Giải pháp chung thiết kế quy hoạch không gian công cộng ven biển có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu cho thành phố Đà Nẵng

Tuy nhiên, trong quá trình phát triển việc khai thác các không gian này của TP Đà Nẵng nhìn chung còn nhiều bất cập: Không gian hướng biển bị che chắn với các nhà hàng, resort sát biển… đã làm mất tính liên thông giữa bờ biển và đô thị. Các yếu tố nhân tạo lấn át dần tính tự nhiên, cản trở sự tiếp cận của người dân, thiếu không gian dành cho dịch vụ công cộng và giao thông tĩnh, thiếu kết nối giữa các KGCC ven biển và không gian khác trong đô thị…đã tác động không nhỏ tới vẻ đẹp tổng thể của không gian ven biển.

Do đó, việc tạo ra một hệ thống KGCC ngoài trời ven biển của TP Đà Nẵng sẽ đảm bảo mối liên kết tốt với đô thị và bối cảnh, đồng thời tìm kiếm giải pháp gắn kết hướng tới việc mang lại cảm nhận và trải nghiệm cho người sử dụng, giúp phát huy tối đa tiềm năng của các KGCC này và khai thác tốt giá trị cảnh quan cho khu vực.

Việc tạo dựng hệ thống PCCC ven biển xuất phát từ hoạt động nhu cầu sử dụng của cộng đồng dân cư và du khách sẽ giúp tìm kiếm giải pháp kiến tạo không gian mà không làm ảnh hưởng tới các giá trị cảnh quan và tạo môi trường sống tốt, mang đậm giá trị địa phương.

Phân loại không gian công cộng: Từ cấu trúc đô thị, phân khu chức năng trong đô thị, KGCC TP Đà Nẵng được chia thành những không gian cơ bản sau:

- KGCC bên ngoài:

+ Quảng trường

+ Công viên

+ Bãi biển

+ Rừng, sông, suối, hồ ao…

- KGCC bên trong:

+ Thư viện, bảo tàng, ga tàu, bến xe…

- Không gian bán công cộng:

+ Nhà hàng, rạp chiếu phim, siêu thị…

2. Hiện trạng hệ thống KGCC ven biển Đà Nẵng

- Đánh giá chung các loại KGCC

Kết nối KGCC ven biển trong tổng thể hệ thống KGCC toàn đô thị

Nằm ở vị trí trung độ của đất nước, Đà Nẵng có hạ tầng giao thông phát triển đã cho phép kết nối bốn di sản văn hóa thế giới của các nước trong khu vực, thực hiện sáng kiến “ba nước, một điểm đến”.

Bên cạnh đó, nhờ điều kiện thiên nhiên ưu đãi, với khí hậu đa dạng đã tạo cho Đà Nẵng có sự đa dạng sinh học cao về các nguồn gen, loài sinh vật trong hệ sinh thái biển và rừng… Nhiều địa danh du lịch sinh thái nổi tiếng đã có thương hiệu trên bản đồ du lịch Việt Nam như: Bà Nà – Núi Chúa, Sơn Trà – Non Nước và Hải Vân – Thiên hạ đệ nhất hùng quan. Đây đồng thời cũng là cơ hội phát triển có một không hai cho ngành du lịch Đà Nẵng nói riêng và cả nươc nói chung.

Với chủ trương “nối dài bờ sông, kéo dài bờ biển” được Đà Nẵng thực hiện quyết liệt, từ một thành phố quay lưng ra biển, Đà Nẵng đã kiến thiết để biển trở thành mặt tiền đầy thơ mộng. Hiện nay, các dải đô thị ven biển được đầu tư như tuyến Liên Chiểu – Thuận Phước, đường du lịch Sơn Trà – Điện Ngọc (Đường Võ Nguyên Giáp – Hoàng Sa – Trường Sa). Ở dải ven biển này có nhiều khu vực cần phải duy trì và phát triển không thể làm mất đi nét đặc trưng riêng cho thành phố Đà Nẵng như làng hoa Phước Mỹ, khu thắng cảnh du lịch Ngũ Hành Sơn, khu sinh sống người dân làng điêu khắc, các bãi tắm, khu du lịch… để giữ vững cảnh quan thiên nhiên và bảo tồn được những nét đẹp văn hóa đã có thương hiệu từ bao đời nay của Đà Nẵng.

+ Tiếp cận dịch vụ

Sự chia cắt bởi các con đường ven biển:

Những ưu điểm: Chính quyền TP Đà Nẵng đã dành hàng trăm mét bờ biển Mỹ Khê để phục vụ công cộng dân cư đô thị, đó là các bãi tắm công cộng phục vụ hàng chục người mỗi sáng và chiều, một số cửa hàng ăn uống hải sản, một khu vực neo đậu tàu thuyền đánh cá…Đây là một quy hoạch tạo sự tiếp cận người dân với bờ biển rất tốt.

Bên cạnh đó, có thể nhận thấy đường Nguyễn Tất Thành, con đường ven biểm làm rất rộng và rất sát mặt nước, được thiết kế cho 6 làn xe, không tạo được không gian công cộng du lịch biển mà là con đường xe hàng, xe tải ngăn cách và phá vỡ cảnh quan, phá vỡ không gian du lịch vì những con đường mới mở có khi cách mặt biển chỉ 50m, 100m đến 500m.

Thiếu các con đường công cộng kết nối hướng ra biển kết hợp với dải cây xanh

Bãi biển chưa được xem như khu vực công cộng. Đặc biệt đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước, hầu như việc tiếp cận của người dân rất khó khăn, thậm chí khách không được đi qua phần bãi cát của khách sạn bên cạnh. Những người dân sở tại, những du khách du lịch vãng lai không được hưởng những phúc lợi nếu như không có tiền, kể cả việc ngắm cảnh và tắm biển.

+ Tiếp cận sinh kế

Cộng đồng ngư dân tại các làng chài ven biển như làng chài Mân Thái, Nam Ô, Thọ Quang… có truyền thống là đánh bắt thủy sản trực tiếp từ bãi biển, đánh bắt ven bờ và xa bờ. Không chỉ đánh bắt, buôn bán hải sản, người dân tại các làng chài còn gắn bò với nghề đan thúng và nghề làm mắm, những công việc này giúp giải quyết việc làm của phần đông lao động là phụ nữ và những thanh niên không đủ sức khỏe ra khơi.

Dưới sự đô thị hóa và phát triển đô thị đang diễn ra hiện nay, TP Đà Nẵng cũng đã tạo điều kiện để ngư dân tiếp tục được hành nghề đánh bắt, buôn bán, chế biến thủy hải sản, kết hợp phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa làng chài, đồng thời cũng có những chính sách hỗ trợ ngư dân, khuyến khích như dân đánh bắt xa bờ hay chuyển đổi nghề có chọn lọc thân thiện hơn với môi trường, các loại hoạt động sinh kế dựa vào đất hoặc không dựa vào đất.

+ Tiếp cận văn hóa

Đà Nẵng không những có tài nguyên du lịch phong phú và đa dạng, có núi, sông, biển thiên nhiên tươi đẹp và hấp dẫn, có nhiều bãi biển đẹp bổi tiếng như: Mỹ Khê, Bắc Mỹ An, Phạm Văn Đồng, Xuân Thiều mà còn có các giá trị lịch sử văn hóa gắn với vùng đất này…Với những lợi thế và tiềm năng đó, Đà Nẵng đã hàng năm tổ chức các sự kiện và sản phẩm độc đáo có sức hút du khách lớn như cuộc thi bắn pháo hoa quốc tế hàng năm, lễ hội Quan Thế Âm…thực sự là một điểm nhấn tạo ấn tượng đẹp về hình ảnh du lịch thành phố để thu hút du khách trong nước và nước ngoài đến với thành phố.

Để phát triển du lịch nói chung và phát triển du lịch hội nghị nói riêng, ngành du lịch thành phố đã đầu tư phát triển nhiều sản phẩm du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách với hàng loạt sản phẩm du khách du lịch mới có sức hấp dẫn và thu hút khách du lịch được tổ chức tại không gian công viên Biển Đông, như: Giao lưu hiphop toàn quốc, tiệc ca nhạc trên biển, gian hàng ẩm thực đặc sản Đà Nẵng, quà lưu niệm, trò chơi dân gian, trình diễn thể thao biển…đã mang lại những trải nghiệm mới mẻ cho du khách khi vừa thưởng thức âm nhạc trên một trong sáu bãi biển đẹp nhất hành tinh, vừa thỏa sức nếm hương vị đặc sản tại các gian hàng ẩm thực, thử sức với những trò thể thao biển mạo hiểm…

+ Tiếp cận cảnh quan

Dọc theo bờ biển Đà Nẵng dài hơn 30km, có nhiều bãi biển đẹp như Nam Ô, Thanh Bình, Tiên Sa, Non Nước… Tuy nhiên, hậu quả của việc cho xây dựng nhiều nhà hàng, khách sạn đã làm nhiều đoạn che khuất tầm nhìn với biển, từ doạn đường Hồ Xuân Hương kéo về tới đường Non Nước không có khoảng trống cũng như điểm có thể nhìn ra biển. Thêm nữa, người dân ít có khả năng tiếp cận với biển, do chỉ có khách du lịch sử dụng dịch vụ của các khu nghỉ dưỡng được hưởng thụ.

- Nhận xét chung khả năng tiếp cận, sử dụng KGCC

+ Khu vực phía Đông, khả năng tiếp cận của các không gian công cộng tương đối tốt. Các bãi biển khu vực phía Nam còn đang bị hạn chế tiếp cận do sự sở hữu của các khu resort. Các bãi tắm phía Bắc, Nam chưa được kết nối, quản lý có hệ thống theo một chiến lược thống nhất.

+ Thiếu kết nối KGCC bờ biển với KGCC trong đô thị cũng như dịch vụ phục vụ công cộng.

+ Khả năng kết nối không gian cây xanh công viên ven biển và không gian cây xanh trong đô thị còn hạn chế.

+ Các KGCC dành cho các hoạt động cộng đồng như: không gian tổ chức lễ hội, khu vực biểu diễn các sự kiện ngoài trời, ven biển còn thiếu…

3. Giải pháp chung thiết kế quy hoạch không gian công cộng ven biển có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu cho TP Đà Nẵng

Phát triển đô thị bền vững = Đô thị dựa vào vận tải công cộng = Đô thị nhỏ liên kết tốt với cận tải công cộng

- Đối với khu vực bãi tắm

- Đối với khu vực quảng trường

- Đối với khu vực công viên

- Đối với khu vực dịch vụ công cộng hỗn hợp, TDTT, vui chơi giải trí, DV-TM-DL

- Đối với khu vực tuyến đi bộ

- Đối với khu vực khách sạn, nhà hàng, khu nghỉ dưỡng