Quang cảnh hội nghị
Phân cấp quản lý tạo tính chủ động cho địa phương
Ngày 5-8-2016, UBND thành phố ban hành Kế hoạch số 6663/KH-UBND thực hiện phân cấp quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực, trong đó tập trung 5 lĩnh vực trọng điểm là quản lý tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; quản lý đầu tư công; quản lý đất đai, quản lý đô thị, quản lý ngân sách.
Qua 4 năm thực hiện, các nội dung phân cấp quản lý nhà nước giữa UBND thành phố với sở, ngành, UBND thành phố với UBND quận, huyện; UBND quận huyện với UBND xã phường tạo được tính chủ động cho các ngành, địa phương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và tính đồng bộ trong quản lý theo ngành, địa phương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và tính đồng bộ trong quản lý ngành, lĩnh vực và quản lý theo lãnh thổ.
Theo ông Lê Phú Nguyện, Phó Giám đốc Sở Nội vụ, về phân cấp quản lý đầu tư công, trong giai đoạn 2016-2020, vốn đầu tư được phân cấp cho các quận, huyện tăng lên, giai đoạn trước 2015 là 5-8 tỷ đồng; sau đó tăng lên từ 15-20 tỷ đồng, từ 40-50 tỷ đồng và 5 năm sau tăng thêm 10% so với năm trước. Phân cấp quản lý đầu tư đã góp phần đưa công tác triển khai các dự án đầu tư công vào quy cũ, chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả đầu tư, rút ngắn thời gian thực hiện. Từ đó, tạo sự chủ động, tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các quận, huyện quyết định đầu tư những công trình, dự án phù hợp với tình hình địa phương. Đồng thời, huy động được nguồn lực xã hội, đảm bảo tính công khai và minh bạch nguồn vốn đầu tư và có sự giám sát chặt chẽ của cộng đồng.
Việc phân cấp quản lý đô thị bao gồm cấp phép xây dựng, thẩm định thiết kế xây dựng, công tác quản lý cây xanh, cấp thoát nước; công tác quản lý, bảo trì công trình hạ tầng đô thị và môi trường đô thị đã góp phần tăng cường vai trò, trách nhiệm của UBND các quận, huyện. Đồng thời, bảo đảm kết hợp chặt chẽ giữa quản lý ngành và quản lý địa bàn. Nhiều nội dung UBND quận, huyện kiến nghị tiếp tục phân tầng quản lý đến UBND cấp xã phường để phù hợp thực tế quản lý và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến hạ tầng đô thị.
Việc phân cấp quản lý tổ chức bộ máy, biên chế tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm, vai trò của thủ trưởng các cơ quan chuyên môn, đơn vị sự nghiệp, chủ tịch UBND quận, huyện trong công tác quản lý tổ chức bộ máy, công chức viên chức, đặc biệt là công tác cán bộ đơn vị trực thuộc.
Ngày 19-6-2020, Quốc Hội ban hành Nghị quyết số 119/2020/QH14 về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng. Theo đó, từ ngày 1-7-2021, Đà Nẵng thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị, không tổ chức Hội đồng nhân dân quận, phường; UBND quận là cơ quan hành chính nhà nước ở quận, thực hiện các nhiệm vụ quyền hạn theo quy định của Nghị quyết và theo phân cấp, ủy quyền của UBND, Chủ tịch UBND thành phố. UBND phường là cơ quan hành chính nhà nước ở phường, thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Nghị quyết và theo phân cấp, ủy quyền của UBND, Chủ tịch UBND thành phố, UBND quận.
Theo đó, phân cấp cho UBND quận ra quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể phòng chuyên môn thuộc UBND quận trên cơ sở quy định của Chính phủ và hướng dẫn của sở ngành liên quan. Phân cấp Giám đốc các sở ngành, Chủ tịch UBND quận huyện điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ giữa các đơn vị sự nghiệp trực thuộc, giao các nhiệm vụ hỗ trợ, phục vụ công tác quản lý đối với đơn vị sự nghiệp trực thuộc. Phân cấp thẩm quyền cho Giám đốc các sở ngành, Chủ tịch UBND quận, huyện quyết định việc nâng bậc lương trước thời hạn đối với cán bộ công chức viên chức. Phân cấp thẩm quyền tiếp nhận vào làm viên chức tại đơn vị sự nghiệp phù hợp với cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trong từng ngành, lĩnh vực.
Theo Giám đốc Sở Nội vụ Võ Ngọc Đồng, mục đích của việc triển khai mô hình chính quyền đô thị tại Đà Nẵng gắn với phân cấp quản lý nhà nước trên địa bàn là để phù hợp với tính chất, đặc điểm trong quản lý đô thị mà không làm giảm vai trò của cơ quan dân cử. Vai trò của HĐND và mỗi đại biểu HĐND tiếp tục được củng cố, đổi mới phương thức hoạt động và nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Cùng với đó, việc triển khai thí điểm mô hình chính quyền đô thị sẽ đặt ra vấn đề sắp xếp tổ chức bộ máy cán bộ ở quận huyện, phường xã.
Về phân cấp quản lý đô thị sẽ tiến hành phân cấp UBND quận huyện phê duyệt nhiệm vụ và đồ án điều chỉnh cục bộ quy hoạch phân khu đô thị trong phạm vi địa giới hành chính do mình quản lý. Từ đó, tăng cường phân cấp cho UBND quận, UBND phường trong công tác quản lý đô thị đối với các nội dung xây dựng đô thị, môi trường đô thị vừa đảm bảo tính chủ động và điều kiện của quận huyện, vừa đảm bảo tính thống nhất trong quản lý đô thị. Tăng tính chủ động cho UBND quận, huyện trong công tác quản lý, khai thác, duy tu sửa chữa kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, quản lý cây xanh, điện chiếu sáng, cấp thoát nước.
UBND thành phố phân cấp cho UBND quận quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án nhóm C sử dụng vốn đầu tư công thuộc quận, phường quản lý theo quy định của Luật đầu tư công; tăng cường năng lực của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND các quận, huyện để đáp ứng yêu cầu trong công tác thẩm định các dự án.
Đại diện lãnh đạo các sở ngành, địa phương trình bày công tác triển khai phân cấp quản lý trong thời gian qua
Trong lĩnh vực đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các sở ngành giám sát trong công tác tổ chức, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với các Ban Giải phóng mặt bằng hoặc các đơn vị có chức năng thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại UBND các quận, huyện.
Trong lĩnh vực môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường quản lý các chủ nguồn thải thuộc đối tượng phải thực hiện thủ tục đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại theo quy định hoặc thuộc đối tượng quản lý về hồ sơ môi trường của UBND thành phố và Sở Tài nguyên và Môi trường.
Trong lĩnh vực tài chính ngân sách, công tác lập dự toán, tổ chức thực hiện dự toán và quyết toán ngân sách đối với quận, phường nơi không tổ chức HĐND khi thí điểm mô hình chính quyền đô thị thực hiện theo quy trình mà UBND thành phố đã rà soát và báo cáo các cơ quan Trung ương. Việc phân cấp nhiệm vụ chi theo nguyên tắc đẩy mạnh phân cấp cho địa phương, đối với nhiệm vụ chi thường xuyên thuộc các lĩnh vực kinh tế xã hội... tại địa phương có phát sinh nhiệm vụ mới hoặc thay đổi phân cấp quản lý thì phân cấp hết cho huyện thực hiện để chủ động cân đối ngân sách địa phương khi thực hiện, đi đôi với việc đẩy mạnh tính chịu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ được giao.
Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định phân cấp quản lý
Về vấn đề xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật quy định phân cấp quản lý, Giám đốc Sở Tư pháp Tạ Tự Bình cho rằng, việc phân cấp quản lý nhà nước trong giai đoạn hiện nay là chủ trương lớn và tát yếu của quá trình đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. "Để đạt được mục tiêu của phân cấp quản lý thì khi xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật cần phải tuân thủ các yêu cầu theo quy định của pháp luật. Một khi tuân thủ đầy đủ các quy định như xác định chủ thể phân cấp, chủ thể được phân cấp, nội dung phân cấp quản lý... thì mới đáp ứng được yêu cầu công tác quản lý nhà nước, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn xã hội, tạo điều kiện phát triển kinh tế xã hội."
Tại hội nghị, Chủ tịch UBND thành phố Lê Trung Chinh cho biết, việc xây dựng Đề án phân cấp quản lý là nhiệm vụ trọng tâm được Thành ủy, HĐND thành phố giao nhằm triển khai hiệu quả việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị theo Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội và phù hợp với Nghị quyết số 99/NQ-CP của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực. Do đó, các cơ quan, đơn vị, địa phương cần tập trung phân cấp rà soát cụ thể và đề xuất trên nguyên tắc và thẩm quyền theo quy định của pháp luật chuyên ngành trên các lĩnh vực quản lý nhà nước.
Việc phân cấp phải phát huy quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan chuyên môn, UBND các quận, huyện trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước theo lĩnh vực và địa bàn theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm một việc không quá 2 cấp hành chính quản lý; giải quyết kịp thời và phục vụ tốt hơn các yêu cầu của tổ chức và người dân. Đồng thời, chú trọng tăng cường tính công khai, minh bạch và trách nhiệm thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước phân cấp, trách nhiệm giải trình của cơ quan nhà nước được phân cấp trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với ngành, lĩnh vực ở địa phương.
Chủ tịch UBND thành phố Lê Trung Chinh yêu cầu các Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Xây dựng phối hợp chặt chẽ với Sở Nội vụ để nghiên cứu dự thảo Đề án phân cấp. Sở Tư pháp phối hợp với Sở Nội vụ làm việc với từng sở ngành, rà soát, đề xuất ủy quyền thẩm quyền giải quyết công việc giữa tập thể UBND và Chủ tịch UBND thành phố, Giám đốc các sở ngành, Chủ tịch UBND quận huyện trên các lĩnh vực quản lý nhằm rút ngắn thời gian, trình tự, thủ tục, đề cao vai trò cá nhân, tính chủ động của lãnh đạo UBND và Giám đốc các Sở, Chủ tịch UBND quận, huyện. Các quận huyện rà soát, xem xét, kiến nghị những nội dung cần phân cấp để UBND thành phố xem xét, điều chỉnh, quyết định cho phù hợp tình hình thực tế của địa phương.
Các giải pháp thực hiện phân cấp bám sát nguyên tắc Luật tổ chức chính quyền địa phương và việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị để rà soát, điều chỉnh các quy định phân cấp hiện hành. Đổi mới cơ chế giám sát, hậu kiểm đi liền với phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước. Từng sở ngành tăng cường cơ chế kiểm tra, hậu kiểm, giám sát việc chấp hành pháp luật và tổ chức thực hiện theo quy định. Trên từng lĩnh vực phân cấp phải ban hành cơ chế, quy chế giám sát, kiểm tra, hậu kiểm và tổ chức thực hiện theo kế hoạch, định kỳ và kiểm tra đột xuất. Đồng thời, chủ động giải pháp đảm bảo nguồn lực thực hiện nhiệm vụ được phân cấp tại cơ quan, địa phương. Điều chỉnh quy trình thủ tục, tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ, đào tạo chuyên môn và đầu tư trang thiết bị. Đồng thời, thực hiện phương án chuyển giao một số nhiệm vụ hỗ trợ, phục vụ đối với hoạt động quản lý nhà nước cho đơn vị sự nghiệp trực thuộc hoặc tổ chức, đơn vị ngoài nhà nước tại Đề án số 6881/ĐA-UBND về việc rà soát, chuyển giao một số nhiệm vụ, dịch vụ hành chính công mà nhà nước không nhất thiết phải thực hiện cho doanh nghiệp, các tổ chức xã hội đảm nhiệm. Cơ cấu lại đội ngũ công chức, viên chức để tuyển chọn, phân công công chức có năng lực phẩm chất tốt nhất, đảm bảo nhiệm vụ đã được phân cấp.