Muốn đảm bảo chất lượng cho một công trình xây dựng, ngoài việc nâng cao trách nhiệm thi công, thiết kế, giám sát của các chủ thể tham gia xây dựng thì trước hết cần phải học cách sử dụng một cách hợp lý, đúng với công năng của công trình đó.
Đây là ý kiến của ông Trần Chủng, Cục trưởng Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng Bộ Xây dựng tại Hội thảo Quản lý chất lượng công trình xây dựng - thực trạng và giải pháp do Tổng hội Xây dựng Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông - Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức tại Hà Nội tuần qua. Ý kiến trên của ông Chủng đã nhận được sự đồng tình của đông đảo chuyên gia tham dự Hội thảo.
Theo ông Chủng, mỗi năm, tổng đầu tư toàn xã hội cho xây dựng chiếm khoảng 30% tổng sản phẩm quốc nội GDP. Sau khi hoàn thành, nhiều công trình được đưa vào khai thác, sử dụng đã phát huy tốt hiệu quả, góp phần tăng tốc cho nền kinh tế, tạo diện mạo mới cho đất nước. Tuy nhiên, vẫn còn không ít công trình có chất lượng kém, không đủ điều kiện nghiệm thu hoặc vừa đưa vào khai thác đã bị sự cố, gây thiệt hại không nhỏ về người và tài sản. Việc xảy ra những sự cố này có nhiều nguyên nhân, chủ yếu do khâu lập dự án đầu tư, thiết kế, khảo sát, lựa chọn công nghệ thi công, nhưng ở một số công trình có cả nguyên nhân do quản lý, khai thác sử dụng chưa đúng cách.
Đồng nhất với ý kiến của ông Chủng, đại diện Viện Khoa học – Công nghệ Bộ Xây dựng cho rằng, thực tế đã có nhiều công trình xây dựng sau khi đưa vào khai thác sử dụng không đúng với công năng đã dẫn tới sự cố nghiêm trọng. Một ví dụ điển hình là Khách sạn La Thành đã bị lún không đều và phải cứu chữa móng hai đơn nguyên do công năng và điều kiện sử dụng đã bị thay đổi trong quá trình sử dụng thay đổi kiến trúc sử dụng làm khách sạn, tầng hầm sử dụng không đúng mục đích… Và đây cũng là nguyên nhân gây hư hỏng của nhiều khu nhà chung cư K7, E6 -Thành Công, A1 - Giảng Võ Hà Nội, bởi các khu phụ của những chung cư này đã bị cơi nới, lắp đặt các thiết bị vệ sinh không đúng cách. Tác động này đã làm tăng đáng kể tải trọng tại các khu vực này, làm nhà lún không đều và bị nghiêng. Các công trình cầu Đăkrông Quảng Trị, Xuân An Quảng Ngãi, cầu dẫn phà Bình Khánh TP.HCM… bị sập do đứt cụm neo, quá tải trọng sau một quá trình sử dụng cũng do xuất phát từ việc khai thác, bảo trì chưa được tuân thủ đúng quy trình.
Cũng theo ông Chủng, nguyên nhân gây nên sự cố khói bụi và ô nhiễm của hầm đèo Hải Vân chỉ sau một thời gian rất ngắn được đưa vào sử dụng là do chưa khai thác, sử dụng và quản lý đúng quy trình. Dù đã cấm các lái xe không hút thuốc trong thời gian chạy xe trong hầm Hải Vân, nhưng nhiều lái xe đã không thực hiện đúng quy định này, hơn nữa, công tác vệ sinh, dọn dẹp trong hầm lại không được duy trì hợp lý nên càng làm cho môi trường trong hầm bị khói bụi và ô nhiễm nặng, ông Chủng nói.
Bên cạnh đó, một trong những công đoạn thực hiện chưa tốt làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình xây dựng là công tác bảo trì. Ông Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho biết, công tác bảo trì thông qua các giai đoạn duy tu, sửa chữa nhỏ, sửa chữa vừa và lớn nhằm đảm bảo chất lượng công trình trong giai đoạn sử dụng đến hết niên hạn hoặc kéo dài niên hạn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nhưng điều đáng buồn là công tác này còn chưa được coi trọng đúng mức ở nhiều công trình, nên đã xảy ra tình trạng nhiều công trình không được bảo dưỡng, sửa chữa kịp thời đúng hạn dẫn đến bị xuống cấp nhanh chóng thép làm cầu bị rỉ, đê bị sụt lở, nhà cửa bị thấm dột hư hại…. Thậm chí nhiều công trình không có kế hoạch, nguồn vốn để thực hiện duy tu bảo trì nên đã bị sụp đổ trước thời hạn, gây lãng phí tiền bạc của Nhà nước.
Các chuyên gia xây dựng cho rằng, Quy chế Vận hành khai thác, sử dụng công trình xây dựng phải quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của các bên quản lý sử dụng và đặc biệt là đưa ra chế tài cụ thể để xử lý vi phạm, vì lâu nay vẫn chưa có chế tài nào đủ mạnh để xử lý những sai phạm này.
Nguồn tin: Báo Đầu tư, ngày 05/12/2005