Những công việc lắp đặt thiết bị các tổ máy, hạng mục quan trọng nhất, quyết định cho nhà máy vận hành thì nhiều năm lại đây do một đơn vị chuyên ngành của TCty Lắp máy Việt Nam đảm nhận. Bởi thế, dù có góp phần đáng kể vào ngành thuỷ điện, song trước đây người ta vẫn coi Sông Đà như người khoan núi nổ mìn, đào hầm, đổ bê tông và sửa chữa máy móc... Cũng vì thế, hơn 20 năm trước khi tham gia xây dựng thuỷ điện Hoà Bình, tiền thân của Cty CP Cơ khí lắp máy Sông Đà (SOMECO) chỉ là một xưởng cơ khí chuyên để gia công sửa chữa thiết bị cần cẩu, máy trục.
Ông Nguyễn Doãn Hành - Chủ tịch HĐQT SOMECO - không thể nào quên được bước ngoặt ngẫu nhiên của đơn vị mình. Làm việc cùng chuyên gia Liên Xô, cán bộ và công nhân ta học hỏi được nhiều kinh nghiệm, nâng cao nhanh chóng tay nghề, trình độ kỹ thuật. Cho nên vào thời điểm 1989 - 1990, TCty Sông Đà đã tham gia đấu thầu cơ khí Nhà máy Pakse của nước bạn Lào, chỉ với công suất 3,6MW, đảm trách phần thuỷ công và đường ống. Một sự cố xảy ra ngoài dự đoán: Thiết bị thuỷ công bị cong queo trong quá trình vận chuyển từ Việt Nam sang. Nếu chờ sửa chữa xong thì chậm tiến độ thi công. Ngày ấy anh kỹ sư trẻ phụ trách xưởng cơ khí Nguyễn Doãn Hành đã mạnh dạn đề nghị để xưởng tự chế tạo thiết bị mới và đạt yêu cầu kỹ thuật, đảm bảo tiến độ thi công, được nhà đầu tư Ấn Độ và nhà cung cấp thiết bị Trung Quốc đánh giá cao.
SOMECO có thể đảm nhận các phần việc cơ khí.
Bây giờ, khi SOMECO đã quá quen chế tạo hàng loạt thiết bị như cốp-pha hầm tròn tiết diện cho Thuỷ điện Cần Đơn (cánh van cong, thiết bị nâng...), thì những việc như vậy là quá bình thường, nhưng cách đây hơn 20 năm thì đó quả là bước chuyển đáng ghi nhận.
ThS Nguyễn Anh - Tổng giám đốc SOMECO nhận xét: Bây giờ chúng tôi đã chế tạo thành thạo hàng loạt thiết bị cơ khí thuỷ công cho Nhà máy Thuỷ điện Yaly, cốp-pha hầm đèo Hải Vân và các thiết bị khác như: Cánh van cong, thiết bị nâng cho nhiều nhà máy thuỷ điện (những công việc này cách đây hơn 20 năm đó quả là bước ngoặt lớn). Tuổi trẻ chúng tôi lớn lên cùng các công trình thuỷ điện, dám nghĩ, dám làm là do anh em luôn giữ trong tim ngọn lửa của niềm tin vì một ngày mai rực sáng.
Sau khi đã gia công chế tạo và lắp đặt nhiều thiết bị cơ khí tại Nhà máy Thủy điện Ry Ninh 2 (Gia Lai), Nhà máy Thuỷ điện Nà Lơi (Điện Biên), Nhà máy Thuỷ điện Nậm Mu (Hà Giang) xây lắp nhiều công trình điện, đúng lúc bùng phát hàng trăm dự án thuỷ điện lớn nhỏ khắp nước.
Ở độ tuổi chín, sau khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chế tạo và lắp đặt thiết bị cơ khí tại Nhà máy Thuỷ điện Cần Đơn (Bình Phước), SOMECO được TCty Sông Đà tin cậy giao trọn gói lắp đặt Nhà máy Thuỷ điện Sê San 3A tại Gia Lai, công suất 108MW. Đây cũng là dự án khá lớn do TCty Sông Đà đầu tư vốn, tự thiết kế mua sắm thiết bị và quản lý vận hành.
Chỉ huy trưởng công trình Trần Thanh Sơn - một kỹ sư trẻ đầy nhiệt huyết và hơn 400 cán bộ, công nhân của SOMECO đã bám trụ liên tục 2 năm trời, ăn tết ngay tại công trường, hoàn toàn tự lực trong các khâu tư vấn, lắp đặt cũng như chế tạo hơn 3.000 tấn thiết bị cơ khí, gồm ống khuỷu, ống côn, ống hút, buồng xoắn, các cánh van, lưới chắn rác tại cửa nhận nước và đập tràn. Các thiết bị đều được chế tạo và tổ hợp ngay tại công trường, mặc dù là công nghệ mới, lại là lần đầu tiên chế tạo sản phẩm chính xác và yêu cầu cao về kỹ thuật, song đã được nhà giám sát và cung cấp thiết bị Trung Quốc (HPE) nghiệm thu và được đưa vào vị trí lắp đặt an toàn.
Điều đáng trân trọng và được cấp trên đánh giá cao là SOMECO đã phát huy nội lực, phát huy trí tuệ và sự đam mê nghiên cứu, sáng tạo của tập thể hầu hết là thanh niên tràn đầy sức sống. Nhờ đó, SOMECO đã tự thiết kế, chế tạo được các thiết bị cơ khí thuỷ công tự thiết kế chế tạo các cầu trục, cổng trục đường ống áp lực, thiết bị thuỷ lực, những máy lốc, uốn tôn, cũng như thiết bị nâng hạ tối tân 300 tấn... ít nhất giá thành của các thiết bị do SOMECO chế tạo rẻ hơn 1/3 mua ngoài, chất lượng không thua kém, nếu không nói là cao hơn, so với các loại tương tự trên thị trường, đặc biệt nhờ đó mà SOMECO đã chủ động và rút ngắn được thời gian thi công.
Tại công trình xây dựng Nhà máy Thuỷ điện Tuyên Quang, mặt bằng rất hẹp, không thể sử dụng cầu trục lớn được. SOMECO đã chế tạo một cầu trục phù hợp với địa thế, có sức nâng 80 tấn, đảm bảo vận hành an toàn, tiết kiệm được hàng chục nghìn USD do không phải mua ở nước ngoài. Các thiết bị do SOMECO chế tạo đã có mặt tại các công trình xây dựng thuỷ điện: Sê San 3 (Gia Lai), Bình Điền (TT-Huế) Eakrông Rou (Khánh Hoà), Krông Kma (Đăk Lăk)....
Tháng 4/2008, khi nghiệm thu tổ máy số 2 của Nhà máy Thuỷ điện Tuyên Quang do SOMECO đảm trách, ông Bùi Thúc Khiết, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã ghi nhận: Cty CP Cơ khí lắp máy Sông Đà đã lắp đặt máy móc, thiết bị đạt chất lượng cao và nhanh hơn cả đơn vị mạnh chuyên ngành lắp máy.
Chính từ thực tế đầy sức thuyết phục đó, mà SOMECO đã được chỉ định tiếp thu toàn bộ phần việc lắp đặt 3 tổ máy của Thủy điện Tuyên Quang, thế chỗ cho một đơn vị lắp máy khác tại công trình này.
Từ một xưởng cơ khí nhỏ bé vô danh, sau 20 năm SOMECO đã trở thành một Cty có uy tín trong ngành Xây dựng về thiết kế, chế tạo cơ khí và lắp đặt thiết bị, máy móc. Các chủ đầu tư kỹ tính nhất đều tin cậy SOMECO, nên ngoài việc nhận thầu chế tạo và lắp đặt thiết bị toàn bộ 17.000 tấn cho dự án Xi măng Hoành Bồ, công suất 2,1 triệu tấn/năm, SOMECO còn được giao đặc cách chế tạo một số thiết bị và lắp đặt cho các dự án thuỷ điện lớn. Trong đó phải kể tới Nhà máy Thuỷ điện Nậm Chiến (Lào Cai) công suất 210MW, Nhà máy Thuỷ điện Xekaman 3 (Lào) 265MW...
Tổng giám đốc Nguyễn Anh khẳng định, đội ngũ cán bộ khoa học và công nhân lành nghề đã tạo nên sức mạnh của SOMECO. Lần lượt cán bộ, công nhân đều qua đào tạo và nâng cao chuyên môn, do các chuyên gia của TCty Sông Đà và Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, các viện chuyên ngành bồi dưỡng. SOMECO có trên 300 công nhân hàn áp lực đường ống, được kiểm tra bằng siêu âm, chụp tia X, đảm bảo độ chính xác và độ bền cao, được cấp chứng chỉ quốc tế. Mặc dù công việc đào tạo và nâng cao tay nghề khá tốn kém, song lại giảm được tới 90% sửa chữa sản phẩm như trước đây, đảm bảo tiến độ thi công, hạ giá thành, không phải thuê chuyên gia, luôn luôn giữ tín nhiệm thương hiệu SOMECO.
Không chỉ thành thục chế tạo và lắp đặt cơ khí, SOMECO còn đi đầu trong công đoạn uốn vành lò nung xi măng. Thông thường khi uốn vành lò nung xi măng, người ta áp dụng biện pháp thi công bằng giá đỡ để ít méo, đảm bảo dung sai 1mm/đường kính 5.000mm. Nhưng chủ đầu tư lại yêu cầu không dùng giá đỡ trong khi uốn. Các chuyên gia của SOMECO đã vượt qua yêu cầu oái ăm, hóc búa này khiến nhà cung cấp thiết bị Đan Mạch FS Smith nể phục, vì cho đến nay chưa có đơn vị nào làm được như SOMECO.
Ngày nay SOMECO đã làm chủ được công nghệ cực kỳ chính xác, thiết kế và chế tạo được loại thiết bị có biên dạng thay đổi vỏ ngoài xoắn ốc không đều nhau, trước sự ngỡ ngàng “tâm phục, khẩu phục” của các chuyên gia nước ngoài và trong nước. Đây cũng là sản phẩm đầu tiên ở Việt Nam do SOMECO làm ra. Hiện nay SOMECO đã quy chuẩn các thiết bị cơ khí thuỷ công cho các loại hình nhà máy thuỷ điện, thiết bị nâng cơ khí, máy nâng thuỷ lực, và mỗi năm trung bình SOMECO chế tạo 9 - 10 nghìn tấn thiết bị, đáp ứng đầy đủ yêu cầu thi công trên các công trình.
Tuy nhiên, SOMECO không bao giờ “ngủ quên” trên các thành tựu đã đạt được, mà hiểu rõ mình đang đứng ở đâu trong ngành Cơ khí chế tạo đầy sáng tạo. Chủ tịch HĐQT Nguyễn Doãn Hành có cái nhìn thực tế: “Tập thể cán bộ, công nhân SOMECO đều hiểu rằng, công nghệ mà ngành Xây dựng đang sử dụng chưa phải là công nghệ tinh vi, phức tạp mới chỉ đáp ứng được yêu cầu thực tế Việt Nam. Muốn vươn lên nắm bắt được công nghệ hiện đại ngang tầm thế giới, chúng tôi cần không ngừng học hỏi và sáng tạo, với sức trẻ có kiến thức và nghị lực, nhất định SOMECO sẽ trở thành đơn vị chế tạo và lắp máy mạnh trong cả nước, sẽ lớn mạnh cùng các công trình của đất nước và khu vực, để biến mỗi công trình là một đoá hoa xuân bất tận”.
Theo Báo Xây dựng điện tử