Quy định về bảo hành, bảo dưỡng ô tô – Bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng và an toàn giao thông

Chúng tôi là một doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ ô tô chuyên phân phối ô tô cho các nhà sản xuất và nhập khẩu ô tô tại Việt Nam. Mỗi cơ sở phân phối của chúng tôi tạo ra việc làm cho khoảng 100 người/đại lý và trong hệ thống chúng tôi hiện tại có gần 500 nhân viên đang làm việc. Chúng tôi nhận thấy rằng nhiều nội dung tại Nghị định số 116/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô không còn phù hợp; mang nặng tính hành chính, xin cho; khiến cho doanh nghiệp mất nhiều thời gian và chi phí. Một trong số đó là các điều kiện về kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng (Chương IV). Hiện nay, người dân được tự do kinh doanh các ngành nghề mà pháp luật không cấm; hoạt động kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô là một hoạt động rất bình thường khi mà nhu cầu sử dụng ô tô tăng cao. Các garage bảo dưỡng, sửa chữa ô tô được thành lập rất nhiều và hoạt động không cần giấy chứng nhận. Trong khi đó, các doanh nghiệp phân phối cho nhà máy sản xuất lại phải trải qua rất nhiều thủ tục là rất lãng phí thời gian và chi phí, còn phải chứng minh "Nhà xưởng được xây dựng trên khu đất thuộc quyền sở hữu hợp pháp của doanh nghiệp". Đây là 1 điều khoản tạo ra những nút thắt và vùng xám. Chúng tôi thiết nghĩ, các nhà phân phối ô tô cho các hãng sản xuất nếu có cung cấp dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng thì chỉ cần đáp ứng đủ Quy chuẩn Việt Nam 121:2024/BGTVT Quy chuẩn quốc gia về cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe cơ giới cùng với cam kết của hãng/nhà máy sản xuất về hỗ trợ là đủ cơ sở để vận hành. Các hãng/nhà máy sản xuất có trách nhiệm bảo đảm nhà phân phối ủy quyền của họ tuân thủ quy chuẩn là được vì không nhà sản xuất nào muốn đánh mất uy tín, tên tuổi của mình nếu cơ sở hoạt động không đạt chất lượng. Các hãng/nhà máy sản xuất có trách nhiệm kiểm tra, bảo đảm tiêu chuẩn, sự tuân thủ của các nhà phân phối ủy quyền và báo cáo với Bộ Xây dựng định kỳ. Chúng ta cần bỏ việc cấp Giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô để giảm thủ tục hành chính, giải phóng nguồn lực doanh nghiệp và đẩy mạnh quá trình ô tô hoá tại Việt Nam.

Sau khi nghiên cứu, Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng có ý kiến như sau:

Chất lượng phương tiện là một trong ba yếu tố chính ảnh hưởng đến an toàn giao thông (Hạ tầng - Phương tiện - Con người). Việc kiểm tra, bảo dưỡng phương tiện đúng cách là một biện pháp kỹ thuật chủ động nhằm duy trì trạng thái kỹ thuật, chất lượng tốt của xe. Do vậy, việc kiểm tra, bảo dưỡng xe ô tô cần được kiểm soát, đặc biệt là các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng của các nhà sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu xe ô tô.

Người mua hàng hóa nói chung và người mua ô tô nói riêng có quyền được yêu cầu nhà sản xuất, người nhập khẩu thực hiện việc bảo hành sản phẩm, quyền này đã được quy định rõ tại Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Điều 41 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cũng đã quy định tổ chức, cá nhân nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp có trách nhiệm bảo hành, bảo dưỡng xe cơ giới nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp và triệu hồi sản phẩm, hàng hóa theo quy định của Chính phủ. Như vậy, trường hợp không có quy định thì doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu xe ô tô sẽ không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô theo quy định; người mua và sử dụng xe ô tô không có nơi tin cậy để thực hiện việc bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa nhằm duy trì tình trạng kỹ thuật, bảo đảm an toàn, bảo vệ môi trường trong quá trình xe ô tô tham gia giao thông.

Do đó, việc quy định về điều kiện kinh doanh cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô của cơ sở sản xuất, thương nhân nhập khẩu là cần thiết để đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng; đồng thời việc xe ô tô thường xuyên được kiểm tra, bảo dưỡng đúng quy định sẽ góp phần bảo đảm an toàn giao thông, giảm tiêu hao năng lượng, giảm phát thải chất gây ô nhiễm môi trường không khí và tăng độ bền, tuổi thọ của xe.

Qua thực tế triển khai công tác chứng nhận cơ sở bảo hành bảo dưỡng theo quy định tại Nghị định số 116/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô, Cục Đăng kiểm Việt Nam thuộc Bộ Xây dựng đã gặp một số trường hợp cơ sở bảo hành, bảo dưỡng đi mượn trang thiết bị, cơ sở vật chất của đơn vị khác để được cấp giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng, do vậy không cung cấp được tài liệu chứng minh “Nhà xưởng được xây dựng trên khu đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của doanh nghiệp” theo quy định.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng xin ghi nhận các ý kiến của Ông Trần Thiện Minh để có ý kiến với Bộ Công Thương đề nghị Chính phủ xem xét trong quá trình sửa đổi, bổ sung Nghị định số 116/2017/NĐ-CP nhằm tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bảo hành, bảo dưỡng cho các đơn vị sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu xe ô tô.

Qua đây, Bộ Xây dựng cũng khuyến cáo các chủ phương tiện khi kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa phương tiện cần đưa đến các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng được ủy quyền và được công bố của nhà sản xuất, nhập khẩu để được bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa theo đúng yêu cầu kỹ thuật, thay thế phụ tùng chính hãng nhằm duy trì tình trạng kỹ thuật của xe theo đúng thiết kế của nhà sản xuất, bảo đảm an toàn giao thông, nâng cao chất lượng phương tiện trong quá trình sử dụng.

Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng