Biện pháp tính toán hữu hiệu để người đi xe lăn sinh hoạt thuận lợi

Thứ hai, 25/09/2006 00:00
Từ viết tắt Xem với cỡ chữ
a.Phạm vi ứng dụng Phương pháp này áp dụng để thiết kế lối đi cho người tàn tật dùng xe lăn trong các công trình xây dựng mới hoặc cải tạo. Những công trình dưới đây bắt buộc phải đảm bảo lối đi cho người tàn tật dung xe lăn: - Khách sạn quốc tế, ga hàng không quốc tế, ga xe lửa trung tâm - Trường học, nhà an dưỡng, bệnh viện, các cơ sở khám chữa bệnh - Ủy ban nhân dân, trụ sở cơ quan, tòa án, thư viện, bảo tàng, cung văn hóa, nhà hát, công viên.
Ðối với một số công trình phúc lợi công cộng khác có thể tham khảo tiêu chuẩn này khi có yêu cầu.
Chú thích: tiêu chuẩn này cũng được áp dụng cho đối tượng sử dụng là người tàn tật tự đi lại được

b. Ðịnh nghĩa
Lối đi cho người tàn tật: Ðường để người tàn tật đi lại được trong công trình.
Người tàn tật: Là người bị khiếm khuyết một hay nhiều bộ phận cơ thể hoặc chức năng biểu hiện dưới những dạng tật khác nhau làm suy giảm khả năng hoạt động, khiến cho sinh hoạt hàng ngày, học tập gặp nhiều khó khăn.
Người tàn tật dùng xe lăn: người tàn tật không thể tự đi lại được trên các bậc lên xuống có độ cao phù hợp và được bố trí tay vịn thuận tiện.
Ðường dốc: Lối đi dốc khi chuyển từ độ cao này sang độ cao khác.

c. Quy định chung
- Lối đi:
Trong các công trình có yêu cầu thiết kế lối đi cho người tàn tật dùng xe lăn phải đảm bảo bảo ít nhất có một lối vào chính. Lối vào chính của ngôi nhà phải có độ cao bằng độ cao với sàn nhà hoặc phải có độ dốc, tạo điều kiện cho người tàn tật có thể ra vào và tự di chuyển đến những vị trí cần thiết trong công trình.
Ngoài ra cần dành một khoảng trống bên ngoài để bố trí chỗ đỗ xe trường hợp người đi xe lăn đến bằng phương tiện ôtô. Khoảng trống này được bố trí ngay cạnh đường dốc hoặc lối ra vào của ngôi nhà.
Khi phải có sự chuyển đổi từ bề mặt đường sang vỉa hè thì lề đường phải hài hòa với độ cao chung.
Chiều cao của các bàn trong các cơ quan hành chính quan trọng, hoặc các quầy hàng trong các cửa hàng không được bố trí cao hơn 800mm so với mặt sàn.
Dưới các quầy hàng cần có một không gian rộng: 900mm, sâu: 500mm, cao: 715mm để người đi xe lăn có thể tiếp cận dễ dàng.
Bề mặt lối đi cho người tàn tật phải phẳng, không lồi lõm, có độ nhám và không có sự thay đổi độ cao đột ngột.
- Cửa đi:
Tất cả các cửa đi phải mở ra cả hai phía dùng loại cửa tự động đóng khi buông ra. Khi có điều kiện, có thể dùng các loại cửa đi đóng mở tự động, cửa đẩy, cửa xoay thay cho loại cửa mở bằng tay. Không nên bố trí các loại cửa đi quá nặng hoặc loại cửa quay có nhiều cánh.
Các tay nắm cửa phải dễ thao tác và được lắp đặt ở độ cao phù hợp với người tàn tật dùng xe lăn.
Ở những vị trí mà cửa đi mở ra ngược với hướng tiếp cận thì cần bố trí một khoảng trống có chiều rộng không nhỏ hơn 500mm về phía tay nắm cửa
- Lối thoát khẩn cấp:
Lối thoát khẩn cấp mở trực tiếp ra bên ngoài nhà phải được thiết kế thuận lợi cho người tàn tật sử dụng khi gặp sự cố.
Các lối thoát phải được bố trí hợp lí, phân tán, có chiều dài, chiều rộng đủ để đảm bảo thoát người. Trên đường thoát không được có vật cản trở, có biển báo và các tín hiệu chỉ dẫn.
- Tay vịn:
Tay vịn phải được bố trí ở cả 2 phía bậc đi, cầu thang và đường dốc. Tay vịn phải dễ nắm và được liên kết chắc chắn với tường.
Công tắc, nút điều khiển:
Công tắc, bảng điều khiển hệ thống đèn chiếu sáng, thiết bị điện, hệ thống thông gió, điều hòa không khí, phòng cháy chữa cháy cần bố trí ở những vị trí thuận lợi cho người tàn tật sử dụng và dễ thao tác ở độ cao từ 1000 đến 1500mm so với mặt sàn.

d. Yêu cầu thiết kế
- Lối tiếp cận:
Cần bố trí một không gian hay một vị trí thuận tiện có cùng độ cao với sàn ngôi nhà để người tàn tật dùng xe lăn dễ tiếp cận
Khi bố trí tiếp cận, giải pháp tốt nhất là lối di chuyển xe lăn, vỉa hè hoặc lối đi bộ phải có cùng độ cao. Trường hợp có sự khác biệt về độ cao thì chiều cao của lề đường phải giảm xuống sao cho không lớn hơn 20mm so với độ cao của lối di chuyển xe lăn tại chỗ tiếp giáp
Trong vùng tiếp cận không được có các vật cản, chướng ngại
Ðường dốc của lối vào chính dành cho người tàn tật dùng xe lăn được thiết kế như sau:
- Ðộ dốc không được lớn hơn 1/12;
- Chiều rộng mặt dốc không được nhỏ hơn 1200mm;
- Chiều dài đường dốc không được vượt quá 9m, khi vượt qú 9m phải bố trí chiếu nghỉ. Chiều dài chiếu nghỉ không được nhỏ hơn 2m và ở các khoảng cách đều nhau không quá 9m, tính theo chiều dài đường
Ðối với những công trình có người tàn tật tự đi lại được thì ngoài đường dốc như đã nêu có thể bố trí thêm lối tiếp cận có bậc.
Lối tiếp cận có bậc được thiết kế như sau:
- Chiều cao bậc nhỏ hơn hoặc bằng 150mm;
- Bề rộng mặt bậc thang để hở;
- Phải bố trí chiếu nghỉ ở bậc phía trên cùng;
- Phải bố trí tay vịn ở cả 2 bên bậc đi. Nên dùng tay vịn tròn đường kính từ 25mm đến 50mm. Khoảng cách giữa tay vịn với tường gắn không được nhỏ hơn 40mm
- Tổng chiều cao của tất cả các bậc không lớn hơn 1200mm
- Lối vào:
Lối vào chính dành cho người tàn tật dùng xe lăn phải được dẫn tới cửa chính của ngôi nhà. Nếu trong công trình có bố trí thang máy thì lối vào cần ở gần buồng thang
Phía trong và phía ngoài lối vào nhà phải để một diện tích đủ rộng để quay xe lăn, kích thước 1500mm x 1500mm.
Chiều rộng của các loại cửa đi không được nhỏ hơn 900mm. Nếu cửa vào chính có hai lớp thì phải bố trí một khoảng trống không nhỏ hơn 1200mm để xe lăn có thể đi qua.
- Thang và thang máy:
Cầu thang dành cho người tàn tật tự đi lại dược cần thiết kế theo quy địn ngoài ra còn phải tuân theo các quy định sau: chiều rộng của khoang cầu thang không được nhỏ hơn 900mm. Tay vịn cầu thang phải được bố trí cả hai bên như quy định ở điều 3.4 và phải kéo dài ít nhất 300mm ở phía trên bậc trên cùng và phía dưới bậc dưới cùng
Trong công trình có bố trí thang máy cần đảm bảo các yêu cầu sau:
a. Phục vụ tất cả các tầng;
b. Lối vào phải thuận tiện cho xe lăn;
c. Kích thước của thang máy không được nhỏ hơn: rộng 1100mm, sâu 1400mm. Ðộ mở của buồng thang máy không nhỏ hơn 900mm;
d. Bảng điều khiển thang máy được lắp ở độ cao từ 1200 đến 1500mm tính từ mặt sàn thang máy. Các tay vịn được gắn vào các phía của buồng thang ở độ cao không lớn hơn 900mm tính từ mặt sàn thang máy
- Hành lang, đường đi:
Hành lang hoặc đường đi dành cho người tàn tật dùng xe lăn phải có chiều rộng không nhỏ hơn 1200mm. Chiều rộng thông thủy để một xe lăn đi qua và một người đi ngược chiều không được nhỏ hơn 1500mm ; khi có hai xe lăn đi qua không được nhỏ hơn 1800mm.
Hai bên hành lang hoặc đường đi không được bố trí mặt tường lồi gây cản trở việc đi lại của người tàn tật
Khi có hai hành lang giao nhau, mỗi hành lang rộng 900mm thì xe chỉ có thể quay theo 1 hướng. Với trường hợp có góc quay ngay tại cửa ra vào thì hành lang phải rộng 1200mm
- Biểu tượng quy ước về người tàn tật.
Trong các công trình có các giải pháp xây dựng về lối đi cho người tàn tật dùng vào các phương tiện trợ giúp cho người tàn tật. Biểu tượng quy ước quốc tế về người tàn tật sau đây gọi tắt là biểu tượng quy ước được sử dụng và thể hiện để chỉ ra vị trí các phương tiện trợ giúp khác nhau cho người tàn tật có trong ngôi nhà đó.
Kích thước thể hiện của biểu tượng quy ước phụ thuộc vào khoảng cách quan sát và được lấy theo quy định ở bảng 1.

' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.5540.929' />

Màu của biểu tượng quy ước được quy định là màu trắng trên nền xanh nhạt
Ðể hướng người sử dụng nhận biết được những vị trí có phương tiện trợ giúp cho người tàn tật trong công trình cần thể hiện biểu tượng quy ước tại các vị trí sau:
a. Bên ngoài nhà
b. Tại các hành lang chính hoặc tại các nút giao thông chính trong ngôi nhà;
c. Tại các vị trí khác của ngôi nhà mà người tàn tật hoàn toàn có thể tiếp cận được
Biểu tượng quy ước dùng để chỉ phương hướng và cung cấp những thông tin sau:
- Chỉ lối ra vào của công trình và lối thoát khẩn cấp;
- Chỉ đường đi bên trong và bên ngoài công trình;
- Chỉ vị trí không gian chuyên dụng
Chiều cao của các chữ viết trên biển báo tùy thuộc vào khoảng cách quan sát và được quy định như trong bảng 2.

' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.5540.930' />

- Khu vệ sinh:
Phòng vệ sinh cho người tàn tật dùng xe lăn
Ðối với công trình xây dựng bắt buộc phải có giải pháp xây dựng lối đi cho người tàn tật trong công trình như quy định ở mục 1 thì cần phải thiết kế ít nhất có một phòng vệ sinh cho người tàn tật dùng xe lăn riêng cho nam và nữ
Kích thước thông thủy của phòng vệ sinh thiết kế cho người tàn tật dung xe lăn không được nhỏ hơn: chiều dài 1750mm, chiều rộng 1370mm
Trường hợp cho phép, kích thước nhỏ nhất của phòng vệ sinh có thể lấy : chiều dài 1675mm, chiều rộng 1520mm.
Trên lối đi của người tàn tật dùng xe lăn vào phòng vệ sinh phải đảm bảo có một khoảng trống ở lối rẽ có kích thước không nhỏ hơn 1200mm x 1200mm
Ðộ cao lắp đặt các thiết bị vệ sinh như bệ xí, chậu rửa, tay vịn... phải phù hợp để người tàn tật sử dụng được. Sàn phòng vệ sinh phải phẳng, không trơn trượt. Trong phòng phải bố trí hộp đựng giấy vệ sinh, giá treo khăn mặt, gương soi, giá để xà phòng ở những vị trí thuận tiện cho người sử dụng.
Chậu rửa tay được lắp đặt ở độ cao không lớn hơn 750mm so với mặt sàn, có thể bố trí bên trong hoặc bên ngoài phòng vệ sinh.
Nếu trong phòng vệ sinh có bố trí chậu tiểu treo dùng cho người tàn tật tự đi lại thì cần lắp tay vịn chắc chắn.
Ðộ cao lắp đặt của bệ xí, tính từ mặt sàn đến mặt tường phía sau của phòng vệ sinh không nhỏ hơn 760mm. Khoảng cách từ đường trục đặt bệ xí đến mặt tường bên xa nhất không nhỏ hơn 960mm
Trong phòng vệ sinh phải bố trí các tay vịn nằm ngang và thẳng đứng. Ðường kính của tay vịn lấy theo quy định ở điều 4.1.5. kích thước lắp đặt các tay vịn được thể hiện như sau:
- Tay vịn nằm ngang thứ nhất được bố trí phía tường bên cách bệ xí 280mm, kéo dài từ tường sau quá mép trước bệ xí tối thiểu 300mm
- Tay vịn nằm ngang thứ hai được bố trí phía tường sau kéo dài từ điểm nối với tay vịn nằm ngang thứ nhất tới một vị trí cách đường trục bệ xí không dưới 450mm về phía tường cách xa bệ xí hơn;
- Tay vịn thẳng đứng thứ nhất được bố trí ở vị trí cách mép trước bệ xí 300mm, cách đường trục bệ xí 250mm;
+ Tay vịn thẳng đứng thứ hai được bố trí ở vị trí cách đường trục bệ xí 450mm về phía tường cách xa bệ xí hơn.
+ Tay vịn thẳng đứng được bố trí ở độ cao từ 850 đến 1300mm, tính từ mặt sàn. Cũng có thể bố trí tay vịn thẳng đứng từ mặt sàn tới trần
Cửa vào phòng vệ sinh có chiều rộng không nhỏ hơn 900mm và phải mở ra ngoài. Mặt trong cần bố trí giá đỡ nằm ngang, cách mặt sàn 1100mm
Trường hợp cửa mở vào phía trong thì phải bố trí diện tích quay xe không nhỏ hơn 1500mm x 1500mm
Cửa phải được bố trí phù hợp sao cho người tàn tật đi vào phòng vệ sinh, đóng cửa và di chuyển được dễ dàng, thuận tiện
Trường hợp cần thiết, trong công trình cần phải thiết kế phòng tắm dành cho người tàn tật dùng xe lăn. Phòng tắm cho người tàn tật dùng xe lăn có thể bố trí vòi tắm hoa sen hoặc bồn tắm. Kích thước thông thủy tối thiểu của phòng tắm, thường lấy là 1200mm x 1630mm
Ðối với phòng tắm có lắp đặt bồn tắm thì kích thước tối thiểu của phòng tắm được lấy theo quy định. Chỗ ngồi trong bồn tắm được bố trí ở đầu cuối của bồn tắm hoặc ở trên mặt bồn. Chỗ ngồi phải được gắn an toàn và không bị trượt trong quá trình sử dụng.
- Phòng vệ sinh cho người tàn tật tự đi lại
Phòng vệ sinh cho người tàn tật tự đi lại được vố trí theo các kích thước như quy định
Chiều rộng phòng vệ sinh không nhỏ hơn 100mm khoảng cách giữa các tay vịn không nhỏ hơn 800mm
Ðường kính tay vịn nằm ngang và thẳng đứng lấy theo quy định ở điều 4.1.5. các tay vịn nằm ngang hoặc thẳng đúng được bố trí như quy định ở điều 4.6.7
Ðối với các phòng vệ sinh có chiều dài từ 1400 đến 1500mm và chiều rộng là 900mm thì có thể bỏ bớt tay vịn thẳng đứng nếu như tay vịn nằm ngang được bẻ xiên một góc 30 đến 400 với chiều dài 700mm.
Các chi tiết lắp đặt liên quan đến các thiết bị vệ sinh, cửa vào; lối đi lại được quy định tương tự như các quy định thiết kế phòng vệ sinh cho người tàn tật dùng xe lăn.

Nguồn tin: T/C Người Xây dựng, số 8/2006
Tìm theo ngày :

Đánh giá

(Di chuột vào ngôi sao để chọn điểm)