Đối với các nhóm vấn đề công dân phản ánh liên quan công tác tiêu chuẩn hóa vạch kẻ đường cao tốc để hỗ trợ công nghệ ô tô thông minh, Cục Đường bộ Việt Nam báo cáo, trả lời các nội dung liên quan như sau:
1. Các ý kiến góp ý của Công dân liên quan đến vạch sơn kẻ đường, các nội dung khác về báo hiệu đường bộ trên đường cao tốc, tổ chức giao thông đường cao tốc để hỗ trợ và phục vụ phương tiện giao thông thông minh lưu hành trên đường cao tốc là các đề xuất mới phục vụ các phương tiện giao thông thông minh trên đường cao tốc. Đây cũng là các loại phương tiện giao thông mới, chưa phổ biến tại Việt Nam và các phương tiện này có áp dụng các tính năng tự động hóa cao hơn các phương tiện giao thông đường bộ phổ biến hiện nay. Mặt khác cần sự đồng bộ đối với các nội dung chủ yếu sau:
- Về hoàn thiện tiếp các quy định về phương tiện giao thông thông minh trong lĩnh vực đường bộ:
Tại Điều 34 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (Luật TTATGTĐB) đã quy định về phân loại phương tiện giao thông đường bộ, trong đó khoản 4 Điều này quy định như sau “Phương tiện giao thông thông minh là xe cơ giới cho phép tự động hóa một phần hoặc toàn bộ hoạt động điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ”. Hiện nay dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 10 Luật liên quan đến an ninh, trật tự, trong đó có nội dung dự kiến sửa khoản 4 Điều 34 Luật TTTATGTĐB. Nội dung dự kiến sửa “Phương tiện giao thông thông minh là xe cơ giới cho phép tự động hóa toàn bộ hoạt động điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ”.
Đồng thời cần nghiên cứu, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật hoặc văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành đối với quy định của Luật về các phương tiện giao thông thông minh tham gia giao thông đường bộ, trong đó có ô tô thông minh, trong đó có các quy định về tính năng thông minh, các yêu cầu kỹ thuật đối với đường bộ, báo hiệu đường bộ để thực hiện được tính năng thông minh của ô tô thông minh khi tự động hóa toàn bộ hoạt động điều khiển phương tiện, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông đường bộ.
- Trừ khi xây dựng đường dành riêng cho phương tiện giao thông, ô tô thông minh, đối với các tuyến đường bộ còn lại thì vạch sơn kẻ đường, báo hiệu đường bộ phục vụ cho xe ô tô thông minh cần phải đồng bộ, đáp ứng các quy định sau:
+ Đáp ứng yêu cầu bảo đảm TTATGT cho mọi người, phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Thực tế trước khi đi vào đường cao tốc hoặc ra khỏi đường cao tốc ô tô thông minh vẫn cần đi trên các đường giao thông công cộng dành cho mọi người và phương tiện tham gia giao thông (quy định tại khoản 5 Điều 9 Luật Đường bộ), kể cả trên đường cao tốc thì theo quy định tại khoản 3 Điều 25 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định: “Xe máy chuyên dùng có tốc độ thiết kế nhỏ hơn tốc độ tối thiểu quy định đối với đường cao tốc, xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ, xe mô tô, xe gắn máy, xe thô sơ (Xe máy chuyên dùng quy định tại khoản 2 Điều 2 Luật TTATGTĐB, các loại xe khác quy định tại khoản 1 Điều 34 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.), người đi bộ không được đi trên đường cao tốc, trừ người, phương tiện giao thông đường bộ và thiết bị phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc”. Như vậy trên đường cao tốc còn có nhiều loại xe khác được phép lưu hành.
+ Phù hợp với Công ước quốc tế 1968 về Giao thông đường bộ và Công ước về Biển báo - Tín hiệu đường bộ để xây dựng dự thảo mà Việt Nam đã tham gia.
Do vậy đối với các phản ánh, kiến nghị của Công dân nêu trên, Cục Đường bộ Việt Nam ghi nhận phản ánh, kiến nghị này để tiếp tục nghiên cứu các quy định, học hỏi kinh nghiệm của các nước tiên tiến đã cho phép ô tô thông minh tham gia giao thông về việc thiết kế, bố trí, lắp đặt và tiêu chuẩn về vạch kẻ đường, biển báo hiệu đường bộ dành cho các tuyến đường bộ cho phép phương tiện giao thông thông minh (trong đó có ô tô thông minh) tham gia giao thông nhằm bổ sung các quy định vạch kẻ đường mới đáp ứng phản ánh của Công dân nếu khả thi, hợp lý, bảo đảm khoa học và cơ sở pháp luật, cơ sở chính trị. Đồng thời sẽ phối hợp và kiến nghị các cơ quan có liên quan hoàn thiện quy định pháp luật quy định chi tiết về phương tiện giao thông đường bộ thông minh và ô tô thông minh, trong đó có các quy định rõ về bộ phận thu thập, xử lý thông tin về báo hiệu đường bộ, vạch kẻ đường v.v…. của phương tiện, ô tô thông minh để có cơ sở xây dựng các quy định về báo hiệu đường bộ, vạch kẻ đường dành cho phương tiện, ô tô thông minh. Tuy nhiên việc nghiên cứu đề xuất, xây dựng báo hiệu đường bộ, vạch kẻ đường này cũng cần bảo đảm đáp ứng các quy định đã phân tích tại mục 1 văn bản này và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Ngoài các nội dung trên, Cục ĐBVN xin cung cấp thông tin liên quan đến phản ánh vạch kẻ cao tốc ở Việt Nam chưa đồng bộ, khó nhận diện khi trời mưa, thiếu sáng. Hệ thống cảm biến của xe hoạt động kém chính xác, ảnh hưởng an toàn.
Hiện nay, các yêu cầu về kỹ thuật, màu sắc, kích thước và các nội dung khác của hệ thống báo hiệu đường bộ (gồm cả vạch kẻ đường và biển báo hiệu đường bộ, đèn tín hiệu giao thông ….) tại Việt Nam đã được quy định trong hệ thống các Quy chuẩn kỹ thuật, Tiêu chuẩn Việt Nam, Tiêu chuẩn cơ sở. Trong đó có Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về báo hiệu đường bộ QCVN41:2024/BGTVT được ban hành kèm theo Thông tư số 51/2024/TT-BGTVT ngày 15/11/2024. Trong quá trình xây dựng Quy chuẩn này, các cơ quan thuộc Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã căn cứ vào Luật Đường bộ năm 2024, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024, Công ước quốc tế 1968 về Giao thông đường bộ và Công ước về Biển báo - Tín hiệu đường bộ để xây dựng dự thảo, đồng thời lấy ý kiến góp ý của các cơ quan, tổ chức, nhà khoa học, chuyên gia, các trường đại học liên quan để xây dựng, biên soạn nội dung quy định. Sau đó trình Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định trước khi ban hành.
Ngoài quy chuẩn trên hiện nay còn có Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8791:2011 Sơn tín hiệu giao thông - Vật liệu kẻ đường phản quang nhiệt dẻo - Yêu cầu kỹ thuật, phương pháp thử, thi công và nghiệm thu; TCCS 30:2020/TCĐBVN ban hành theo Quyết định số 5338/QĐ-TCĐBVN ngày 06/11/2020 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam (nay là Cục Đường bộ Việt Nam) về Sơn tín hiệu giao thông - Xóa vạch kẻ đường - Thi công và nghiệm thu; TCCS 34:2020/TCĐBVN ban hành theo Quyết định số 6500/QĐ-TCĐBVN ngày 28/12/2020 của Tổng cục Đường bộ Việt Nam (nay là Cục Đường bộ Việt Nam) về Gờ giảm tốc, gồ giảm tốc trên đường bộ yêu cầu thiết kế và nhiều tiêu chuẩn khác.
Như vậy việc xây dựng, lắp đặt, kiểm tra, đánh giá về kỹ thuật, chất lượng của biển báo hiệu đường bộ và vạch kẻ đường đã đầy đủ. Mặt khác trên các tuyến đường cao tốc, ngoài biển báo và vạch sơn kẻ trên đường, còn được bố trí lắp đặt các mắt phản quang, tiêu phản quang và một số vị trí lắp đinh phản quang nhằm hướng dẫn và cảnh báo giao thông và các hạng mục công trình khác. Tuy nhiên việc bố trí không đầy đủ hoặc sau một thời gian khai thác biển báo hiệu, vạch sơn kẻ đường, tiêu phản quan, đinh phản quang, mắt phản quang sẽ mờ, mòn (khi hết thời hạn sử dụng, hoặc bị phương tiện tai nạn đâm, va…) giảm cảnh báo và chỉ dẫn giao thông, ảnh hưởng đến TTATGT. Do đó thực hiện chỉ đạo của các cơ quan cấp trên, các cơ quan quản lý đường bộ, doanh nghiệp quản lý đường bộ cần tiếp tục rà soát để điều chỉnh báo hiệu đường bộ, công trình an toàn giao thông đường bộ theo quy định tại Điều 23, 24 và 25 Luật Đường bộ và các quy định khác của pháp luật có liên quan; đồng thời phải thực hiện tốt công tác bảo trì, tránh để nước đọng trên mặt đường hoặc bụi, rác che khuất vạch kẻ đường; sửa chữa, bổ sung kịp thời khi vạch sơn kẻ đường, biển báo hiệu mòn, mờ v.v… Trong công tác đầu tư xây dựng công trình mới ngoài việc bố trí, lắp đặt đầy đủ báo hiệu đường bộ, còn bảo đảm chất lượng báo hiệu, chất lượng sơn và yêu cầu về phản quang.
Cục Đường bộ Việt Nam