi lập quy hoạch chung xây dựng gồm Trung tâm của khu du lịch quốc gia Sa Pa có diện tích khoảng 6.090 ha, trong đó có đô thị du lịch Sa Pa lõi hiện hữu diện tích 5.525 ha và khu vực nghiên cứu mở rộng không gian (khoảng 565 ha); 4 phân khu du lịch thuộc thị xã Sa Pa được kết nối với trung tâm Khu du lịch quốc gia Sa Pa (Ngũ Chỉ Sơn, Tả Phìn, Tả Van – Séo Mý Tỷ và Thanh Bình), với quy mô, phạm vi giới hạn từng phân khu du lịch được xác định cụ thể trong bản đồ quy hoạch.
Nhấn mạnh giai đoạn, tính chất, quan điểm lập quy hoạch (phát huy vai trò đặc biệt của Khu du lịch quốc gia trong mối quan hệ với vùng Trung du miền núi phía Bắc, với cả nước và quốc tế; phát triển khu du lịch bản sắc, phát huy đặc điểm cảnh quan tự nhiên, khí hậu, văn hóa tạo sức hấp dẫn của khu du lịch; nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân; phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu), trong Đồ án, đơn vị tư vấn đã phân tích rõ hiện trạng hệ thống hạ tầng kinh tế-xã hội, kiến trúc cảnh quan, môi trường, đưa ra dự báo phát triển, xây dựng định hướng phát triển không gian, định hướng phát triển du lịch, định hướng phát triển hạ tầng kỹ thuật…Về định hướng phát triển Khu du lịch Sa Pa, dựa trên các nguyên tắc tôn trọng địa hình và cảnh quan, kết hợp hài hòa giữa các yếu tố sinh thái tự nhiên với sinh thái nhân văn để tạo nên bản sắc đô thị, nông thôn và du lịch, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số, tư vấn đề xuất cấu trúc không gian tổng thể gồm 3 hành lang, 1 trung tâm (khu vực đô thị lịch sử Sa Pa có giá trị văn hóa, kiến trúc, cảnh quan) và 4 vệ tinh (Tả Phìn, Tả Van, Thanh Bình, Ngũ Chỉ Sơn). Ba hành lang được tư vấn xác định như sau: hành lang Đông – Tây gắn với Quốc lộ 4D kết nối trung tâm Sa Pa với thành phố Lào Cai, cửa khẩu Hà Khẩu, tỉnh Lai Châu, hình thành các khu đô thị, trung tâm dịch vụ du lịch của Khu du lịch Sa Pa, chủ yếu cung cấp các dịch vụ du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng chất lượng cao; hành lang Bắc – Nam gắn với Quốc lộ 4D, tỉnh lộ 155,152, 152B kết nối huyện Bát Xát, Bảo Thắng, sân bay Sa Pa, hình thành các trung tâm nông thôn, phát triển nông lâm ngư nghiệp, dịch vụ sinh thái cộng đồng; hành lang Đông – Tây gắn với tỉnh lộ 152 tăng cường kết nối cao tốc Nội Bài – Lào Cai và là cửa ngõ của Vườn Quốc gia Hoàng Liên, phát triển nông lâm nghiệp, du lịch sinh thái.
Tại hội nghị, các báo cáo thẩm định và báo cáo phản biện, các ý kiến của thành viên Hội đồng đều nhất trí với sự cần thiết lập Đồ án cũng như các căn cứ pháp lý để lập Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Sa Pa đến năm 2040. Những thách thức đặt ra trong sự phát triển Khu du lịch Sa Pa (hiệu ứng đô thị quá mạnh, tính nén cao trong khu vực lõi, các vấn đề về nước sạch, xử lý rác thải…) đã được các thành viên Hội đồng chỉ ra và đóng góp nhiều ý kiến thiết thực.
Tổng hợp các ý kiến góp ý của thành viên Hội đồng thẩm định, Chủ tịch Hội đồng - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị nhất trí: đây là Đồ án khó nhưng tư vấn đã thực hiện rất công phu, lượng thông tin phong phú. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng Đồ án, Bộ trưởng đề nghị tư vấn cần rà soát để thuyết minh Đồ án bám sát chủ trương phát triển Lào Cai và Sa Pa cũng như các nhiệm vụ quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; thể hiện tính đồng bộ với các quy hoạch khác như quy hoạch rừng, quy hoạch vùng…; quan tâm hơn nữa các yếu tố an ninh quốc phòng, biến đổi khí hậu và các thách thức trong phát triển; rà soát lại các dự báo phát triển (phát triển đất đai, phát triển du lịch…), từ đó xác định rõ nguồn lực thực hiện; kiểm soát chặt chẽ chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất; có giải pháp hạn chế nén, giảm áp lực cho vùng lõi Khu du lịch Sa Pa; chú trọng chỉnh trang khu vực trung tâm để tạo sự thông thoáng cho vùng lõi.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh: những năm gần đây, được sự quan tâm của Trung ương và nỗ lực của chính quyền địa phương, Lào Cai đã thực sự chuyển mình, là tỉnh thu hút đầu tư và phát triển kinh tế biên mậu rất tốt. Trong sự phát triển của toàn tỉnh có phần đóng góp không nhỏ của Sa Pa. Để Sa Pa thực sự trở thành điểm du lịch đáng đến, trở thành đô thị du lịch có tầm quốc tế, theo Bộ trưởng, địa phương cần lưu ý làm tốt công tác quy hoạch, đảm bảo phát triển cân đối hài hòa giữa yếu tố con người và yếu tố môi trường. Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội, phát triển du lịch, Bộ trưởng đề nghị tỉnh Lào Cai và thị xã Sa Pa hết sức chú trọng việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương; nhấn mạnh đa dạng văn hóa, văn hóa bản địa. Đặc biệt, cần quan tâm đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào các dân tộc thiểu số.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị tin tưởng, có lịch sử 120 năm hình thành và phát triển, với những tiềm năng lợi thế về điều kiện tự nhiên và nét bản sắc riêng độc đáo, Sa Pa và cả tỉnh Lào Cai sẽ phát triển hơn nữa trong thời gian tới.