Một trong những phương án dự thi. Ông đánh giá thế nào về kiến trúc cửa khẩu Việt Nam hiện nay? | TS.KTS Nguyễn Đình Toàn | - Cổng cửa khẩu được chia thành 3 loại: Cửa khẩu quốc tế (Quốc môn), cửa khẩu quốc gia và cửa khẩu tiểu ngạch. Cổng cửa khẩu khẳng định chủ quyền mỗi nước, là nơi giao lưu đi lại của bà con 2 nước, giữ gìn an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế vùng biên. Nước ta có nhiều cổng cửa khẩu nằm dọc tuyến biên giới với 3 nước bạn Trung Quốc, Lào, Campuchia.
Hiện nay, hầu hết các cửa khẩu đều do địa phương - nơi có đường biên giới với nước bạn - tự xây dựng nên không thống nhất về mẫu kiến trúc, chất lượng thẩm mỹ còn nhiều cái chưa đạt yêu cầu, chưa thực sự xứng tầm quốc gia và quốc tế. Các cửa khẩu mới chỉ đảm bảo chức năng là một cái cổng chứ kiến trúc chưa được quan tâm đến nhiều; quy mô còn nhỏ, nghèo nàn về hình thức; văn hoá vùng miền, địa phương chưa được thể hiện rõ nét. Bên cạnh đó, các chính sách khuyến khích đầu tư xây dựng hạ tầng, phát triển kinh tế tại cửa khẩu vùng biên chưa được quan tâm nên các địa phương biên giới còn heo hút, chưa thực sự phát triển. Vậy có cách gì khắc phục tình trạng này? - Để khắc phục tình trạng này, Bộ Xây dựng đã giao cho Viện KTQHĐT&NT phối hợp với Tạp chí Kiến trúc Việt Nam tổ chức cuộc thi chọn mẫu cổng, cửa khẩu nhằm chọn ra những ý tưởng thiết kế kiến trúc cửa khẩu mang đậm bản sắc dân tộc, đậm bản sắc vùng miền Việt Nam để có mẫu xây dựng cho các tỉnh có đường biên giới với Lào, Campuchia và Trung Quốc. Ông đánh giá thế nào về chất lượng và tính khả thi của các phương án ? - Sau gần 4 tháng phát động (từ 25/5 - 15/9/2008), Ban Tổ chức đã nhận được 56 phương án dự thi với nhiều ý tưởng đa dạng, phong phú, trong đó có 55 bài hợp lệ để chấm giải. 19 phương án đã được Hội đồng chấm thi (do Thứ trưởng Trần Ngọc Chính làm Chủ tịch) lựa chọn vào vòng 2; 9/19 phương án lọt vào vòng 3. Đã có 1 giải nhất, 1 giải nhì, 2 giải 3 và 5 giải khuyến khích. Cửa khẩu là một thể loại kiến trúc nhỏ nhưng thiết kế lại rất khó, đòi hỏi KTS phải có kinh nghiệm về thiết kế công trình dân dụng, có sự am hiểu về văn hoá dân tộc, văn hoá vùng miền và văn hoá địa phương. Yêu cầu thiết kế kiến trúc cổng, cửa khẩu phải đạt các tiêu chí: Trang nghiêm, mang đậm bản sắc quốc gia và địa phương (nơi xây dựng công trình), phải đảm bảo tính kinh tế, không tốn kém và phải có giải pháp kỹ thuật mang tính khả thi. Cuộc thi được đăng tải rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, với nhiệm vụ thiết kế rất cụ thể. Giải thưởng cũng không phải là nhỏ (giải nhất 40 triệu đồng, giải nhì 30 triệu đồng…) các tác giả tham gia hầu hết là các KTS trẻ, một số đang là sinh viên, vắng bóng các KTS có kinh nghiệm, có tên tuổi trong nước tham gia. Đây là điều rất đáng tiếc… Ban Giám khảo đã chọn những bài trội hơn trong số những bài đã nộp để chấm, xếp loại và có giải nhưng để các mẫu thiết kế đó đưa vào sử dụng thì chưa thể. Chúng ta chưa có mẫu thiết kế cổng cửa khẩu cho các tỉnh biên giới? - Vâng, đúng thế. Hiện nay Viện chúng tôi mời một số chuyên gia, các KTS có kinh nghiệm cùng phối hợp với các KTS của Viện nghiên cứu thiết kế ra một số mẫu cho 3 loại cửa khẩu theo các tiêu chí như tôi đã nói ở trên, sau đó sẽ báo cáo Bộ Xây dựng xem xét ban hành. Trân trọng cảm ơn ông! |