Kiến trúc Việt Namđứng trước nhiều thách thức
Phát biểu tại hội nghị, Chủ tịch Hội KTS Việt Nam Nguyễn Tấn Vạn nhận định: Trong những năm qua, bên cạnh những thành tựu đạt được, nền kiến trúc Việt Nam cũng còn nhiều tồn tại. Kiến trúc chưa rõ hướng đi trong sáng tác. KTS đông về số lượng nhưng yếu về chất lượng và chưa được tổ chức trong đội ngũ sáng tác phù hợp với đặc điểm của nghề kiến trúc. Hiện tượng thương mại hóa hành nghề và đào tạo KTS, làm cho chất lượng kiến trúc không được coi là yếu tố quyết định cho phát triển nền kiến trúc. Trong lộ trình hội nhập, kiến trúc Việt Nam đang bị quốc tế hóa…
Theo ông Vạn, có nhiều cách lý giải về tình hình nêu trên nhưng một trong những nguyên nhân là chưa có một văn bản pháp luật đủ sức điều chỉnh hoạt động kiến trúc trong xã hội. Công tác nghiên cứu lý luận - phê bình kiến trúc bị lãng quên và chưa đủ sức dẫn dắt cho sáng tác kiến trúc, nhất là cho KTS trẻ. Tổ chức hành nghề kiến trúc tự phát, tự lo như hiện nay không thể đưa đến sản phẩm kiến trúc hợp lý, có giá trị thẩm mỹ và sử dụng. Công tác đào tạo KTS đang là thách thức không nhỏ cho tương lai kiến trúc Việt Nam. Mặt khác, nhiều chính sách, văn bản, thể chế quản lý nhà nước chưa thích hợp với đặc điểm hành nghề kiến trúc…
Do vậy, tại hội nghị, Hội đồng Kiến trúc đã tập trung bàn luận nhiều vấn đề. Về công tác nghiên cứu lý luận, phê bình và phản biện kiến trúc, Hội đồng Kiến trúc cho rằng chưa được chú trọng đúng mức, thời gian tới nên tập trung và tổ chức thực hiện những vấn đề mà thực tiễn kiến trúc và hành nghề kiến trúc đòi hỏi như tính hiện đại - dân tộc trong kiến trúc, đô thị Việt Nam - thực trạng - mô hình phát triển, nhà ở đô thị-nông thôn...
Về hành nghề KTS, Hội đồng nhận định đây là vấn đề lớn, tác động toàn diện đến chất lượng kiến trúc và đô thị do đó rất cần có thể chế phù hợp trong giai đoạn này để đổi mới chất lượng hành nghề, chất lượng sáng tác kiến trúc. Luật KTS (hay Luật Kiến trúc) đang được Nhà nước và Bộ Xây dựng quan tâm, tổ chức nghiên cứu có thể sẽ là chìa khóa để cải thiện và mở ra thời kỳ đổi mới cho kiến trúc, hành nghề của KTS, của công tác đào tạo KTS, của bản quyền tác giả kiến trúc, quyền lợi và trách nhiệm của KTS trước xã hội và đất nước.
Một vấn đề khác cũng được Hội đồng tập trung đề cập là vấn đề đào tạo KTS. Hiện nay cả nước ta đã có 22 cơ sở đào tạo KTS nhưng chất lượng đào tạo chưa đi đôi với số lượng, chưa đáp ứng đầy đủ đòi hỏi của công cuộc xây dựng đất nước thời kỳ hội nhập…
Đặc biệt, đối với vấn đề phát triển đô thị và quản lý đô thị, Hội đồng đề cập đến nhiều câu chuyện thời sự hiện nay như nhiều địa phương có chủ trương đưa vùng tỉnh lên đô thị loại I hay xu hướng mở rộng quy mô đất đai, phát triển đô thị theo chiều rộng hoặc việc xây dựng các trung tâm hành chính tập trung tại các đô thị…
Chủ tịch Hội KTS Việt Nam Nguyễn Tấn Vạn nhận định: Hội nghị này chưa đủ thời gian nghiên cứu, đề xuất giải pháp thích hợp, nhưng trong nhiệm kỳ này, Hội sẽ phải tập hợp trí tuệ, chọn các vấn đề thiết thực và trọng tâm nhất để góp sức thúc đẩy sự phát triển đúng hướng của kiến trúc nước nhà.
Sẽ tăng chi phí tư vấn thiết kế
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng cũng phân tích những thành tựu đạt được và những tồn tại của nền kiến trúc nước nhà, của quá trình phát triển đô thị. Theo đó, chất lượng đô thị còn thấp. Đô thị còn chủ yếu phát triển theo chiều rộng. Công tác phát triển nhà ở mới chú trọng phát triển nhà ở mà chưa quan tâm nhiều đến nhà ở xã hội, nhà ở cho người nghèo ở nông thôn và thành thị. Làm thế nào để có nhà xã hội chất lượng, đẹp, rẻ vẫn đang câu hỏi đặt ra. Hướng đi của kiến trúc Việt Namchưa rõ, lúng túng trong việc kết hợp tính dân tộc và hiện đại trong các công trình.
Nguyên nhân của các tồn tại nêu trên là hệ thống pháp luật liên quan đến quản lý phát triển đô thị còn thiếu, không đồng bộ, khập khiễng. Công tác quy hoạch dù rất được quan tâm nhưng chất lượng quy hoạch còn thấp, chậm và chạy theo phong trào. Đội ngũ làm quy hoạch chưa đáp ứng được yêu cầu. Công tác thiết kế đô thị ít được quan tâm. Công tác quản lý đô thị yếu, thiếu kế hoạch. Công tác nghiên cứu lý luận, phê bình kiến trúc chưa được quan tâm đúng mức. Đội ngũ cán bộ ngành Xây dựng, trong đó có KTS còn mỏng, không đồng đều, thiếu các KTS chuyên nghiệp.
Bộ trưởng cho biết: Bộ đang xây dựng lại chi phí tư vấn theo hướng tăng 1,3 - 1,7 lần so với mức hiện tại. Đi đôi với việc tăng chi phí tư vấn thì yêu cầu về chất lượng tư vấn cũng cao hơn.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh: Trong quá trình hoạt động hiện nay, việc tăng cường hợp tác trong môi trường hội nhập thế giới là cần thiết. Những gì Việt Namchưa làm được phải thuê và hợp tác nước ngoài để học hỏi. Nhưng cái gì cũng thuê nước ngoài là không được.
Bộ trưởng nhận định: Trong thời gian tới, quá trình đô thị hóa còn diễn ra nhanh hơn, lớn hơn. Để bảo đảm phát triển hệ thống đô thị hài hoà, bền vững, nhiệm vụ của người làm Xây dựng, trong đó có các KTS rất nặng nề. Về phía Bộ Xây dựng, thời gian tới, sẽ tập trung hoàn hiện hệ thống chính sách, pháp luật về xây dựng, kiến trúc, quy hoạch, quản lý đô thị và nhà ở. Đối với Luật Kiến trúc (hoặc Luật KTS), Bộ chủ trì soạn thảo nhưng không thể thiếu vai trò tham gia của các hội nghề nghiệp trong đó có Hội KTS Việt Nam. Hiện tại, Bộ đang trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt Nghị định đầu tư phát triển đô thị. Nghị định được nghiên cứu một cách toàn diện, vừa hướng dẫn các luật đã ban hành, vừa bổ sung những điều mà các luật chưa đề cập, điều chỉnh các nghị định cũ... Nghị định sẽ lập lại trật tự trong phát triển đô thị, đầu tư hiệu quả các nguồn lực. Tới đây, chúng ta phải phát triển đô thị theo quy hoạch và kế hoạch để khắc phục tình trạng quy hoạch treo, khai thác tài nguyên đất không hiệu quả hiện nay. Bộ cũng xây dựng các nghị định trong lĩnh vực phát triển nhà ở theo hướng đặc biệt quan tâm đến nhà ở xã hội.
Bộ trưởng đề nghị giới KTS tiếp tục nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận, phê bình và phản biện kiến trúc, gắn với việc giải quyết các vấn đề lớn như tính dân tộc, hiện đại trong kiến trúc đô thị, nông thôn trong quá trình đô thị hóa; đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu; làm nhà ở xã hội đẹp, chất lượng, giá rẻ, có giá trị kiến trúc .Đồng thời đề nghị giới KTS tiếp tục tập trung nâng cao chất lượng đào tạo KTS, đào tạo nâng cao để trở thành KTS chuyên nghiệp và đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, hợp tác quốc tế.
Theo : Báo Xây dựng điện tử