Ngày 05/11/2025, tại Hà Nội, Cục Phát triển đô thị (thuộc Bộ Xây dựng) chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo chuyên đề “Kiến tạo đô thị thông minh dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo”, với sự tham dự của đông đảo nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp.
Hội thảo là một trong những sự kiện nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025, do Bộ Xây dựng phối hợp cùng Ban Chính sách chiến lược Trung ương tổ chức.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Cục trưởng Cục Phát triển đô thị Trần Quốc Thái cho biết, hiện nay nhân loại đang bước vào kỷ nguyên của công nghệ và chuyển đổi số, nơi đổi mới sáng tạo không chỉ là lựa chọn mà đã trở thành động lực cốt lõi định hình tương lai phát triển. Phát triển đô thị thông minh không đơn thuần là ứng dụng công nghệ vào quản lý mà còn là phương thức hướng tới mục tiêu xây dựng không gian sống xanh, an toàn và đáng sống cho người dân Việt Nam.
Cục trưởng Trần Quốc Thái phát biểu tại hội thảo
Theo Cục trưởng Trần Quốc Thái, trong những năm qua, Đảng và Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng để hiện thực hóa định hướng này. Nổi bật là Nghị quyết số 06-NQ/TW năm 2022 về “Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; Nghị quyết số 57-NQ/TW năm 2024 về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”; gần đây là Nghị định số 269/2025/NĐ-CP ngày 14/10/2025 của Chính phủ đã thể hiện rõ quyết tâm triển khai đồng bộ đô thị thông minh trên phạm vi cả nước.
Nhờ định hướng rõ ràng và sự chỉ đạo quyết liệt, diện mạo đô thị thông minh ở Việt Nam đang từng bước được hình thành. Đến nay, 26 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau sáp nhập) đã phê duyệt đề án, kế hoạch phát triển đô thị thông minh toàn tỉnh hoặc tại các đô thị trọng điểm. Nhiều địa phương đã xây dựng trung tâm điều hành thông minh (IOC), bước đầu hình thành các nền tảng dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành và cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Những nỗ lực này đã góp phần tạo lập cơ chế kết nối giữa chính quyền, doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân, qua đó khai thác hiệu quả công nghệ số, tạo ra giá trị mới cho cộng đồng và kinh tế đô thị.
Tuy nhiên, theo Cục trưởng Trần Quốc Thái, chặng đường tiến tới đô thị thông minh toàn diện vẫn còn nhiều thách thức. Trước hết là thách thức về cơ chế, chính sách, khi nhiều quy định hiện hành chưa theo kịp tốc độ đổi mới sáng tạo và yêu cầu thực tiễn. Cơ sở hạ tầng số vẫn chưa đồng bộ, đặc biệt là tại các đô thị loại II, III; nguồn nhân lực công nghệ ở cấp cơ sở còn thiếu và yếu; việc liên thông, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành chưa hiệu quả, khiến cho việc khai thác, sử dụng thông tin còn phân tán. Bên cạnh đó, vấn đề an toàn thông tin, an ninh mạng và quản lý dữ liệu cá nhân trong môi trường số ngày càng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với chính quyền đô thị.
Các chuyên gia tham gia trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo
Do đó, mỗi đô thị cần xác định rõ lợi thế đặc thù, bản sắc riêng để lựa chọn mô hình phát triển phù hợp, tránh chạy theo phong trào hoặc sao chép rập khuôn mô hình của các quốc gia khác. Đô thị thông minh của Việt Nam phải lấy con người làm trung tâm, coi người dân là chủ thể của đổi mới sáng tạo, đồng thời tận dụng công nghệ để phục vụ tốt hơn cho phát triển bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Cục trưởng Trần Quốc Thái khẳng định, đô thị thông minh không chỉ là xu thế mà còn là yêu cầu tất yếu trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quá trình này đòi hỏi sự tham gia tích cực của toàn xã hội, từ cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp đến giới nghiên cứu và người dân.
“Việc phát triển đô thị thông minh cần được triển khai từng bước, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi địa phương, hướng đến mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng sống của người dân và phát triển bền vững quốc gia” - Cục trưởng Trần Quốc Thái nhấn mạnh.
Tham dự hội thảo, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam - TS. Đặng Việt Dũng cho rằng, Nghị quyết số 57-NQ/TW năm 2024 đã xác định rõ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là một trong những đột phá chiến lược hàng đầu, là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện thể chế quản trị và đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững. Quan điểm này là nền tảng lý luận vững chắc cho việc phát triển đô thị thông minh, coi đổi mới sáng tạo là động lực trọng yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện hiệu quả quản lý và chất lượng sống đô thị.
Theo TS. Đặng Việt Dũng, nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo bao hàm nhiều nội dung liên quan trực tiếp đến đô thị thông minh như xây dựng thể chế, phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng số và các nền tảng công nghệ mở, thúc đẩy mô hình quản trị linh hoạt và minh bạch. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý đô thị sẽ giúp nâng cao khả năng giám sát, dự báo, tối ưu hóa nguồn lực và cải thiện tính tương tác giữa chính quyền với người dân, doanh nghiệp.
Quang cảnh hội thảo
Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp trong nước, quốc tế đã tập trung thảo luận về hai nhóm nội dung trọng tâm. Nhóm thứ nhất là kiến tạo đô thị thông minh dựa trên nền tảng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công và quản lý đô thị; định hướng đầu tư hạ tầng chiến lược; và mở rộng hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đô thị thông minh. Nhóm thứ hai tập trung vào những vấn đề liên quan đến tiêu thụ năng lượng bền vững, cân bằng giữa công nghệ và yếu tố xã hội, đảm bảo quyền riêng tư và an toàn thông tin trong thế giới kết nối.
Nhiều tham luận tại hội thảo cũng nhấn mạnh vai trò của trung tâm điều hành thông minh trong thu thập, chia sẻ và khai thác cơ sở dữ liệu; vai trò của quy hoạch đô thị thông minh trong định hướng phát triển đô thị bền vững; tầm quan trọng của ứng dụng trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật và dữ liệu lớn trong mô hình thành phố hiện đại. Đặc biệt, kinh nghiệm hợp tác Việt Nam - Hàn Quốc trong phát triển đô thị thông minh được xem là minh chứng thực tiễn cho hiệu quả của việc huy động nguồn lực quốc tế, chia sẻ công nghệ và mô hình quản lý tiên tiến.