1.Phạm vi áp dụng
Phương pháp này quy định phương pháp xác định khả năng đảm bảo nước của xi măng xây trát.
2.Tài liệu viện dẫn
-TCVN 6016 : 1995 Xi măng - Phương pháp thử xác định độ bền
3. Nguyên tắc
- Khả năng giữ nước được xác định bằng sự mất nước của vữa có độ dẻo tiêu chuẩn khi đặt trên nền giấy lọc.
- Vữa có độ dẻo tiêu chuẩn là vữa có độ dẻo cần thiết để cản lại sự lún sâu của kim tiêu chuẩn vào trong vữa ở một độ sâu xác định.
4. Thiết bị và dụng cụ thử
- Cân kỹ thuật, độ chính xác 0,1g.
- Ống đong có vạch chia hoặc buret, có khả năng đo thể tích chính xác đến 1%.
- Thước thẳng làm bằng kim loại, chiều dài 300 mm, rộng 30 mm, dày 2 mm.
- Máy trộn, phù hợp với yêu cầu của TCVN 6016:1995.
- Dụng cụ xuyên có cấu tạo và kích thước như hình 1. Hình dáng chân đế 1 cho phép đặt khuôn chứa mẫu 8 ở vị trí trung tâm bên dưới kim tiêu chuẩn 7. Khuôn chứa mẫu làm bằng kim loại, hình trụ có đáy, đường kính trong 80 ± 1 mm, sâu 70 ± 1 mm. Kim tiêu chuẩn làm bằng thép không gỉ, đường kính 25 ± 0,5 mm, dài 77 ± 1 mm, có đầu dưới hình bán cầu. Tổng khối lượng của thanh đo 6 và kim tiêu chuẩn 7 là 90 ± 2 g. Cơ cấu thả 5 giữ thanh đo 6 ở vị trí ban đầu sao cho đầu dưới của kim tiêu chuẩn 7 ở ngay sát phía trên bề mặt vữa trước khi thí nghiệm.
- Thanh đầm làm bằng kim loại, có khối lượng 250 ± 5 g, cấu tạo và kích thước như hình 2.
- Khuôn kim loại hình trụ có đáy, đường kính trong 100±1 mm, sâu 25 ± 1mm.
- Vật nặng có khối lượng 2 kg.
- Tấm cứng phẳng không thấm nước, đường kính 110 ± 5 mm, dày 5 mm.
- Các miếng vải cotton loại 100 ¸120 g/m2, hình tròn đường kính 100 ± 1 mm.
- Các miếng giấy lọc loại 180¸200 g/m2, hình tròn đường kính 100 ± 1 mm. Không dùng các loại giấy lọc đã sử dụng.
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.5589.947' /> |
| |
5. Cách tiến hành
- Chuẩn bị mẫu vữa có độ dẻo tiêu chuẩn
+ Chế tạo vữa
Vữa được chế tạo theo quy trình mô tả trong TCVN 6016:1995 nhưng cần xác định lượng nước để vữa đạt được độ dẻo yêu cầu lượng nước trộn định hướng thử lần đầu khoảng 225 ml. Trước khi bắt đầu thí nghiệm cần lau sạch kim tiêu chuẩn và khuôn chứa mẫu bằng khăn ẩm.
+ Đổ vữa vào khuôn
Sau khi trộn xong, đổ vữa đầy khuôn chứa mẫu thành hai lớp. Đầm nhẹ nhàng mỗi lớp 10 cái bằng thanh đầm. Dùng thước thẳng gạt bỏ phần vữa thừa trên bề mặt khuôn bằng cách cầm thước nghiêng 450 và di chuyển theo kiểu chuyển động cưa sao cho vữa đầy trong khuôn, sau đó nhẹ nhàng làm phẳng bề mặt khuôn bằng cách gạt 1 lần theo chiều ngược lại, sao cho vữa đầy ngang mặt khuôn.
+ Thử độ cắm sâu của kim
Ngay sau khi gạt phẳng mặt vữa, đặt khuôn chứa mẫu lên trên đế của dụng cụ xuyên tại vị trí đúng tâm bên dưới kim tiêu chuẩn. Dùng cơ cấu thả điều chỉnh thanh đo sao cho đầu dưới của kim tiếp xúc với mặt vữa. Thả kim tiêu chuẩn rơi tự do từ vị trí ban đầu ngay trên bề mặt vữa vào đúng trung tâm khối vữa.
Xác định giá trị độ lún sâu của kim vào trong khối vữa bằng cách đọc vạch chia trên thanh đo tại thời điểm 30 giây sau khi thả kim, lấy tròn số theo milimét. Thời gian từ khi trộn xong vữa đến khi thả kim không được quá 150 ± 15 giây.
Vữa đạt độ dẻo tiêu chuẩn khi giá trị độ lún sâu của kim tiêu chuẩn là 35 ± 3mm.
Nếu vữa chưa đạt độ dẻo tiêu chuẩn, phải tiến hành trộn mẻ vữa mới với lượng nước sử dụng khác. Lặp lại thí nghiệm trên với mẻ vữa trộn mới cho đến khi giá trị độ lún sâu của kim đạt 35 ± 3 mm trong hai lần thí nghiệm liền nhau.
Ghi lại lượng nước yêu cầu m5, tính bằng gam, để vữa đạt được độ dẻo tiêu chuẩn và giá trị độ lún sâu của kim, tính bằng milimet.
- Xác định khả năng giữ nước
Ngay sau khi chế tạo xong vữa có độ dẻo tiêu chuẩn, trộn lại lượng vữa còn lại trong máy trộn ở tốc độ thấp trong 15 giây, sau đó thực hiện thí nghiệm. Thời gian từ khi bắt đầu trộn vữa đến khi thí nghiệm xác định khả năng giữ nước không quá 10 phút.
Lau sạch khuôn hình trụ, cân khuôn, chính xác đến 1 g, được khối lượng m1. Cân 8 miếng giấy lọc, chính xác đến 0,1 g, được khối lượng m2.
Đổ đầy vữa vào trong khuôn hình trụ, đổ đầy hơn chiều cao của khuôn, không nén hay rung quá mạnh. Dùng thước thẳng gạt bỏ phần vữa thừa trên bề mặt khuôn bằng cách cầm thước nghiêng 450 và di chuyển theo kiểu chuyển động cưa sao cho vữa đầy trong khuôn, sau đó nhẹ nhàng làm phẳng bề mặt khuôn bằng cách gạt 1 lần theo chiều ngược lại. Dùng khăn lau sạch xung quanh bên ngoài thành khuôn.
Cân khuôn và vữa, chính xác đến 1 g, được khối lượng m3. Phủ bề mặt vữa bằng 2 tấm vải cotton và đặt 8 miếng giấy lọc lên trên lớp vải cotton. Đặt tấm cứng lên trên các miếng giấy lọc, lật ngược khuôn lên bề mặt phẳng và đặt vật nặng 2 kg lên trên đáy khuôn.
Sau 5 phút ± 5 giây, bỏ vật nặng 2 kg ra, lật ngược lại khuôn, bỏ tấm cứng, giấy lọc và vải cotton. Cân các miếng giấy lọc đã hút nước, chính xác đến 0,1 g, được khối lượng m4.
- Tính kết quả
Khối lượng vữa sử dụng trong thí nghiệm là m3 - m1, tính bằng gam.
Khối lượng nước trong vữa M, tính bằng gam, theo công thức:
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.5589.948' /> |
| |
Trong đó:
m1 là khối lượng khuôn hình trụ, tính bằng gam
m3 là khối lượng khuôn và vữa, tính bằng gam
m5 là khối lượng nước sử dụng trong quá trình thí nghiệm xác định độ dẻo tiêu chuẩn của vữa, tính bằng gam
1350 là khối lượng cát khi trộn vữa, tính bằng gam
450 là khối lượng xi măng khi trộn vữa, tính bằng gam
Khối lượng nước thấm bởi các miếng giấy lọc là m4 – m2, tính bằng gam.
Khả năng giữ nước của vữa X, tính bằng %, theo công thức:
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.5589.949' /> |
| |
Trong đó:
m2 là khối lượng 8 miếng giấy lọc trước khi hút nước, tính bằng gam
m4 là khối lượng 8 miếng giấy lọc sau khi hút nước, tính bằng gam
M là khối lượng nước trong vữa trước khi bị hút nước, tính bằng gam
Kết quả khả năng giữ nước của vữa là giá trị trung bình của 2 lần thử, chính xác đến 1%. Nếu hai giá trị thử riêng biệt sai lệch quá 2% so với giá trị trung bình của chúng thì phải tiến hành thí nghiệm lại.
Nguồn tin: Thông tin Khoa học Công nghệ Vật liệu Xây dựng, số 3/2006