Quá trình nâng cao chất lượng sống trong các khu chung cư cao tầng ở Hà Nội

Chỉ có phân biệt như vây, lấy đơn vị ở neibourhood unit làm trung tâm, mới đáp ứng được những nhu cầu cơ bản của con người trong môi trường sống của mình. Các nhu cầu cơ bản này, theo R.Andrey là:
- Nhu cầu về an toàn
- Nhu cầu về tính có thể nhận biết và việc tạo khả năng định hướng
- Nhu cầu về luôn luôn đổi mới tạo sức sống và hưng phấn
Khái niệm về an toàn ở đây có nghĩa là có tầm nhìn bao quát, có không gian chặt chẽ, rõ ràng, có đặc trưng địa hình, có sự mở và đóng không gian thích hợp, cấu thành mặt đứng đơn vị ở. Ngoài ra, tuyến nhìn phải được giám sát khống chế, có giới hạn rõ ràng giữa phần công cộng và phần riêng tư, có phân cách trong - ngoài rõ ràng..
Khái niệm về tính có thể nhận biết và việc tạo khả năng định hướng bao gồm: từ bên ngoài nhận ra biên giới, địa hình và đặc điểm của đơn vị ở, có hiệu quả đặc trưng về không gian, gây được lòng tự hào về khu ở của mình. Nhu cầu về luôn luôn đổi mới tạo sức sống hưng phấn: luôn luôn cảm thấy sự đổi mới của sự vật, có quyền quan sát và được quan sát, thấy được sức căng của không gian tạo thành giữa mặt đứng và khoảng trống, tạo được những hoạt động phong phú do các kiến trúc văn hoá giáo dục mang lại và có cảm giác thích thú với kiến trúc nhỏ và quảng cáo.

2. Bài học kinh nghiệm của việc xây dựng các khu chung cư cao tầng của Đông Á và Nam Á

Đông Á Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Đài Loan và Nam Á Singapore, Maysia, Indonesa... có thể đem lại nhiều kinh nghiệm quý báu cho xây dựng chung cư cao tầng ở Việt Nam. Đó là do có những điểm tương đồng về văn hoá, về địa lý và về khí hậu. Việc xây dựng chung cư cao tầng ở Nhật Bản chỉ "nhộn nhịp" trở lại từ năm 1985, họ rất có kinh nghiệm về nghiên cứu hình thức chung cư cao tầng về 2 khía cạnh sử dụng đất và xã hội học. Kinh nghiệm xây dựng chung cư cao tầng ở Nhật Bản đã được công bố trong "Toàn tập phương pháp thiết kế và quy hoạch chung cư tương lai". Phương pháp nhận diện căn hộ ở Nhật Bản là dựa trên tổ chức giao thông: nếu theo hình dáng có các kiểu chữ I hay dùng nhất và các kiểu chữ H, L,V,U, Y.
Chung cư cao tầng ở Hàn Quốc xứ lạnh hay Ấn Độ xứ nóng rất lạ, lại có một điểm chung là gần như mỗi căn hộ đều có hai mặt tiếp xúc với thiên nhiên. Điều đó bảo đảm được tầm nhìn và thông gió tốt.
Chung cư cao tầng ở Trung Quốc đáp ứng được mọi yêu cầu cho tầng lớp có tiền và tầng lớp trung lưu. Kiểu nhà dài 2 mặt có thông gió xuyên phòng được chú ý, các căn hộ cao cấp có đủ các loại diện tích, loại nhà có một tháng máy chỉ dùng cho 2 hộ được gọi là nhà tiểu cao tầng được xây dựng đại trà. Bên cạnh loại nhà có diện tích lớn có loại nhà có diện tích nhỏ nhưng trang thiết bị cao cấp dành cho loại "trí thức cổ trắng". Người muốn mua chung cư ở Trung Quốc có rất nhiều sự lựa chọn.
Ở Singapore, loại nhà cao tầng không cao lắm vẫn thiết kế tấm chắn nắng ngang và đứng, tạo thành những "không gian xám", giống như vai trò của các hàng lang cách tầng trong chung cư cao tầng Nhật Bản.

3. Kinh nghiệm quản lý và vận hành các Khu đô thị mới ở Hà Nội

Quản lý và vận hành Khu đô thị mới ở Hà Nội đang vấp phải các vấn đề sau:
- Quản lý theo cấp quy hoạch, cấp I, cấp II... của đơn vị ở, theo đúng nghĩa của nó bị phá vỡ, các đơn vị ở có số dân dao động tuỳ tiện nên không thể lấy trường học, nhà trẻ làm cơ sở để đánh giá. điều này cũng gây khó khăn với việc xây dựng các công trình dịch vụ, thương mại, văn hoá để tạo thành một đơn ở hoàn chỉnh.
- Đang có sự mâu thuẫn về bảo đảm an toàn cho các khu đô thị mới và hoạt động bình thường cho khu đô thị đó, cụ thể là có mâu thuẫn giữa sự đóng góp và độ mở của không gian đô thị, phải làm sao cho khu đô thị có bộ mặt cởi mở mà vẫn an toàn. Đó cũng là sự thách thức với phương cách quản lý. Điều đó có thể giải quyết bằng sự cân đối hài hoà trong việc quản lý các không gian riêng tư và không gian công cộng
- Dần dần đi đến thống nhất cách quản lý vận hành giữa các khu đô thị mới, nêu gương những hình mẫu quản lý tốt cho các khu đô thị khac cùng học tập, văn hoá quản lý là văn hoá chung, tất nhiên là có sự phân biệt về sự đóng góp của tầng lớp giầu có hay tầng lớp trung lưu.

4. Xem xét lại các mẫu chung cư cao tầng ở Hà Nội

Cần xây dnựg hoàn chỉnh các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng chung cư cao tầng. Nên khuyến khích phát triển loại nhà dài và nên mổ xẻ nhược điểm của nhà tháp hoặc nhà có mặt bằng hình vuông, hình tròn ở Hà Nội hiện nay. Ai cũng hiểu là các nhà đầu tư chỉ thích mặt bằng nhà hình vuông và hình tròn, vì với các hình dáng mặt bằng như vậy, với diện tích sử dụng lớn nhất người ta có thể có độ dài tương chu vi ít nhất. Chính vì vậy, độ mở của các căn hộ ra các hướng, bề mặt lấy ánh sáng và thông gió xuyên phòng, cũng như tầm nhìn của căn hộ, sẽ góp phần giải quyết vấn đề vi khí hậu và vấn đề tâm sinh lý của người ở, đặc biệt về vấn đề tâm lý.
Trên đây là một vài ý kiến vừa dựa vào khảo sát ở các nước,vừa dựa trên thực tế ở Hà Nội, đưa ra một số khía cạnh nhằm cải thiện điều kiện ở trong những chung cư cao tầng ở Hà Nội. Quy hoạch và kiến trúc chung cư cao tầng vừa là một nghệ thuật vừa là một khoa học, chừng nào chúng ta kết hợp được hài hoà hai yếu tố đó, thì mới có nhiều khu đô thị tốt với đúng nghĩa của nó.

PGS.KTS. Đặng Thái Hoàng
Nguồn tin: T/C Kiến trúc, số 6/2006