Phin lọc điện thế hệ mới trong công nghiệp sản xuất xi măng

Thứ sáu, 03/03/2006 00:00
Từ viết tắt Xem với cỡ chữ
Công ty ELEX AG, Thụy Sỹ hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp làm sạch khí gas từ năm 1934. Hơn 70 năm qua, Công ty đã có đóng góp quan trọng trong việc phát triển các loại phin lọc điện. Trên toàn thế giới, Công ty đã cung cấp trên 6000 phin lọc bụi cho lò nung, máy nghiền, lò sấy và buồng làm mát, trong số đócó 4000 phin lọc cho công nghiệp xi măng.

Ảnh 1. Phin lọc điện ELEX

Cùng với các phin lọc điện, ELEX còn đề xuất các tháp điều hòa để làm ẩm và làm lạnh các khí thải trước khi đi vào phin lọc điện, chế tạo các phin tạp
chủng lai và các thiết bị xúc tác nhằm giảm bớt NOx thoát ra từ các khí thải khi đốt các chất thải trong lò để nung clinke.
Chỉ riêng năm 2004 kỷ niệm 70 năm thành lập, ELEX đã lắp đặt được: 72 phin lọc điện, 20 tháp điều hòa, 2 phin lọc tạp chủng, 3 thiết bị xúc tác để thu NOx.
Trong thời kỳ đầu mới đưa phin lọc điện vào sử dụng, thì việc đầu tiên trong kế hoạch là thu hồi lượng bụi còn dùng được trong quá trình công nghệ. Độ sạch của không khí trong thời kỳ này chỉ đóng vai trò thứ yếu. Nhưng ngày nay, cần phải tính đến tất cả các chỉ tiêu nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường xung quanh. Do đó, các phin lọc điện đã từng bước được hiện đại hóa. Nhờ có các chỉ tiêu kỹ thuật cao trong nhiều năm qua mà các phin lọc điện đã trở thành hệ thống lọc kinh tế nhất để thu hồi bụi trong nhiều lĩnh vực ứng dụng. Nồng độ bụi ở đầu vào lên tới 1000 g/m3, có thể giảm xuống ở đầu ra từ phin lọc tới 10 mg/m3.
Mục tiêu của ELEX là đạt tới giải pháp kỹ thuật và kinh tế tối ưu đối với mỗi người tiêu dùng. Điều này đạt được là nhờ:
- Bộ môn khí động học hiện đại và đạt được sự phân bố lý tưởng các chất khí theo tiết diện của phin lọc điện;
- Kết cấu tối ưu của các điện cực và sự bố trí của chúng trong phin lọc điện, cho phép tăng khả năng giữ bụi và giảm tối thiểu các zôn được gọi là nửa hoạt động;
- Sử dụng nguồn xung điện thế cao với điều khiển bằng vi mạch, có tính đến những điều kiện vật lý thay đổi trong quá trình hoạt động. Trong đó, tiêu hao điện năng được tối thiểu tiết kiệm đạt tới 75-90%, tất cả các thông số có ảnh hưởng tới sự làm việc của phin lọc điện đều được kiểm soát và tính đến;
- Sử dụng bộ điều khiển được lập trình đối với thiết bị điện thế thấp, làm việc kết hợp với vi mạch để điều khiển thiết bị điện thế cao;
- Tối ưu hóa chu kỳ lắc của các điện cực đồng thời với sự tối thiểu hóa sự hao mòn của cơ cấu lắc;
- Kiểm tra thành phần các chất khí tại đầu vào phin lọc điện và độ bụi tại đầu ra từ phin lọc điện;
- Khả năng cạnh tranh do khối lượng kim loại thấp của các phin lọc điện và do các phần của vỏ hộp máy được chế tạo tại địa phương.

1. Nguyên lý hoạt động và cấu tạo của các phin lọc điện
Phin lọc điện rất phù hợp để tách các hạt chất rắn và chất lỏng. Các điện cực có mũ nối với điện thế âm cao một chiều phát ra các điện tử. Chúng di chuyển tới các điện cực lắng và trong đó va chạm với các phân tử khí và các hạt bụi. Các hạt bụi bằng cách hút các điện tử và được tích điện âm, dưới tác động của điện trường hiện có chúng chuyển động và bám vào các điện cực được nối tiếp đất.
Các điện cực lắng của phin lọc điện của công ty ELEX cấu tạo từ thép tấm ép định hình. Chúng tạo thành hệ thống các lối thoát hẹp, mà khí thải sẽ thoát qua đó và được lọc sạch. Các điện cực có mũ không di động kiểu RS của công ty ELEX được bố trí trên trục giữa của lối thoát khí rộng 400 mm. Các cơ cấu lắc cơ học làm sạch các điện cực lắng có vành bằng các tác động va đập theo chu kỳ. Bụi tách ra rơi xuống các phễu thu và được chuyển ra bằng các cơ cấu vận chuyển bụi.
Trong các phin lọc điện các trường riêng rẽ được phân chia bằng điện và cơ với hơn một trường khác. Bởi vì một lượng bụi khác nhau sẽ rơi vào các trường khác nhau, cho nên tương ứng các máy biến thế và các cơ cấu lắc sẽ được điều chỉnh và điều khiển theo cách khác nhau.
Ưu điểm của phin lọc điện là sự lắng bụi diễn ra có chọn lựa, tức là trong trường đầu tiên bụi được tách ra, trước hết là bụi to dễ tách ra, còn trong các trường tiếp theo là bụi nhỏ khó tách ra hơn. Công ty ELEX đề xuất một phễu riêng đặt dưới mỗi trường của phin lọc điện. Nhờ đó tạo ra khả năng tách bụi riêng ra từ các trường cuối cùng, sao cho tránh được sự tích tụ các hạt khó lắng vào bụi.
Trong các lò nung phương pháp ướt thường thấy hiện tượng bất lợi đối với quá trình công nghệ, như sự tích tụ các clorua kiềm và các sunphát kiềm, là do chúng được đưa trở lại nhiều lần vào bụi từ các phin lọc điện. Bụi với hàm lượng kiềm và lưu huỳnh cao được tách ra nhiều trong các trường tiếp sau trường đầu tiên. Tỷ lệ bụi trong các trường tiếp sau này thường nhỏ hơn 10% so với tổng lượng bụi lắng xuống. Phần bụi lớn hơn cả trên 90% được tách ra trong trường đầu tiên và có lượng kiềm và lưu huỳnh ít hơn nhiều. Bởi vậy, hợp lý hơn là lấy riêng bụi ra khỏi các trường tiếp sau trường thứ nhất và không đưa chúng trở lại lò nung. Trong trường hợp ngược lại, việc đưa toàn bộ lượng bụi quay trở lại lò nung phương pháp ướt sẽ dẫn đến làm tăng thêm lượng bụi hạt nhỏ chứa kiềm và lưu huỳnh và tạo ra sự tuần hoàn nhiều lần lượng bụi nhỏ này giữa lò nung và phin lọc. Do lượng kiềm và lưu huỳnh tăng lên mà các tính chất lắng của loại bụi này bị sút kém. Với những yêu cầu cao hơn đối với làm sạch bụi dưới 30 mg/m3 thì ảnh hưởng này còn mạnh hơn. Khi dưới các thông số khác như nhau, phin lọc phải được thiết kế trên kích thước lớn, sao cho phù hợp với số phin lọc đã được đặt hàng.

2. Xác định các thông số
Tốc độ chuyển động của các hạt theo hướng tới các cực điện lắng thu vuông góc với dòng khí, được gọi là tốc độ trôi drift được sử dụng để xác định các thông số lọc bụi bằng công thức thực nghiệm, mà nhờ đó xác định được mức độ sạch của khí thải. Sử dụng công thức của W.Deutsch đưa ra năm 1922:
' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.2875.315' />
Các thông số quan trọng quyết định giá trị của w và một phần ảnh hưởng lẫn nhau đó là:
- Điện trở riêng của bụi;
- Lượng bụi tại đầu vào phin lọc;
- Lượng bụi tại đầu ra từ phin lọc;
- Thành phần hạt;
- Thành phần hóa và khoáng của bụi;
- Thành phần hóa của khí thải;
- Nhiệt độ khí thải;
- Độ ẩm khí thải.
Trong đó, điện trở riêng của bụi là một trong những thông số quan trọng nhất. Trước hết nó phụ thuộc vào vật liệu và trong phần lớn trường hợp nó thay đổi phụ thuộc vào nhiệt độ và độ ẩm.
Để cải thiện các điều kiện vật lý của lắng bụi, các phương pháp khác nhau được sử dụng:
- Điều hòa bằng nước
Khí nóng và bụi được làm mát trong buồng điều hòa tới nhiệt độ làm việc thích hợp bằng cách phun nước qua các vòi phun. Việc tăng độ ẩm của khí sẽ dẫn tới giảm bổ sung điện trở của bụi.
- Điều hòa bằng cho thêm các phụ gia đặc biệt
Cho thêm SO3 và NH3 hay hơi nước vào sẽ làm giảm điện trở của bụi mà không cần giảm đáng kể nhiệt độ của khí thải.

3. Thiết bị điện
Ngày nay, thiết bị điện được lựa chọn tối ưu phù hợp với các điều kiện khai thác vận hành, là điều kiện bắt buộc để đạt được hệ số lọc bụi cao. Thiết bị của ELEX bảo đảm làm việc an toàn cho phin lọc điện. Sơ đồ điện của phin lọc điện cấu tạo gồm:
- Bộ nắn dòng cao thế với bộ điều khiển bán dẫn;
- Tủ điện điều chỉnh tự động điện thế và bộ nắn dòng bán dẫn;
- Bộ ngắt dòng bằng tay và các bộ chuyển dòng cần cho một số thiết bị nhất định nhằm tiếp đất nhanh đường dẫn điện từ và khí néncác bộ phận này cùng với thiết bị cao thế có thể được bố trí cùng trong một phòng điện thế cao hoặc là trên nắp của phin lọc.
- Tủ điện hạ thế đối với thiết bị phụ trợ thí dụ như các bộ lắc, làm nóng các bộ cách ly và phễu, cũng như thiết bị để dỡ bụi ra.
Đối với quá trình điều khiển, cùng với điều khiển bằng rơle truyền thống ngày càng sử dụng nhiều hơn các bộ kiểm tra được lập trìnhSPS, đảm bảo cho sự kết hợp hiệu quả với các thiết bị cao thế, được điều khiển bằng vi mạch.
ELEX đảm bảo những yêu cầu cao đối với bộ điều chỉnh điện thế trong tủ điện, đó là:
- Ghi chính xác tín hiệu, tức là nhận biết và phân biệt nhanh điện tích và các vòng hồ quang điện;
- Điều chỉnh kịp thời các tín hiệu bằng cách sao cho đảm bảo sự tương hợp tối ưu của cấp điện với các tải trọng điện thay đổi liên tục;
- Dự báo rõ những trục trặc;
- Làm phù hợp một cách đơn giản với các điều kiện khai thác vận hành mới.
Các hệ thống điều khiển điện tử và các bộ vi xử lý của ELEX được sử dụng phải đáp ứng được tất cả các yêu cầu này. Các bộ vi xử lý phải có những ưu điểm sau:
- Chúng làm tương hợp sự đánh giá điện thế được cấp với các điều kiện làm việc diễn ra;
- Khi thay đổi các điều kiện vật lý trong phin lọc thì yêu cầu về năng lượng được giảm thấp nhất;
- Để các điện cực lọc có hiệu quả và dần từng bước, thì nhịp độ lắc phải được tối ưu hóa liên tục. Đồng thời đạt được độ mài mòn thấp nhất các chi tiết của bộ lắc.
- Khi chỉ cần xuất hiện các dấu hiệu có khả năng bốc cháy của hỗn hợp khígas, thì phải giảm ngay điện thế làm việc.

4. Khai thác sử dụng và phục vụ cho các phin lọc điện ELEX
- Sự cọ mòn các phin lọc điện
Trong quá trình làm việc của các phin lọc điện xảy ra sự cọ mòn tự nhiên các vòng bi làm việc trong bụi, cũng như làm biến dạng các phần đệm đầu búa. Như kinh nghiệm cho thấy, trong khoảng 5 năm khai thác sử dụng thì các chi tiết này cần phải thay thế. Trong 5 năm làm việc đầu tiên, sự phục vụ kỹ thuật đối với phin lọc điện chỉ giới hạn ở các kiểm tra kỹ thuật định kỳ hàng năm. Càng về sau thì các chi phí cho phục vụ kỹ thuật sẽ phụ thuộc vào điều kiện khai thác sử dụng.
- Sự ăn mòn
Sự ăn mòn xuất hiện khi khởi động và dừng máy, cũng như trong thời gian ngừng hoạt động. Các thiết bị làm việc liên tục bị ăn mòn ít nhất. Các quá trình ăn mòn trong thời gian hoạt động của lò nung có thể tránh được nhờ sự cách nhiệt tốt với vỏ không thấm nước và bằng sự cách ly đặc biệt ở các vị trí bệ thông và các lỗ thông bụi qua lớp cách ly, sao cho giảm được dòng nhiệt ở những vị trí đó. Một phương pháp bảo vệ khác chống ăn mòn đó là sưởi điện cho các phễu thu bụi, bởi vì luồng khí thải nóng hơn chạy qua các phin lọc sẽ tiếp xúc ít hơn với chúng, bởi vậy trong các phễu có vị trí nhiệt độ thấp hơn so với ở các vùng zôn khác của phin lọc điện.
Rất khó giải quyết các vấn đề ăn mòn bằng cách lựa chọn các vật liệu. Sự chế tạo bằng thép không gỉ cũng không bảo đảm được độ bền vững trong mọi trường hợp, ngay cả khi nếu không chú ý tới, thì các chi phí trong trường hợp này sẽ trở nên quá cao. Thường thường, đối với vỏ phin lọc sử dụng thép dày 4 mm, nhưng cũng có thể sử dụng thép dày 5 mm.
- Nhiệt độ cho phép
Tất cả phin lọc ELEX có thể làm việc ở nhiệt độ tới 400oC.
- Độ dài của các điện cực độ cao của trường
Công ty ELEX có nhiều kinh nghiệm về phin lọc với các điện cực độ dài lớn. Độ cao của trường tới 14 m có thể trong các điều kiện sau:
+ Các điện cực phải được gắn chắc;
+ Các điện cực có mũ phải được chế tạo từ các ống bền chắc.
ELEX thỏa mãn được cả hai điều kiện trên. ELEX bảo đảm vận tốc của các hạt bụi lắng lớn hơn 100g ở điểm bất kỳ.
- Công tác sửa chữa
Trong các phin lọc ELEX, các điện cực kể cả loại có mũ và loại lắng đều có thể thay thế riêng rẽ. Tất cả nút phần có búa được bố trí sao cho một người có thể lắp đặt và tháo dời được./.

Đinh Bá Lô dịch
Nguồn tin: T/C Xi măng của Nga, N4/2005

Tìm theo ngày :

Đánh giá

(Di chuột vào ngôi sao để chọn điểm)