Toàn cảnh hội thảo tại điểm cầu chính Thủ đô Hà Nội.
Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Văn Thành, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội các đô thị Việt Nam Phạm Quang Tuyến và Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Nguyễn Minh Hồng đồng chủ trì hội thảo.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Thành Phong cho biết, trong xu thế đô thị hóa ngày càng gia tăng, việc phát triển đô thị thông minh được Việt Nam xác định là một hướng đi đúng đắn. Đến nay, trên cả nước đã có 41/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển đô thị thông minh, trong đó có đề án, kế hoạch được ban hành cho toàn tỉnh và cho một đô thị thuộc tỉnh. Định hướng phát triển đô thị thông minh là một trong những nội dung quan trọng được Bộ Chính trị chính thức đưa vào Nghị quyết 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Văn kiện Đại hội Đảng XIII về đường lối phát triển đất nước trong giai đoạn tới cũng đặt mục tiêu: hình thành một số chuỗi đô thị thông minh tại các khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam, miền Trung và từng bước kết nối với mạng lưới đô thị thông minh trong khu vực và trên thế giới. Ngày 01/8/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030.
Tuy nhiên, việc triển khai đô thị thông minh tại Việt Nam vẫn gặp một số khó khăn. Nhận thức về đô thị thông minh từ nhu cầu của nhà quản lý (lãnh đạo ở địa phương), nhu cầu cung cấp sản phẩm của cộng đồng doanh nghiệp, chủ đầu tư hay từ nhu cầu thụ hưởng các dịch vụ của người dân chưa được nâng cao. Tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch đô thị thông minh và hạ tầng kỹ thuật, công trình kiến trúc thông minh chưa được ban hành đầy đủ và đồng bộ.
Sự tham gia của cộng đồng, các thành phần kinh tế trong xây dựng đô thị thông minh còn hạn chế. Việc triển khai đô thị thông minh còn riêng lẻ, manh mún. Các đô thị thông minh chưa mang tính đặc thù cho mỗi đô thị. Nguồn lực cho phát triển đô thị thông minh bao gồm cả nguồn vốn và nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế. Hơn nữa, dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, khiến các quốc gia phải nhìn nhận lại nhiều vấn đề trong quá trình tồn tại và phát triển, trong đó có việc xem xét lại những mô hình phát triển đô thị nói chung và phát triển đô thị thông minh nói riêng.
Theo ông Nguyễn Thành Phong, cho dù có nhiều khó khăn, phát triển đô thị thông minh vẫn là xu hướng cấp thiết, không chỉ đối với Việt Nam mà cả nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng phát biểu tại hội thảo.
Đồng tình với quan điểm trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng nhận định: phát triển đô thị thông minh đã trở thành lựa chọn thiết thực tại các đô thị nhằm nâng cao chất lượng sống và năng lực cạnh tranh. Đặc biệt, trong cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19 vừa qua, đô thị thông minh đã giúp nền kinh tế đô thị và an sinh xã hội nhanh chóng được phục hồi.
Đề cập đến các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển đô thị thông minh, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho biết, triển khai nhiệm vụ Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu lượng hóa các tiêu chí về đô thị thông minh ở các lĩnh vực quy hoạch đô thị, hạ tầng đô thị, kiến trúc đô thị, vận hành đô thị (gồm cấp nước, xử lý rác thải, giao thông, thông tin liên lạc, nhà ở, y tế, giáo dục…), tiện ích cho người dân, tiết kiệm năng lượng, phát triển bền vững.
Cụ thể, Bộ Xây dựng đang khẩn trương xây dựng các tiêu chí cơ bản của đô thị thông minh áp dụng toàn đô thị, khu vực đô thị phù hợp với Việt Nam; xây dựng nền tảng pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn cho đô thị thông minh; xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông (số hóa) về đất đai, quy hoạch, giao thông, dân cư và các dữ liệu không gian đô thị khác; xây dựng quy hoạch đô thị thông minh, ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS); phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị thông minh; quản lý, vận hành đô thị thông minh.
Về lộ trình thực hiện, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho biết, đến năm 2025, hạ tầng băng thông rộng cáp quang phủ trên 90% hộ gia đình tại đô thị; hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai phát triển đô thị thông minh; ít nhất 3 đô thị từ loại II trở lên thực hiện quy hoạch đô thị thông minh, 6 đô thị tại 6 vùng kinh tế có đề án tổng thể phát triển đô thị thông minh; thí điểm chứng nhận khu đô thị mới thông minh.
Dự kiến, đến năm 2030, Việt Nam sẽ hình thành các chuỗi đô thị thông minh khu vực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và Vùng đồng bằng sông Cửu Long, trong đó, TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng, TP. Cần Thơ là những hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các đô thị thông minh; 100% các đô thị loại II trở lên hoàn thành cơ bản việc cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị theo kế hoạch được duyệt. Đến năm 2045, xây dựng ít nhất 3 - 5 đô thị thông minh tầm cỡ quốc tế; có công trình kiến trúc tiêu biểu, đô thị xanh - thông minh - chuyển đổi số tiêu biểu tầm cỡ thế giới.
Theo Thứ trưởng Lê Quang Hùng, quy hoạch và quản lý thông minh là nền tảng của phát triển đô thị thông minh. Trước mắt, việc áp dụng đô thị thông minh cần trở thành ưu tiên trong phát triển các khu đô thị mới và các công trình xây dựng mới. Đối với khu vực đô thị hiện hữu, từng bước giải quyết thông minh từng phần, đảm bảo sự phù hợp về nguồn lực, năng lực và bối cảnh kinh tế xã hội địa phương.
Thứ trưởng Lê Quang Hùng lưu ý, việc phát triển đô thị thông minh không chỉ là trách nhiệm của cơ quan Trung ương mà còn cần sự hợp tác, chủ động của các chính quyền đô thị, đối tác và cần phải được cụ thể hóa trên cơ sở các kế hoạch thực hiện, hợp tác cùng thúc đẩy.
Tại hội thảo, các chuyên gia trong và ngoài nước tập trung thảo luận làm rõ khái niệm, nội hàm, trụ cột nền tảng cũng như sự cần thiết và vai trò của đô thị thông minh; những kinh nghiệm và mô hình phát triển đô thị thông minh quốc tế thành công; những giải pháp quy hoạch, quản lý, điều hành, huy động nguồn lực cho phát triển đô thị thông minh.
Kết luật hội thảo, ông Nguyễn Thành Phong cho biết, các ý kiến, đề xuất về phát triển đô thị thông minh mà các chuyên gia, các nhà khoa học đóng góp tại hội thảo sẽ được Tổ biên tập Đề án “Chủ trương, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” xem xét, tiếp thu, tổng hợp đầy đủ để góp phần xây dựng Đề án và trình Ban Chấp hành Trung ương vào năm 2022.