Trong xây chương trình dựng nông thôn mới (NTM) có 19 tiêu chỉ đặt ra để các địa phương tổ chức thực hiện, trong đó, có tiêu chí số 13 (tổ chức sản xuất). Thực hiện chỉ đạo của Thành ủy, thời gian qua, Liên minh Hợp tác xã (HTX) thành phố Hà Nội đã tập trung củng cố tổ hợp tác, HTX sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Qua đó, khẳng định rõ vai trò của HTX trong xây dựng NTM.
Nhân tố quan trọng
Triển khai thực hiện Chương trình số 02-CTr/TU của Thành ủy về “Phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2016-2020”, được sự hỗ trợ của Liên minh HTX thành phố và cấp ủy, chính quyền các cấp, nhiều xã ở khu vực ngoại thành Hà Nội đã tập trung củng cố, xây dựng tổ hợp tác hoặc HTX sản xuất kinh doanh, hiệu quả. Các HTX đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho thành viên, ứng dụng có hiệu quả tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. HTX Dịch vụ nông nghiệp sạch hữu cơ Thanh Xuân (xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn) là một điển hình. HTX đã định hướng cho nông dân chỉ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm sạch. Toàn xã Thanh Xuân đã có 25 nhóm sản xuất với 180 thành viên tham gia sản xuất nông sản an toàn. Bình quân, mỗi năm, cung cấp cho thị trường 500 tấn rau, quả các loại. Để bảo đảm chất lượng hàng hóa, bao tiêu sản phẩm cho xã viên, HTX đã ký kết thu mua đối với 12 công ty và 65 điểm bán sản phẩm hữu cơ tại Hà Nội…
Được sự hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền các địa phương, nhiều HTX cũng đã năng động trong sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp bà con nông dân xóa được đói, giảm được nghèo. Để nâng cao hiệu quả sử dụng đất và tăng giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích, ngoài 2 vụ trồng lúa, hằng năm, HTX Nông nghiệp Mỹ Thành (xã Mỹ Thành, huyện Mỹ Đức) đã đẩy mạnh phát triển cây trồng vụ Đông, trong đó, đậu tương là cây trồng chủ lực với diện tích khoảng 233ha/năm. Theo tính toán, 1 sào trồng đậu tương cho thu nhập khoảng 20 triệu đồng/vụ. Đáng chú ý, thời gian qua, HTX đã thí điểm trên một số diện tích bằng việc luân canh 4 vụ trong năm (trồng 3 vụ màu và 1 vụ lúa), góp phần tích cực vào việc nâng cao thu nhập cho người dân trong xây dựng NTM.
Để có bước đi phù hợp giúp các HTX thay đổi về chất một cách bền vững, từ năm 2016 đến nay, Liên minh HTX thành phố đã chủ động phối hợp với các huyện, thị xã chỉ đạo, tổ chức triển khai tư vấn hỗ trợ củng cố 313 HTX tại 313 xã xây dựng NTM và NTM nâng cao. Phó Chủ tịch Liên minh HTX thành phố Hà Nội Nguyễn Trung Thành cho biết, thông qua thực hiện củng cố các HTX ở xã xây dựng NTM đã nâng cao nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, thành viên tham gia HTX và nhân dân về vị trí, vai trò, trách nhiệm trong phát triển HTX. Bản thân các HTX đã chủ động phát huy nội lực, tranh thủ sự chỉ đạo, hỗ trợ, tạo điều kiện của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương để từng bước phát triển đề án củng cố HTX gắn với xây dựng NTM. Hoạt của HTX sau củng cố bước đầu được mở rộng theo hướng kinh doanh dịch vụ tổng hợp, hiệu quả được nâng cao hơn trước, góp phần quan trọng trong việc giúp các xã hoàn thành 19 tiêu chí, trong đó, có tiêu chí số 13 trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM. “Tiêu chí 13 thực hiện tốt thì có tác dụng thúc đẩy các tiêu chí khác trong xây dựng NTM”, ông Nguyễn Trung Thành nhấn mạnh.
Tiếp tục củng cố, đổi mới, nâng cao hoạt động HTX
Thực tế cho thấy, thời gian qua, địa phương nào có HTX phát triển mạnh, hoạt động hiệu quả thì ở đó đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao. Huyện Thạch Thất là một ví dụ. Xác định HTX là nhân tố tích cực trong xây dựng NTM, huyện đã chỉ đạo các xã tập trung củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các HTX theo Luật HTX năm 2012. Theo Trưởng phòng Kinh tế huyện Thạch Thất Hoàng Chí Lượng, 100% HTX trên địa bàn huyện đã thực hiện tốt các khâu dịch vụ trong nông nghiệp, trong đó, một số HTX kinh doanh điện bán lẻ phục vụ nhân dân. Trong đó, nhiều HTX đã thực hiện tốt tiêu chí số 13 trong xây dựng NTM, chẳng hạn như HTX Nông nghiệp Hương Ngải đã làm tốt liên kết trong sản xuất. Hiện nay, 50% sản phẩm nông sản của HTX được tiêu thụ theo đơn đặt hàng của các siêu thị, nhà hàng, bếp ăn tập thể trên địa bàn thành phố.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Trung Thành, để thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể, nòng cốt là HTX, tổ hợp tác gắn với xây dựng NTM, thì cần có những giải pháp cụ thể và sớm đưa các chính sách của Nhà nước đi vào cuộc sống, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương. Trước mắt trong quý IV/2020, Liên minh HTX thành phố tiếp tục tư vấn, hướng dẫn các HTX thực hiện đề án củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động tại các xã đã và đang củng cố, trọng tâm là tư vấn, hướng dẫn thực hiện mở rộng ngành nghề kinh doanh, dịch vụ và các hoạt động liên doanh, liên kết để phát triển gắn với phát triển chuỗi giá trị nông sản. Phấn đấu năm 2020 thực hiện tư vấn, hỗ trợ củng cố 49 HTX tại 49 xã xây dựng NTM và NTM nâng cao, góp phần hoàn thành thắng lợi mục tiêu, đến hết năm 2020, công nhận được trên 90% số đạt chuẩn NTM theo Chương trình số 02-CTr/TU của Thành ủy.
Còn về lâu dài, trong giai đoạn 2021-2025, Liên minh HTX thành phố sẽ tiếp tục củng cố, đổi mới, phát triển HTX bền vững; phấn đấu có tỷ trọng ngày càng cao trong nền kinh tế, góp phần tích cực vào việc tái cơ cấu kinh tế, đặc biệt là tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp và thực hiện xây dựng NTM. Cùng với đó, phát triển đa dạng HTX với nhiều hình thức phù hợp, dựa trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào quản lý, sản xuất kinh doanh theo hướng phát triển các sản phẩm dịch vụ có giá trị gia tăng cao, sản phẩm chủ lực truyền thống, mang đặc trưng các địa phương gắn với chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa hiệu quả ngày càng cao.