Tuyến cao tốc Hạ Long-Vân Đồn (Quảng Ninh) với tổng chiều dài gần 60km. (Ảnh: TTXVN phát)
Quảng Ninh đặt mục tiêu xây dựng hệ thống đô thị tỉnh trở thành một vùng đô thị hiện đại, sinh thái ở tầm khu vực và quốc tế, có một nền kiến trúc khác biệt, đặc biệt, văn minh hiện đại.
Do đó, việc phát triển đô thị được tỉnh xác định là một trong những nhiệm vụ đột phá.
Phát triển chưa đồng đều
Những năm qua, công tác quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị của Quảng Ninh đã đạt nhiều kết quả quan trọng.
Hiện Quảng Ninh đã phát triển 13 đô thị, trong đó có 1 đô thị loại I (Hạ Long), 3 đô thị loại II (Cẩm Phả, Uông Bí, Móng Cái), 2 đô thị loại III (Quảng Yên, Đông Triều); 2 đô thị loại IV (thị trấn Tiên Yên, thị trấn Cái Rồng) và 5 đô thị loại V (thị trấn Quảng Hà, thị trấn Đầm Hà, thị trấn Cô Tô, thị trấn Bình Liêu, thị trấn Ba Chẽ).
Hầu hết các đô thị trên địa bàn tỉnh đều phát triển đúng và vượt kế hoạch nâng loại đô thị như đề xuất. Tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh đạt trên 64,44%, là một trong 5 địa phương có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất cả nước.
Cùng với đó, các đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết đã được các địa phương tập trung thực hiện. Đến nay, ở cấp huyện: 6/13 địa phương (Hạ Long, Uông Bí, Móng Cái, Cẩm Phả, Quảng Yên, Đông Triều) đã được lập quy hoạch chung; 2 địa phương đã lập quy hoạch, phê duyệt quy hoạch vùng huyện (Hải Hà, Đầm Hà); 2 địa phương đã lập quy hoạch chung thị trấn mở rộng (Tiên Yên, Cô Tô). Ở cấp xã, 100% thị trấn trong tỉnh cũng đã hoàn thành việc lập quy hoạch chung.
Tuy nhiên tốc độ phát triển và quy mô của hệ thống đô thị tại Quảng Ninh có sự khác biệt.
Các đô thị phát triển nhanh, có quy mô lớn chủ yếu phân bố tập trung tại khu vực ven biển, bám trục Quốc lộ 18, gắn với các khu vực phát triển khu du lịch, dịch vụ, công nghiệp, cửa khẩu. Trong khi đó, các đô thị phát triển chậm, quy mô nhỏ chủ yếu tại các huyện miền núi, hải đảo do hạn chế về điều kiện tự nhiên, địa hình, giao thông.
Hệ thống đô thị tỉnh chủ yếu phát triển theo tuyến, nằm trên các tuyến giao thông huyết mạch nơi có điều kiện đất đai, hoặc gắn với vùng có tài nguyên phát triển về du lịch, dịch vụ, khai thác than, công nghiệp, cảng biển hoặc tại trung tâm đơn vị hành chính cấp huyện.
Các đô thị tỉnh đã và đang là các trung tâm hành chính, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; là đầu tàu phát triển kinh tế tỉnh và mỗi địa phương.
Hướng tới phát triển đô thị đồng bộ, hiện đại, bền vững
Để thực hiện mục tiêu xây dựng, phát triển Quảng Ninh là tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại, trong Chương trình phát triển đô thị đến năm 2030, tỉnh đã đề ra 7 nhóm giải pháp: Xây dựng năng lực quản lý đô thị; quy hoạch; nâng cao năng lực thực hiện chức năng quản lý nhà nước; thu hút dân số và đào tạo nguồn nhân lực; phát triển hệ thống công trình hạ tầng đô thị; phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu.
Cảng Hàng không quốc tế Vân Đồn. (Ảnh: TTXVN phát)
Đến năm 2045, Quảng Ninh đặt mục tiêu trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại, vùng đô thị lớn mang tầm khu vực và quốc tế, một trong những đầu tàu thúc đẩy phát triển kinh tế quốc gia với động lực tăng trưởng chính là dịch vụ, du lịch, đổi mới sáng tạo, có cơ sở kinh tế vững chắc, có sức cạnh tranh cao; người dân có mức thu nhập tương đương các nước phát triển; phát triển kinh tế hài hòa giữa các khu vực đô thị và nông thôn; đảm bảo vững chắc quốc phòng-an ninh.
Hiện tỉnh tiếp tục triển khai các bước lập quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; hoàn thành quy hoạch chung xây dựng tỷ lệ 1/10.000 huyện đảo Cô Tô đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050; Nhiệm vụ quy hoạch xây dựng vùng Đông Triều-Uông Bí-Quảng Yên (khu vực phía Tây Nam quốc lộ 18) đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050...
Trên cơ sở định hướng từ các quy hoạch, tỉnh đã dành nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật khung đô thị, kêu gọi nhiều nhà đầu tư chiến lược thực hiện các dự án trên địa bàn tỉnh, như cao tốc Hạ Long-Hải Phòng; cao tốc Hạ Long-Vân Đồn; cải tạo nâng cấp Quốc lộ 18 đoạn Hạ Long-Mông Dương; cải tạo nâng cấp Quốc lộ 18 đoạn Hạ Long-Uông Bí, Uông Bí-Đông Triều; đường vào Khu công nghiệp Việt Hưng, Khu công nghiệp Hải Hà; Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn...
Quảng Ninh hướng đến phát triển các đô thị theo đơn vị hành chính cấp huyện. Cụ thể, giai đoạn 2020-2025, toàn tỉnh có 13 đơn vị hành chính cấp huyện với hạt nhân là 13 đô thị; tỷ lệ đô thị hóa tỉnh đạt trên 75%.
Đến giai đoạn 2026-2030, toàn tỉnh có 12 đơn vị hành chính cấp huyện với hạt nhân là 13 đô thị; tỷ lệ đô thị hóa tỉnh đạt 75-80%.
Đặc biệt, sau thời gian nghiên cứu, xây dựng, tiếp thu ý kiến tham gia của Bộ Xây dựng, Bộ Nội vụ; ý kiến chỉ đạo của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Cán sự Đảng Ủy ban Nhân dân tỉnh; ý kiến tham gia của các sở, ban, ngành, địa phương, đến nay Chương trình phát triển đô thị tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030 đã được chỉnh sửa, hoàn thiện.
Đáng chú ý, Chương trình đã cập nhật, bổ sung những tư tưởng, quan điểm, chủ trương mới nhất đã có trong Báo cáo chính trị, Nghị quyết, chương trình hành động được Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020-2025 thông qua.
Hiện Chương trình đang báo cáo Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh xem xét và dự kiến sớm thông qua.
Đây là điều kiện tiên quyết để tập trung các nguồn lực đầu tư phát triển đô thị Quảng Ninh nhanh, bền vững, là động lực phát triển kinh tế của miền Bắc và cả nước với hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội, hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ, hiện đại./.