Để có thể xây nhà hoặc quản lý việc xây nhà đạt hiệu quả, đúng quy trình kỹ thuật, các chủ nhà cần biết ước lượng đúng chuẩn mực các nguyên liệu như xi măng, cát, đá... để có thể định lượng một cách chính xác mức vật tư xây dựng.
Nếu chỉ sửa chữa nhỏ hay vừa, chủ nhà thường chỉ nhờ thợ hay nhà thầu thực hiện. Việc định lượng các nguyên vật liệu để mua là cần thiết. Nếu xây dựng một căn nhà mới với quy mô lớn, chủ nhà lại càng cần định lượng đúng để có thể vào "vai" giám sát thi công.
Trước hết cần làm quen với khái niệm mác của bê tông. Mác là cấp phối giữa xi măng và cát. Bê tông mác 200 là bê tông thường sử dụng để đổ đà, cột, sàn - tức khung bê tông cốt thép. Định lượng 1m3 bê tông mác 200 gồm: 350kg xi măng 7 bao, 0,5m3 cát, 0,9m3 đá 1x2cm và nước sạch trộn vừa đủ sệt. Với móng nhà ở những nơi đất yếu, có thể tăng lên mác 250, tức là dùng khoảng 8,5 bao xi măng cho 1m3 bê tông. Nếu ở thế đất nền bình thường thì sử dụng bê tông mác 200 là đủ cho làm móng.
Trên công trường, việc đong đếm như các thợ thường thực hiện cũng tương ứng với định mức tiêu chuẩn. Hai công dụng thường sử dụng trong thi công là hộc đong cát, đá và thùng nhựa thùng sơn 20 lít Hộc được đóng vuông, mỗi cạnh 1 mét và cao 0,2 mét 2 tấc; như vậy đong bằng đầy hộc này sẽ là 0,2m2 cát và cũng tương ứng với một xe ba gác cát mà các cửa hàng thường bán và chuyển giao.
Để trộn thủ công một mẻ bê tông mác 200, thường thực hiện là 1m3. Lượng vật liệu tương ứng sẽ là cát 2,5 hộc, đá 5 hộc và đổ 7 bao xi măng. Thực tế, nhiều đơn vị thi công trộn bằng máy. Có hai loại thùng là loại trộn một bao xi măng/ lần và loại trộn nửa bao/ lần. Khi đó dùng thùng nhựa 20 lít, tức có sức chứa quy ước là 0,02m3. Cũng dựa trên định mức theo tiêu chuẩn TCVN, trộn bê tông một bao xi măng gồm 4 thùng cát và 6 thùng đá. Vì vậy, thợ hồ hay gọi là đổ "bốn sau".
Định lượng gạch và hồ xây tường, dựa vào định mức chuẩn thì 1m2 tường 10 xây bằng gạch ống chẳng hạn, sẽ tương ứng với 70 viên gạch ống 5,4kg xi măng và 0,02m3 cát. Thông thường lấy đơn vị trộn là một bao xi măng, sẽ tương ứng với xây được 10m2 tường 10.
Định lượng xây và trát gần giống nhau nhưng vữa trát thường cho lượng xi măng nhỉnh hơn một ít.
Với những hạng mục có kết cấu sắt cần phải có nhà chuyên môn tính toán cụ thể từ đường kính sắt bao nhiêu, chủng loại, kết cấu ra sao... Không thể tùy tiện và không nên tự làm vì sẽ gây hiện tượng hoặc quá dư - lãng phí, hoặc thiếu hụt - nguy hiểm. Thậm chí đã xuất hiện nhiều trường đặt theo sai phương kết cấu làm ô văng sập mặc dù chất lượng cốt tốt, pha trộn đúng định lượng.
Nguồn tin: Báo Đại đoàn kết, ngày 5/7/2006