Không gian xanh bao gồm các diện tích cây xanh, mặt nước, sân chơi kết nối cộng đồng, ngoài tác dụng tốt về tâm lý, thẩm mỹ, cảnh quan, nó còn là lá phổi tự nhiên, không thể thiếu trong cuộc sống con người. Cây xanh được đưa lên tường nhà, mái nhà, vào mỗi tầng nhà, mỗi phòng ở. Tác dụng tâm lý của cây xanh đối với con người cũng rất quan trọng trong nhà cao tầng, khi mà con người phải sống ở trên cao, xa rời với cây cỏ, thiên nhiên, mặt nước. Nếu công trình thiết kế thỏa mãn được các yêu cầu trên, sẽ tạo được môi trường ở thực sự tiện nghi và phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới ở Hà Nội.

Bài viết đề xuất chiến lược phát triển đô thị theo thời gian tiếp cận, dựa trên khai thác hiệu quả không gian kết nối gần bằng phương tiện ‘xanh’. Tốc độ mở rộng nhanh chóng của không gian đô thị làm yếu tố thời gian trở nên quan trọng hơn tại các vùng đô thị lớn. Trong bối cảnh hệ thống đường sắt đô thị gặp khó khăn về nguồn lực và năng lực để thực hiện, chúng ta cần các giải pháp bắc cầu - khai thác kết nối gần chi phí thấp song hành với các chiến lược phát triển đường sắt đô thị. Bài viết đề xuất giải pháp cốt lõi giúp thành phố Hồ Chí Minh hướng tới mô hình thành phố 20 phút trong vòng 20 năm tới.

Hệ sinh thái đô thị là hệ sinh thái nhân tạo. Trong đó nước, một yếu tố vô sinh tham gia vào hệ sinh thái dưới hình thức chu trình tự nhiên của nó. Bài viết tìm hiểu quy luật vận hành chu trình nước trong tự nhiên, từ đó chỉ ra những đặc điểm của chu trình nước trong hệ sinh thái đô thị, khi chu trình đó chịu tác động của các yếu tố khác trong hệ sinh thái. Từ những vai trò rất đặc biệt của mình trong hệ sinh thái, bài viết đưa ra những hướng tiếp cận của đô thị với yếu tố nước và chu trình vận hành của nó trong đô thị nhằm hướng đến hệ sinh thái đô thị bền vững.

Hệ sinh thái đô thị là hệ sinh thái nhân tạo. Trong đó nước, một yếu tố vô sinh tham gia vào hệ sinh thái dưới hình thức chu trình tự nhiên của nó. Bài viết tìm hiểu quy luật vận hành chu trình nước trong tự nhiên, từ đó chỉ ra những đặc điểm của chu trình nước trong hệ sinh thái đô thị, khi chu trình đó chịu tác động của các yếu tố khác trong hệ sinh thái. Từ những vai trò rất đặc biệt của mình trong hệ sinh thái, bài viết đưa ra những hướng tiếp cận của đô thị với yếu tố nước và chu trình vận hành của nó trong đô thị nhằm hướng đến hệ sinh thái đô thị bền vững.

I. Đặt vấn đề

Tại một nước có điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa như Việt Nam, vai trò của cây xanh là rất quan trọng trong việc cải thiện môi trường sống, đặc biệt là trong các không gian đô thị, nơi có mật độ xây dựng cao. Cây xanh giữ vai trò thanh lọc không khí, giảm tiếng ồn, tạo bóng mát, điều tiết lượng gió, lọc nước và chống xói mòn đất… Ngoài những tác dụng về cải thiện môi trường, cây xanh còn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trên phương diện tạo lập không gian cảnh quan và cải thiện mỹ quan đô thị. Vì vậy, việc phối kết, sắp xếp và tổ chức cây xanh thành một tổng thể hài hòa có tính thẩm mỹ cao cũng cần có những nghiên cứu chuyên sâu để đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

Tốc độ đô thị hóa trên toàn thế giới đã tăng đáng kể, từ 10% năm 1900 lên đến 55% năm 2018 và dự kiến đạt 68-75% vào năm 2050 (Ban Dân số Liên hợp quốc, 2018). Xu hướng đô thị hóa toàn cầu này không chỉ dẫn đến mức tiêu thụ năng lượng và nguồn nước cao hơn, gây nên nhiều thách thức về sinh thái và môi trường, tác động sâu sắc đến phúc lợi xã hội và tính bền vững của các khu vực, mà còn làm thay đổi lối sống, thói quen của người dân, đặc biệt trong xu hướng đô thị hóa toàn cầu như vậy thì công tác quản lý đô thị trở nên phức tạp rất nhiều. Để giải quyết vấn đề này, công nghiệp điện tử, công nghệ thông tin, trong đó có trí tuệ nhân tạo (AI) đã có một vai trò hết sức quan trọng trong quá trình hỗ trợ các chuyên gia để quản lý đô thị một cách hiệu quả hơn. Trí tuệ nhân tạo có thể nâng cao hiệu suất trong việc phân bổ tài nguyên, cung cấp các dịch vụ đô thị, duy trì cơ sở hạ tầng đô thị và đảm bảo an ninh công cộng trong đô thị.

Tóm tắt: Ngoài các vật liệu nhẹ trong tự nhiên, hiện nay, người ta còn sử dụng các loại đất sét, đất nung để xử lý kết cấu trong xây dựng. Đối với đô thị hiện đại người ta càng quan tâm đến yếu tố bảo tồn môi trường, sử liệu các vật liệu tự nhiên như một phần không thể thiển trong không gian kiến trúc của một tòa nhà. Chúng ta sẽ cùng nghiên cứu về một số loại vật liệu đất & các phương pháp thí nghiệm đảm bảo chất lượng xây dựng.

Cơ sở hạ tầng xanh được coi là dịch vụ có giá trị mà thiên nhiên mang lại cho môi trường sống của con người. Ở quy mô quốc gia hay khu vực, mạng lưới hệ thống công viên và hành lang cho hệ sinh vật được kết nối với nhau bảo tồn chức năng sinh thái, quản lý nước, cung cấp môi trường sống cho hệ sinh vật và tạo sự cân bằng giữa môi trường tự nhiên và nhân tạo. Với quy mô đô thị, lâm nghiệp đô thị thì hạ tầng xanh là phương tiện giảm chi phí sử dụng năng lượng, quản lý nước mưa và điều hòa vi khí hậu. Ở tất cả các quy mô, cơ sở hạ tầng xanh thực sự mang lại lợi ích về sinh thái, kinh tế và xã hội.

Tóm tắt: Mô hình thông tin công trình (Building Information Modeling - BIM), là một tiến trình tạo dựng và sử dụng mô hình kỹ thuật số giàu dữ liệu để cho phép các bên liên quan hợp tác thiết kế, thi công và vận hành công trình xây dựng. BIM là công cụ đắc lực giúp tự động hóa việc bóc tách khối lượng một cách nhanh chóng và chính xác, loại bỏ được những sai sót do chủ quan của người đo bóc. BIM còn hỗ trợ cho việc kiểm soát chi phí trong suốt thời gian thi công. Những đối tượng, cấu kiện, khu vực đã thi công xong sẽ được thể hiện trên mô hình, đồng thời dòng tiền của dự án cũng được cập nhật theo tiến độ của dự án. Bài viết nghiên cứu việc ứng dụng 5D BIM trong đo bóc khối lượng và xác định chi phí xây dựng công trình.

Tóm tắt: Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) - siêu đô thị đang hướng tới một đô thị thông minh, sáng tạo, xanh và phát triển bền vững; tuy nhiên lại đang đối mặt với diễn biến thay đổi khí hậu ngày càng nhanh và phức tạp. Các chuyển biến khó lường của khí hậu tại thành phố này sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến tốc độ phát triển đô thị. Cây xanh và các mảng xanh đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt các tác động xấu của biến đổi khí hậu lên đô thị. Vì vậy, việc phát triển và quản lý một hệ xanh đô thị để xác định mục tiêu và kế hoạch quản lý, hướng đến một hệ thống xanh bền vững.