Quy hoạch đô thị Vinh: Tạo dấu ấn đô thị trung tâm Bắc Trung bộ

Đô thị Vinh có lịch sử khoảng gần 220 năm, trải qua nhiều thời kỳ, Vinh vẫn được các nhà lãnh đạo đánh giá cao, Quyết định 239/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Vinh trở thành trung tâm kinh tế, văn hoá vùng Bắc Trung bộ lại thêm một lần nữa, khẳng định vị thế của Vinh trong chiến lược phát triển kinh tế vùng Bắc Trung bộ, với ý nghĩa liên kết hai vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và duyên hải miền Trung của nước ta. Những vấn đề được tập trung thảo luận như: Quy hoạch, xây dựng và phát triển như thế nào để Vinh vừa mang dáng dấp của một đô thị hiện đại lại mang những nét đặc trưng của văn hoá xứ Nghệ; không gian đô thị thế nào là hợp lý; quy hoạch các vùng như thế nào để vừa thúc đẩy phát triển kinh tế, vừa không phá vỡ cảnh quan đô thị; dự kiến tăng trưởng của TP Vinh là quá cao so với thực tế, thì liệu với cơ chế như hiện nay, có thực hiện được không? Làm thế nào để giải quyết những vấn đề nóng hổi và bất cập trong công tác quản lý đô thị hiện nay, có nên sát nhập đô thị du lịch biển Cửa Lò vào TP Vinh hay không?... Tuy vậy, có ba vấn đề lớn được các chuyên gia tập trung bàn thảo là: Thứ nhất, quy hoạch cải tạo nâng cấp những khu đô thị cũ hiện có nhằm thoả mãn các nhu cầu phát triển dịch vụ, phục vụ sản xuất và đời sống ngày càng cao của đô thị. Thứ hai, quy hoạch mở rộng ra xung quanh nhằm giải quyết những yêu cầu phát triển mới của đô thị với những dự án lớn, những khu công nghiệp, những khu đô thị hiện đại, nâng tầm của đô thị lên cho tương xứng với đô thị trung tâm kinh tế, văn hoá vùng Bắc Trung bộ. Thứ ba, thông qua quy hoạch bố cục không gian lớn khoảng 250 km2, gấp 4 lần TP Vinh hiện nay tạo điều kiện quy hoạch, xây dựng TP Vinh trở thành một đô thị lớn, với tầm vóc hiện đại, có bản sắc kiến trúc - văn hoá bản địa hài hoà với môi trường và cảnh quan phát triển bền vững.

Hiện trạng phát triển không gian đô thị Vinh trong 5 năm qua, trên thực tế đã xuất hiện một số bất cập cụ thể về hướng phát triển như, ngoài hướng theo quy hoạch là Đông Bắc thì sau khi tuyến tránh QL1, được đầu tư xây dựng, đã xuất hiện xu hướng phát triển về hướng Tây. Ngoài ra, do khả năng kết nối hai đô thị Vinh - Cửa Lò, nên đã có hướng phát triển tự phát theo hướng này. Đây là những hướng phát triển nằm ngoài dự kiến điều chỉnh quy hoạch chung quy hoạch TP, đã được phê duyệt. Thêm vào đó, tình trạng đầu tư xây dựng, cải tạo chỉnh trang chưa đáp ứng được diện mạo của một đô thị phát triển, theo hướng bền vững, chưa có những cơ sở sản xuất - dịch vụ - du lịch - thương mại, là hạt nhân tạo tiền đề cho việc tăng trưởng kinh tế của TP đầu tầu. Sự phát triển ồ ạt không thể kiểm soát của kinh doanh thương mại mặt tiền, cộng với quy hoạch chia lô manh mún, đã trở thành căn bệnh kinh niên, mà hậu quả của nó là hàng loạt tuyến đường trở thành những tổ hợp nhà ống, giá đất bị đẩy lên một cách bất thường… Mật độ cây xanh và hồ nước trong TP tuy được cải tạo, nhưng vẫn còn quá thấp so với yêu cầu của một TP, phải chịu gió Lào hanh khô và nóng rát như thành Vinh. Chưa kể đến việc người ta đang lấp hồ để làm nhà hay xây dựng các công trình, mà chưa nghĩ đến một ngày nào đó, lại phải giải phóng mặt bằng và đào hồ trở lại. Đó là những vấn đề đặt ra cho quy hoạch đô thị Vinh và cần phải đi trước một bước, nhưng lại không thể đi quá xa, mà phải tính đến yêu cầu phát triển trên thực tế, vì thế công tác dự báo cũng đóng góp một phần khá quan trọng.
Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Quân chỉ rõ: Nếu xét về các yếu tố điều kiện tự nhiên, địa hình địa mạo, lịch sử, văn hoá, nhân văn thì dự kiến, không gian đô thị Vinh là khá hợp lý. Tuy nhiên, dự kiến không gian đô thị của TP đã phù hợp với mục tiêu phát triển để TP Vinh đảm nhận tốt chức năng là đầu tầu tăng trưởng và giải quyết các nhiệm vụ trọng yếu của tỉnh và vùng Bắc Trung bộ hay chưa, thì đây là vấn đề cần được nghiên cứu sâu sắc hơn, cần được làm rõ bởi các cơ sở khoa học cũng như thực tiễn. TP Vinh cần xác định rõ thế mạnh của mình, để có thể tạo thành những động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của 5 tỉnh vùng Bắc Trung bộ. Đồng thời, đó cũng là những cơ sở quan trọng đối với việc xác định quy mô phát triển của TP Vinh, cũng như các đô thị vệ tinh trong từng giai đoạn cụ thể. Theo Bộ trưởng, ngay trong hội thảo này cũng như trong thời gian tới, các tổ chức chuyên môn, các nhà khoa học, các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm, cần đóng góp nhiều ý kiến tích cực, thiết thực để tạo dựng không gian đô thị của Vinh - một TP giàu tiềm năng, giàu truyền thống cách mạng, phát triển nhanh chóng và bền vững xứng tầm là trung tâm kinh tế, văn hoá của vùng Bắc Trung bộ, xứng đáng với TP quê hương Bác Hồ kính yêu.

Nguồn tin: Báo Xây dựng, số 59, ngày 25/7/2006