Dự án Điều tra đánh giá thực trạng tình hình quản lý và thực hiện chi phí cho công tác nạo vét duy trì hệ thống thoát nước đô thị, trên cơ sở đó đề xuất xây dựng định mức chi phí cho công tác này nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn ngân sách

Thứ năm, 16/02/2006 00:00

Cùng với sự tăng trưởng không ngừng của tốc độ đô thị hoá, hệ thống thoát nước ở các đô thị đã được đầu tư ngày một tăng. Cùng với đầu tư hoàn thiện hệ thống thoát nước đô thị , những năm qua Nhà nước đã cấp một lượng vốn lớn cho việc nạo vét, duy trì và quản lý hệ thống thoát nước đô thị nhằm đảm bảo tiêu thoát nhanh, hạn chế úng ngập ở các đô thị.

Đây là loại công việc công ích do chính quyền địa phương giao cho doanh nghiệp công ích Công ty thoát nước hoặc Công ty cấp thoát nước, Công ty môi trường đô thị hoặc các doanh nghiệp khác đảm nhận theo kế hoạch giao hàng năm. Do đặc điểm hoạt động nạo vét, duy trì và quản lý hệ thống thoát nước đô thị là các công việc công ích và được chi trả bằng vốn ngân sách nên việc quản lý vốn ngân sách dùng cho mục đích này đòi hỏi phải có các đơn giá do Nhà nước đặt hàng. Tuy nhiên hiện nay đã nổi lên một số vấn đề sau đây trong quản lý vốn ngân sách chi cho hoạt động nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị:
- Thiếu công cụ phục vụ quản lý thống nhất chi phí trên phạm vi toàn quốc do chưa có định mức thống nhất của Nhà nước quy định các hao phí vật chất cần thiết để hoàn thành một đơn vị khối lượng công tác nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị nên việc xây dựng đơn giá dự toán cho công tác này gặp khó khăn.
- Việc chấp hành Luật ngân sách chưa nghiêm: Hiện nay Nhà nước mới ban hành định mức nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị cho một số địa phương thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội , Nam Định, Cần Thơ, Vĩnh Long,… trong khi cả nước có khoảng 700 đô thị. Trước tình trạng trên nhiều địa phương đã tự quy định định mức hoặc tự vận hành định mức của địa phương đã được ban hành. Việc làm này chưa đúng với thẩm quyền ban hành định mức. Mặt khác do các địa phương chưa được phép ban hành định mức đã tự vận dụng hoặc quy định định mức cho công tác này dẫn đến tình trạng đơn giá cho cùng một loại công việc nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị có cùng điều kiện thực hiện như nhau nhưng lại có trị số khác nhau. Như vậy yêu cầu quản lý nguồn vốn ngân sách không đáp ứng được yêu cầu của Luật ngân sách.
Những vấn đề đặt ra trên đây đòi hỏi phải tiến hành đánh giá thực trạng tình hình quản lý chi phí cho công tác nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị để trên cơ sở đó đề xuất ban hành định mức dự toán cho công tác này áp dụng thống nhất trên cả nước phục vụ việc quản lý chi phí, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nguồn ngân sách.
Dự án đặt ra những mục tiêu sau:
- Nhận dạng những vấn đề còn tồn tại hiện nay trong quản lý nguồn vốn ngân sách chi cho công tác nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị trên phạm vi cả nước.
- Đề xuất biện pháp khắc phục các tồn tại trong quản lý chi phí nạo vét duy trì hệ thống thoát nước đô thị.
Việc nghiên cứu trong khuôn khổ Dự án được thực hiện trên phạm vi toàn quốc.
Dự án đã thực hiện những công việc chủ yếu sau:
1. Lựa chọn tiêu thức và đối tượng điều tra;
2. Đánh giá thực trạng chi phí nạo vét duy trì hệ thống thoát nước đô thị.
3. Xác lập định mức nạo vét duy trì hệ thống thoát nước đô thị.
Những sản phẩm chính của Dự án:
- Báo cáo đánh giá thực trạng tình hình quản lý công tác nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị.
- Báo cáo tổng kết quá trình xác lập định mức dự toán nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị áp dụng trên phạm vi cả nước.
- Xây dựng định mức dự toán nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị để ban hành áp dụng trên phạm vi cả nước.
Trong khuôn khổ Dự án, ngày 2/11/2005 Bộ Xây dựng đã có quyết định số 37/2005/QĐ-BXD ban hành Định mức dự toán duy trì hệ thống thoát nước đô thị.
Dự án nêu ra những kết luận và kiến nghị sau:
Do những đặc thù riêng, công việc nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị phụ thuộc vào hiện trạng của hệ thống thoát nước quy cách của hệ thống, lượng bùn, lượng nước có trong hệ thống và phụ thuộc vào công nghệ nạo vét thủ công, cơ giới, cơ giới hiện đại và mức độ trang bị xe máy thiết bị, trình độ của công nhân… nên việc nghiên cứu xác lập định mức để ban hành áp dụng cho các đô thị là một công việc khó khăn, phức tạp. Do vậy, phương pháp xác lập định mức cho công tác này ngoài việc phải tuân thủ phương pháp xác lập định mức nói chung còn phải căn cứ phương pháp riêng phù hợp với đặc điểm nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước.
Kết quả xác lập định mức nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị đã dựa trên phương pháp xác lập định mức được lựa chọn và thực tế thực hiện công tác này ở các địa phương. Do vậy, kết quả xác lập định mức là có cơ sở để ban hành áp dụng trên phạm vi cả nước.
Cũng do tính đa dạng của điều kiện thực tế thực hiện công tác nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị ở các địa phương nên trong khi định mức được xác lập trong điều kiện nhất định nên quy trình áp dụng định mức chắc chắn có sự khác biệt nhất định giữa thực tế từng địa phương với quy định trong định mức. Do vậy, để khắc phục vấn đề này và để phù hợp với quyền tự chủ của các địa phương đề nghị Bộ Xây dựng cho phép các địa phương có thể tự quyết định việc điều chỉnh định mức cho phù hợp điều kiện của từng địa phương. Ngoài ra, do đặc điểm tổ chức công việc nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị ở mỗi địa phương có sự khác biệt nên danh mục định mức đề xuất ban hành sẽ không thể phủ hết các công việc của từng địa phương. Vì vậy, Bộ Xây dựng cũng cần cho phép địa phương tự quyết định định mức cho loại công việc nạo vét, duy trì hệ thống thoát nước đô thị chưa có trong tập định mức. Các định mức điều chỉnh hoặc quy định mới do địa phương tự quyết định phải báo cáo Bộ Xây dựng để theo dõi, kiểm tra theo chức năng và nghiên cứu ban hành áp dụng chung cho các đô thị.
Dự án đã được Hội đồng Khoa học công nghệ Bộ Xây dựng nghiệm thu ngày 10/2/2006.

H. Phước