Tháng 6/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo xây dựng Sân bay Lũng Cò dài 400m, rộng 20m thuộc xã Minh Thanh (Sơn Dương, Tuyên Quang) để vận chuyển quân sự của quân Đồng Minh cho Cách mạng Việt Nam. Đây được coi là sân bay quốc tế đầu tiên của cách mạng Việt Nam, góp phần vào thắng lợi chung của Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945
Sau khi kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, ngày 10/10/1954, cùng với việc tiếp quản Thủ đô, bộ đội ta đã tổ chức tiếp quản sân bay Gia Lâm.
Đúng 12 giờ đêm ngày 31/12/1954, từ sân bay Gia Lâm, một bức điện đã phát lên không trung, báo cho toàn thế giới biết: "Kể từ 0 giờ ngày 1/1/1955 theo giờ Hà Nội, Thủ đô của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, sân bay Gia Lâm không còn nằm trong khu quản chế của Đông Dương. Tất cả các máy bay muốn vào, ra miền Bắc Việt Nam, từ vĩ tuyến 17 trở ra đều phải xin phép cơ quan điều phái của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đặt tại sân bay Gia Lâm, Hà Nội".
Trong bối cảnh cách mạng Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới, ngày 15/1/1956, Thủ tướng Chính phủ đã ra Nghị định số 666-TTg thành lập Cục Hàng không dân dụng Việt Nam thuộc Thủ tướng Chính phủ.
Bác Hồ với tổ bay chuyên cơ LI – 2 VN 203 ngày 16/6/1957 tại sân bay Vinh - Nghệ An. Ảnh tư liệu hàng không
Ra đời từ lực lượng vũ trang nhân dân, Hàng không dân dụng Việt Nam luôn giữ vững bản chất cách mạng, trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân.
Ngay trong những năm đầu thành lập, Hàng không dân dụng Việt Nam đã góp phần tích cực vào công cuộc khôi phục cải tạo kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh ở miền Bắc.
Đồng thời, phục vụ đắc lực các hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong cả hai nhiệm vụ bay vận chuyển và phục vụ các máy bay quốc tế đến và đi tại các sân bay.
Trong cuộc tổng tiến công mùa Xuân 1975 và chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, quân địch thua chạy rút khỏi sân bay ở đâu, cầu hàng không được nối ngay tới đó để nhanh chóng tiếp tế vũ khí, đạn dược, lương thực, thuốc men cấp cứu thương binh.
Hàng không Việt Nam tham gia chuyển quân (Phục vụ cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, Hàng không Việt nam đã thực hiện nhiều chuyến bay chở bộ đội, cán bộ vào chiến trường và làm nhiệm vụ tiếp quản)
Cuối tháng 4/1975, khi chính quyền Sài Gòn sụp đổ, lo ngại tình hình khu vực bị gián đoạn giao lưu hàng không, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) đã xây dựng một kế hoạch không vận lâm thời. Theo đó, vùng thông báo bay Sài Gòn (FIR Sài Gòn) được tạm thời phân chia thành ba khu vực, giao cho ba Trung tâm Kiểm soát đường dài Bangkok, Singapore và Hong Kong quản lý, điều hành. Phần còn lại thuộc chủ quyền Việt Nam do Trung tâm Kiểm soát đường dài TP. Hồ Chí Minh tiếp quản.
Ngay sau khi đất nước thống nhất, Đảng và Nhà nước đã xác định rõ chủ trương: Phải đấu tranh để giành lại toàn bộ quyền kiểm soát vùng FIR Sài Gòn – vùng trời thuộc chủ quyền quốc gia – và đổi tên thành FIR Hồ Chí Minh.
Với chủ trương sáng suốt của Đảng và Chính phủ, với sức mạnh tổng hợp của nhiều bộ, ngành, với sự nỗ lực vượt bậc của các thế hệ cán bộ công nhân viên ngành Hàng không Việt Nam trong đó có sự đóng góp to lớn của cán bộ nhân viên Quản lý bay Việt Nam, sau hơn 18 năm nỗ lực không ngừng tập trung đầu tư hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật có công nghệ hiện đại đáp ứng yêu cầu khuyến cáo thực hành của ICAO, tổ chức huấn luyện đội ngũ cán bộ quản lý, lực lượng đảm bảo kỹ thuật, lực lượng kiểm soát viên không lưu có đủ năng lực tham gia vào dây chuyền điều hành bay quốc tế, vào lúc 0h00 giờ quốc tế ngày 8/12/1994, ICAO đã chính thức giao lại quyền kiểm soát và điều hành phần phía Nam vùng thông báo bay Hồ Chí Minh cho Việt Nam quản lý.
Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của Quản lý bay Việt Nam, là mốc son vô cùng quan trọng trên các phương diện kinh tế, kỹ thuật, ngoại giao và an ninh quốc phòng. Sự kiện ý nghĩa này mở ra một chặng đường hào hùng, vẻ vang, là thời kỳ phát triển mạnh mẽ của Quản lý bay Việt Nam trong sự nghiệp hiện đại hóa và hội nhập với cộng đồng hàng không quốc tế.
Bước sang thời kỳ đổi mới, hàng không Việt Nam từng bước hiện đại hóa đội tàu bay, hệ thống điều hành bay và mở rộng mạng lưới. Vietnam Airlines, được thành lập lại từ 1995, đóng vai trò hãng hàng không quốc gia, đồng thời mở đường bay đến hơn 30 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Hàng không Việt Nam từng bước hiện đại hóa đội tàu bay
Giai đoạn 2010 - 2019 chứng kiến sự bùng nổ của thị trường với sự gia nhập của các hãng tư nhân như VietJet Air, Bamboo Airways, Vietravel Airlines… giúp thị trường trở nên cạnh tranh, đa dạng và phát triển mạnh mẽ về cả nội địa lẫn quốc tế.
Thống kê cho thấy đội tàu bay thương mại cũng tăng mạnh, từ 134 chiếc (năm 2015) lên 254 chiếc (năm 2024), với các dòng máy bay hiện đại như Boeing 787, Airbus A350, A321, Falcon, Gulfstream, Agusta...
Hệ thống đường bay mở rộng đáng kể, với 52 đường bay nội địa và 211 đường bay quốc tế. Mạng bay quốc tế hiện đã vươn tới châu Âu, Đông Bắc Á, Úc, Trung Đông… và đang tiếp tục mở rộng sang Ấn Độ, Trung Á và Bắc Mỹ.
Để hiện thực hóa tiềm năng tăng trưởng, ngành hàng không Việt Nam đang bước vào giai đoạn đầu tư hạ tầng lớn chưa từng có.
Trong đó, Dự án đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành đang được Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, với mục tiêu hoàn thành cơ bản vào cuối năm 2025, vận hành từ đầu 2026. Sân bay Long Thành được kỳ vọng sẽ chia sẻ áp lực với Tân Sơn Nhất và trở thành trung tâm trung chuyển quốc tế lớn trong khu vực.
Các dự án như xây dựng mới Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn theo hình thức PPP; mở rộng, hiện đại hóa các cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Điện Biên, Phú Bài, Cát Bi... thể hiện chiến lược đồng bộ để kết nối vùng miền, phục vụ kinh tế và du lịch.
Ngành cũng đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng các cảng hàng không Quảng Trị, Bình Thuận; khẩn trương triển khai xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, Phú Quốc phục vụ Hội nghị APEC 2027; chuẩn bị mở rộng Chu Lai, Côn Đảo, Cà Mau, Rạch Giá; đồng thời nghiên cứu phát triển các cảng hàng không mới như Vân Phong, Măng Đen, Ninh Bình...
Bên cạnh đầu tư hạ tầng, dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam sửa đổi đang được Bộ Xây dựng tích cực chuẩn bị để trình Quốc hội vào tháng 10/2025. Dự thảo sẽ bổ sung các quy định mới phù hợp với thông lệ quốc tế, tháo gỡ vướng mắc, mở đường phát triển bền vững cho ngành hàng không trong kỷ nguyên mới.
|
Tại Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2025), Phân khu “Khát vọng bầu trời” của ngành Hàng không Việt Nam với những trải nghiệm đặc biệt đã mang đến cho khách tham quan những cảm xúc khó quên, thể hiện dấu ấn đậm nét của Bộ Xây dựng, trong đó có lĩnh vực giao thông vận tải tại Triển lãm. Việc Triển lãm được khai trương đúng ngày kỷ niệm 80 năm thành lập Ngành Giao thông vận tải (28/8/1945-28/8/2025) càng khiến phân khu triển lãm mang lại dấu ấn đáng tự hào.
Phân khu “Khát vọng bầu trời”
Với diện tích khoảng 10.000m2, Phân khu “Khát vọng bầu trời” giới thiệu, trưng bày những thành tựu của ngành Hàng không dân dụng Việt Nam trong suốt lịch sử hình thành và phát triển. Tại đây, Bộ Xây dựng trưng bày 4 mô hình tàu bay thực tế đại diện cho từng giai đoạn hình thành phát triển của ngành Hàng không và tiến đến giai đoạn khát vọng hình thành một nền công nghiệp hàng không của Việt Nam.
Phân khu "Khát vọng bầu trời", các hãng hàng không đều trưng bày các mô hình, trang thiết bị hiện đại của ngành hàng không, các mô hình mẫu vệ tinh; kết hợp là những ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo trong hoạt động hàng không dân dụng, thể hiện rõ dấu ấn lĩnh vực giao thông vận tải nói riêng, ngành Xây dựng nói chung tại Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh.
|