Cùng với những kết cấu kiểu tay đòn hình kéo được sử dụng rộng rãi trong công tác vận chuyển công nhân và các vật nặng, thì các máy nâng di động cột kiểu ống lồngteleđể nâng các sàn thao tác lên cao cũng được dùng rất phổ biến. Chúng được sử dụng thành công trong công tác lắp ráp, trang trí hoàn thiện và các công việc phụ trợ, cũng như trong công tác phục vụ, khảo sát và sửa chữa các kết cấu và hệ thống kỹ thuật hạ tầng điện, đường ống, các hệ thống thông gió, cấp nhiệt...ở bên ngoài cũng như bên trong nhà và công trình.
Máy nâng Star 10 dùng để lắp ráp trên mái nhà
Trong trường hợp chung, các thiết bị nâng cấu tạo gồm bộ khung đỡ trong đó có lắp đặt hệ thống dẫn động và hệ cột đơn hay kép hoặc các ngănsàn thao tác di chuyển trên khung hoặc với bàn" phẳng, thanh dĩa phẳng để nâng vật nặng lên cao theo phương thẳng đứng. Sự chuyển động của các ngăn lên cao thực hiện bằng hệ thống thủy lực, còn di chuyển theo phương ngang của máy thực hiện bằng tay trên các con lăn hoặc bằng các bánh dẫn động hay điều khiển. Phụ thuộc vào những yêu cầu thực tế, khi thi công các dạng công việc khác nhau, chúng có phạm vi rộng các thông số về chiều cao nâng sàn thao tác, sức nâng tải, về số lượng sàn thao tác và các kích thước của chúng. Trên thực tế, hầu như tất cả các thiết bị nâng sản xuất hiện nay đều đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn an toàn khai thác sử dụng theo hệ tiêu chuẩn ISO 9001. Cần lưu ý rằng, trong các ký mã hiệu hoặc các model thiết bị nâng thường ghi giá trị độ cao nâng, còn một loạt hãng thì ghi chiều rộng của máy trong trạng thái vận chuyển, nhằm bảo đảm cho nó có thể đi qua các cửa bên trong nhà. Trong đó cũng ghi chiều cao làm việc thực tế của tất cả các thiết bị nâng cao hơn 2 m so với chiều cao nâng lớn nhất của nền sàn thao tác. Có xem xét các đặc điểm về kết cấu chủ yếu của các thiết bị nâng ống lồng, được một số hãng nổi tiếng sản xuất.
Trong một số năm gần đây, hãng Kupol-Starki của Nga đã chế tạo và cung cấp các thiết bị nâng cá nhân 1 người ống lồng có nhãn hiệu PP-8 và PP-10,5 Tp. Igiôvơxcơ. Chúng dùng để thực hiện các công việc bên trong nhà có các ngăn di chuyển tương đối có sức nâng 135 kg, với độ cao nâng của sàn thao tác lên 7,8 và 10,5 m. Hệ thống dẫn động nâng sàn thao tác tiêu thụ điện xoay chiều 220 v với công suất 1,5 kW. Độ ổn định và an toàn công việc bảo đảm cho các rầm chuyển động tựa trên các trụ đỡ dạng vít xoắn. Sự di chuyển các thiết bị nâng được thực hiện bằng tay hoặc bằng xích nhờ vào một phương tiện vận chuyển bất kỳ. Một model máy nâng kết cấu tương tự có sức nâng 150 kg với chiều cao nâng 6 m do hãng PromTalMontagiơ sản xuất.
Hai máy nâng kiểu cột tháp có tên là Star và Quick Up, do hãng Haulotte của Pháp sản xuất.
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.4218.606' /> |
| Máy nâng của Manitou lắp ráp hệ thống kỹ thuật hạ tầng |
Xeri Star máy nâng tự hành điện-thủy lực có 6 model: Star 6, Star 8, Star 9, Star 10, Star 11 và Star 12. Các model này có chiều cao nâng tứ 6 đến 12 m và sức nâng từ 180 đến 230 kg. Những điểm đặc biệt của xeri này là cơ cấu xoay và ngăn trên cùng, trên đó có sàn thao tác. Nhờ có ngăn trên cùng của Công ty Pingyely-Haulotte, nên đã có thể tăng đường kính của vùng hoạt động của máy nâng tới 6,2 m trên mặt phẳng nằm ngang. Ngoài ra, ngăn trên cùng cũng bảo đảm cho sự di chuyển của sàn thao tác trên mặt thẳng đứng tương đối với đầu của cần đi 1 góc 75 độ và 60 độ cao hơn hay thấp hơn phương nằm ngang một cách tương ứng. Do có cơ cấu xoay bảo đảm cho việc quay của cần vươn xa theo phương thẳng đứng cùng với sàn thao tác, xoay đi 1 góc 360 độ xung quanh trục của cần. Nguồn điện nạp máy nâng lấy từ các acquy điện dung từ 180 tới 300 ampe/giờ, nhờ đó các máy nâng này không gây bẩn ra môi trường xung quanh và được sử dụng thành công trong các phòng khép kín. Các máy nâng có các kích thước không lớn, còn các bánh điều khiển đảm bảo cho chúng có độ linh động cao.
Xeri các máy nâng điện Quick Up là một họ của các model có chiều cao nâng từ 6,5 tới 13,90 m và sức nâng 159 kg. Nâng sàn thao tác thực hiện bằng sự trợ giúp của các ngăn bằng nhôm chuyển động tương đối với nhau. Độ ổn định của máy nâng và độ an toàn hoạt động được bảo đảm nhờ các trụ đỡ có điều chỉnh bằng trục vít. Đặc điểm chính của xeri này là có khả năng nạp máy nâng bằng nguồn điện acquy cũng như từ lưới điện 220v.
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.4218.607' /> |
| Máy nâng Quick Up dùng để thay thế hệ thống kỹ thuật hạ tầng |
Khối lượng máy nâng từ 285 kg và có các kích thước tối thiểu, cho phép sử dụng chúng trên nền có sức chịu tải nhỏ nền mặt giòn, cũng như vận chuyển trên ô tô bình thường.
Các máy nâng do hãng Manitou sản xuất cũng có kết cấu tương tự. Khác so với các model trước đây của hãng, đó là kết cấu vỏ blốc dẫn động có hình ô van. Hai model máy nâng do hãng này sản xuất có sức nâng 200 kg, độ cao nâng 7,9 và 10,3 m, kích thước sàn thao tác cho phép 2 công nhân làm việc trên đó.
Chủng loại rộng của các máy nâng kiểu ống lồng có chức năng và kết cấu khác nhau 9 xeri do Công ty Genie thuộc hãng TEREX của Mỹ chào hàng. Có 5 xeri đầu các sàn thao tácLL, GH, GL, SLC và SLA có 15 model, được trang bị dẫn động nâng bằng tay và dùng để di chuyển các vật nặng 91...454 kg lên cao 1,7...7,9 m đặt trên các bàn, dĩa nâng hay khung giá. Chúng có kết cấu hỗn hợp hay hộp đồng trục, cũng như kết cấu khung chứa các ngăn được nâng lên. Tuy nhiên, bàn máy nâng xeri GH di chuyển trên các ngăn dạng ống lồng, dẫn động bằng hệ thống khí nén.
Có 3 nhãn hiệu máy nâng vạn năng thuộc xeri GR có các sàn thao tác nâng bố trí kiểu công-xon được liên kết chắc chắn với ngăn trên đỉnh cột. Kết cấu như vậy khi hạ cột cho phép bố trí sàn thao tác trên mặt của khung chuyển động. Chiều cao nâng tối đa sàn thao tác là 4,54...6,62 m với sức nâng 227..159 kg. Những điểm đặc biệt của kết cấu là có khả năng tăng vùng hoạt động do sàn được nâng lên cao 0,51 m. Tuy nhiên, sức nâng của chúng lại giảm xuống còn 113 kg. Các máy nâng có thể di chuyển nâng sàn thao tác với tốc độ 0,8 km/giờ , trong trạng thái tốt lên tới 4 km/giờ. Sự bố trí gọn của chúng đảm bảo cho kích thước không lớn rộng 0,76 m, độ linh động cao- bán kính xoay bằng 0,8 m.
Năm model các máy nâng xeri AWP có các kích thước khung đỡ tối thiểu, các ngăn chuyển động không đồng trục và dùng để nâng 1 công nhânsức nâng 159 kg lên độ cao 8,1...14,3 m. Để tạo ra độ ổn định cho máy khi làm việc, đã bố trí 4 thanh theo đường chéo có các trụ vít đỡ. Kích thước không lớn của vòng đỡ và các kích thước chuyên trở theo chiều rộng bằng 0,74 m và cao 1,98...2,8 m, đảm bảo khả năng làm việc và lưu giữ trên địa bàn hẹp.
Xeri IWP có 3 nhãn hiệu máy nâng với sức nâng 159 kg, độ cao nâng 8,1...10,8 m. Các máy nâng này khác nhau ở bộ khung đỡ kích thước lớn và các trụ đỡ di chuyển theo phương thẳng đứng trong các nút khung. Khi thực hiện công việc trong địa bàn chật hẹp họăc ở khu vực các máy lớn không vào được, thì diện tích của chúng có khả năng di chuyển theo phương ngang tương đối với cột nhờ có kết cấu hình chữ thập đặc biệt. Tuy nhiên, sức nâng lại giảm đi còn 136 kg.
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.4218.608' /> |
| Máy nâng DPL Genie |
Có 3 model máy nâng được chú ý nhiều thuộc xeri DPL. Chúng có các kết cấu ống lồng kép, nâng sàn thao tác với sức nâng 340 và 272 kg với 2 công nhân lên độ cao 9,55...12,4 m. Độ cứng của kết cấu được đảm bảo bằng bộ khung chữ thập, liên kết sàn thao tác với các ngăn nâng trên cùng. Các máy nâng của 3 xeri cuối cùng di chuyển theo phương thẳng đứng do hãng UpRight của Bắc Mỹ sản xuất. Có 3 máy thuộc xeri ULII được trang bị cột ống lồng có 5 ngăn chuyển động bên trong với sàn thao tác bên cạnh và các thanh xếp của trụ nâng bằng cơ cấu vít tải. Chúng có sức nâng 136...159 kg, chiều cao nâng 9,6...14,2 m, có thể dùng điện lưới cũng như điện acquy.
Đặc điểm nổi bật của máy nâng TM12 đó là cột ống lồng với 3 ngăn chuyển động bên ngoài, dẫn động từ acquy và các bánh xe điều khiển phía trước. Sàn thao tác nằm bên cạnh cột được nâng lên độ cao 5,8 m, có sức nâng 227 kg.
| ' border=0 src='/image/images?img_id=com.vportal.portlet.vcms.model.VcmsArticle.4218.609' /> |
| Máy nâng Robert Bocker GmbH |
Các máy nâng tự hành kiểu cột ống lồng xeri MB20N, 20, 26 đẫn động từ acquy, có bộ khung công-xon nằm ngang trên cùng, mà ở cuối của nó bố trí sàn thao tác. Kết cấu như vậy được sử dụng thành công trong các điều kiện chật hẹp, bảo đảm nâng sàn thao tác lên cao 10 m.
Máy nâng ALP-LIFT của hãng Robert Bocker GmbH của Đức có gần 20 nhãn mác với sức nâng 100...500 kg, dẫn động bằng tay, điện thủy lực và khí nén để nâng các vật nặng lên độ cao 3,3...7,5 m.
Có trên 20 model máy nâng dùng để nâng người. Đó là các xeri PH, PHC, PHCI, SX với các chức năng thao tác khác nhau Kiểu bố trí gọn, kiểu tiêu chuẩn, XK, DK.... Trong kết cấu của chúng đã sử dụng các ngăn cột nâng không đồng trục với 1, hoặc 2 sàn thao tác và chủ yéu là dẫn động điện-thủy lực. Chúng đảm bảo nâng người và vật nặng lên độ cao 6,38...14 m, sức nâng 115...200 kg.
Máy nâng SX015, sức nâng 100 kg, chiều cao nâng 3,5 m, dùng điện acquy.
Các model máy nâng khác nhau có khả năng điều chỉnh vị trí của sàn thao tác theo phương thẳng đứng và sử dụng trong các phòng kín cũng như ở ngoài trời.
Tổng Công ty quốc tế Noble Lift Equipment sản xuất 5 model máy nâng ống lồng khung kép xeri GTWY. Ba model đầu dùng để nâng 1 công nhân lên cao 6,8...10 m và có sàn thao tác kích thước 0,63 x 0,64 m, sức nâng 125 kg. Ba model khác nặng hơn, đảm bảo nâng 300 kg, nâng 2 công nhân lên độ cao 8, 10 và 12 m, kích thước sàn thao tác 1,2 x 0,6 m và 1,33 x 0,6 m. Công suất động cơ 0,75 kWđảm bảo cho hoạt động của máy bơm và các xi lanh thủy lực, của model cuối cùng có công suất động cơ 1,5 kW. Động cơ tiêu thụ điẹn lưới 220 v, tần số 50 Hz, cũng như dùng điện một chiều 12 v của acquy. Điều khiển tiến hành từ trạm được đặt trên rào bảo vệ sàn thao tác. Các cần lật dẫn động bằng tay các trục vít bảo đảm sự ổn định cho máy nâng. Sự di chuyển theo phương ngang của máy được thực hiện trên các bánh xe đường kính nhỏ có trục xoay phía trước. Kích thước không lớn của các máy nâng , đặc biệt theo chiều rộng 0,8 m và máy nâng nặng 1,015 m, cho phép di chuyển khá dễ dàng qua các cửa đi và lối đi.
Ba xeri các máy nâng cột ống lồng đặt trên các bánh không dẫn động do hãng GACG của Trung Quốc sản xuất, thì 2 xeri đầu dùng để nâng 1 công nhân, có sức nâng 100 kg. Năm nhãn mác thuộc xeri đầu GTS6 bảo đảm độ cao nâng 3,5...8,5 m và có các kích thước ở trạng thái xếp theo chiều rộng bằng 0,7...0,79 m, còn các máy khác thuộc xeri kia GTWY-12,2, 14,7 và 0,74 m.
Chín nhãn mác thuộc xeri thứ 3 GTS7 có sức nâng 250 kg dùng để nâng 2 công nhân. Chúng có dạng khung ống lồng kép, có chiều cao nâng sàn thao tác 5,9...10,2 m và kích thước rộng tới 0,8 m. Độ cứng của kết cấu và của liên kết sàn thao tác được bảo đảm bằng cơ cấu chữ thập, liên kết 2 khung với nhau. Điều khiển công việc của máy nâng từ trạm được đặt trên rào của sàn thao tác.
Cần chú ý tới sự bố trí gọn và độ linh động của các máy nâng ống lồng. Khối lượng không lớn của chúng là nhờ sử dụng bộ khung nhôm định hình làm các khung và cột. Hoạt động một phần lớn của máy nâng có thể trên độ cao bất kỳ và trong phạm vi cho phép. Điều khiển hoạt động của máy được thực hiện từ trạm trên sàn thao tác, nhưng có thể từ phía dưới sàn thao tác, đặc biệt trong những trường hợp phải hạ nhanh khi xuất hiện tình huống trục trặc.
Đinh Bá Lô
Nguồn:T/C Kỹ thuật và công nghệ xây dựng, Nga N1/2006